Tweet
Giới khoa học vừa mới phát hiện ra một loại tế bào hoàn toàn mới, ẩn bên trong các đường phân nhánh mỏng manh của lá phổi. Theo nghiên cứu, các tế bào mới được hình thành, đóng một vai trò quan trọng trong việc giữ cho hệ thống hô hấp duy trì sự ổn định, thậm chí còn mở ra những cơ hội cho các phương pháp điều trị mới để đảo ngược tác động của một số bệnh do chứng nghiện thuốc lá gây ra.
Tế bào đặc biệt đóng vai trò quan trọng trong phổi
Tế bào mới này gọi là tế bào bài tiết đường hô hấp (RAS), được tìm thấy trong các đoạn nhỏ, phân nhánh gọi là tiểu phế quản, được bọc bởi các phế nang, các túi khí dành cho thiếu niên trao đổi ôxy và carbon dioxide với máu. Các tế bào RAS mới này tương tự như tế bào gốc, tế bào nguyên bản có thể biến đối thành bất cứ loại tế bào nào khác trong cơ thể. Ngoài ra, nó còn có khả năng giúp khôi phục tế bào phế nang bị tổn thương, biến chúng thành các tế bào hoàn toàn mới.
Để hiểu rõ hơn về những khác biệt này ở cấp độ tế nào, nhóm nghiên cứu đã tiến hành lấy mẫu mô phổi từ những người hiến tặng người khỏe mạnh và phân tích các gene trong các tế bào riêng lẻ, từ đó khám phá ra các tế bào RAS chưa từng được biết đến trước đây.
Edward Morrisey, giáo sư tại Trường Y khoa Perelman thuộc Đại học ở Pennsylvania, chuyên về hệ hô hấp, nói rằng: "Người ta đã biết từ lâu rằng đường hô hấp của phổi người khác với loài chuột. Nhưng các kỹ thuật mới nổi gần đây chỉ cho phép lấy mẫu và xác định các loại tế bào duy nhất".
Nhóm nghiên cứu cũng tìm thấy các tế bào RAS ở loài chồn sương (ferret), chúng có hệ thống hô hấp giống với con người hơn là chuột. Giới khoa học nghi ngờ rằng, hầu hết các động vật có vú kích thước bằng hoặc lớn hơn đều có khả năng có chứa tế bào RAS trong phổi. T
ế bào RAS thực hiện hai vai trò chính trong phổi.
Ngăn ngừa những triệu chứng nguy hiểm
Các nhà nghiên cứu đều đồng thuận rằng, tế bào RAS có thể đóng một vai trò quan trọng trong các bệnh có nguyên nhân từ việc hút thuốc, chẳng hạn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). COPD là kết quả của tình trạng viêm các đường dẫn khí bên trong phổi, có thể do hút thuốc và đôi khi do ô nhiễm không khí.
Tình trạng viêm đường hô hấp cũng khiến cho phổi khó khăn trong việc hấp thụ đủ ôxy để nuôi cơ thể, dẫn đến COPD có các triệu chứng tương tự như bệnh hen suyễn. Ngoài ra, bệnh này cũng có thể dẫn đến tình trạng khí phế thũng rất nguy hiểm, trong đó các phế nang bị phá hủy vĩnh viễn và viêm phế quản mãn tính, ho dữ dội và kéo dài thường kèm theo nhiều đờm.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm có hơn 3 triệu người trên thế giới đã chết vì chứng bệnh COPD. Vì thế, giới khoa học dự đoán các tế bào RAS này có thể giúp ngăn ngừa, hoặc ít nhất làm giảm bớt tác động của COPD bằng cách sửa chữa các phế nang bị tổn thương.
Tuy nhiên, họ cũng nghi ngờ rằng việc hút thuốc có thể làm hỏng, hoặc thậm chí phá hủy hoàn toàn các tế bào mới, dẫn đến sự khởi đầu của các bệnh như COPD. Thông thường bệnh nhân COPD thường được kê toa thuốc chống viêm hoặc liệu pháp ôxy để giảm bớt các triệu chứng của họ. Tuy nhiên, đây chỉ là những giải pháp tạm thời và không thể làm gì hơn để làm giảm nhẹ những tổn thương ở phổi.
Tế bào RAS có thể được sử dụng để cải thiện phương pháp điều trị hoặc thậm chí chữa bệnh COPD, nếu chúng ta tìm ra cách khai thác đúng cách các đặc tính tái tạo của các tế bào này. Morrisey nói: "Chúng tôi thực sự không biết liệu, sự khám phá này có thể dẫn đến khả năng chữa khỏi bệnh COPD hay không? Tuy nhiên, vì COPD là một căn bệnh mà chúng ta biết rất ít, nên bất cứ cái nhìn sâu sắc mới nào sẽ giúp cho những ai hoạt động trong lĩnh vực này bắt đầu suy nghĩ về các phương pháp điều trị mới có thể dẫn đến các phương pháp điều trị tốt hơn".
Nguồn: sciencealert
Tế bào đặc biệt đóng vai trò quan trọng trong phổi
Tế bào mới này gọi là tế bào bài tiết đường hô hấp (RAS), được tìm thấy trong các đoạn nhỏ, phân nhánh gọi là tiểu phế quản, được bọc bởi các phế nang, các túi khí dành cho thiếu niên trao đổi ôxy và carbon dioxide với máu. Các tế bào RAS mới này tương tự như tế bào gốc, tế bào nguyên bản có thể biến đối thành bất cứ loại tế bào nào khác trong cơ thể. Ngoài ra, nó còn có khả năng giúp khôi phục tế bào phế nang bị tổn thương, biến chúng thành các tế bào hoàn toàn mới.
Để hiểu rõ hơn về những khác biệt này ở cấp độ tế nào, nhóm nghiên cứu đã tiến hành lấy mẫu mô phổi từ những người hiến tặng người khỏe mạnh và phân tích các gene trong các tế bào riêng lẻ, từ đó khám phá ra các tế bào RAS chưa từng được biết đến trước đây.
Edward Morrisey, giáo sư tại Trường Y khoa Perelman thuộc Đại học ở Pennsylvania, chuyên về hệ hô hấp, nói rằng: "Người ta đã biết từ lâu rằng đường hô hấp của phổi người khác với loài chuột. Nhưng các kỹ thuật mới nổi gần đây chỉ cho phép lấy mẫu và xác định các loại tế bào duy nhất".
Nhóm nghiên cứu cũng tìm thấy các tế bào RAS ở loài chồn sương (ferret), chúng có hệ thống hô hấp giống với con người hơn là chuột. Giới khoa học nghi ngờ rằng, hầu hết các động vật có vú kích thước bằng hoặc lớn hơn đều có khả năng có chứa tế bào RAS trong phổi. T
ế bào RAS thực hiện hai vai trò chính trong phổi.
- Thứ nhất, chúng tiết ra các phân tử duy trì lớp niêm mạc chất lỏng dọc theo những tiểu phế quản, giúp ngăn chặn đường dẫn khí nhỏ bị xẹp xuống và tối đa hóa hiệu quả hoạt động của phổi.
- Và thứ hai, chúng có thể hoạt động như một dạng tế bào tiền thân cho các tế bào phế nang loại 2 (AT2), một loại phế nang đặc biệt tiết ra một chất hóa học, sử dụng một phần để phục hồi các phế nang bị tổn thương. Tế bào tiền thân là những tế bào có khả năng biệt hóa thành một loại tế bào khác, tương tự như cách tế bào gốc.
Ngăn ngừa những triệu chứng nguy hiểm
Các nhà nghiên cứu đều đồng thuận rằng, tế bào RAS có thể đóng một vai trò quan trọng trong các bệnh có nguyên nhân từ việc hút thuốc, chẳng hạn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). COPD là kết quả của tình trạng viêm các đường dẫn khí bên trong phổi, có thể do hút thuốc và đôi khi do ô nhiễm không khí.
Tình trạng viêm đường hô hấp cũng khiến cho phổi khó khăn trong việc hấp thụ đủ ôxy để nuôi cơ thể, dẫn đến COPD có các triệu chứng tương tự như bệnh hen suyễn. Ngoài ra, bệnh này cũng có thể dẫn đến tình trạng khí phế thũng rất nguy hiểm, trong đó các phế nang bị phá hủy vĩnh viễn và viêm phế quản mãn tính, ho dữ dội và kéo dài thường kèm theo nhiều đờm.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm có hơn 3 triệu người trên thế giới đã chết vì chứng bệnh COPD. Vì thế, giới khoa học dự đoán các tế bào RAS này có thể giúp ngăn ngừa, hoặc ít nhất làm giảm bớt tác động của COPD bằng cách sửa chữa các phế nang bị tổn thương.
Tuy nhiên, họ cũng nghi ngờ rằng việc hút thuốc có thể làm hỏng, hoặc thậm chí phá hủy hoàn toàn các tế bào mới, dẫn đến sự khởi đầu của các bệnh như COPD. Thông thường bệnh nhân COPD thường được kê toa thuốc chống viêm hoặc liệu pháp ôxy để giảm bớt các triệu chứng của họ. Tuy nhiên, đây chỉ là những giải pháp tạm thời và không thể làm gì hơn để làm giảm nhẹ những tổn thương ở phổi.
Tế bào RAS có thể được sử dụng để cải thiện phương pháp điều trị hoặc thậm chí chữa bệnh COPD, nếu chúng ta tìm ra cách khai thác đúng cách các đặc tính tái tạo của các tế bào này. Morrisey nói: "Chúng tôi thực sự không biết liệu, sự khám phá này có thể dẫn đến khả năng chữa khỏi bệnh COPD hay không? Tuy nhiên, vì COPD là một căn bệnh mà chúng ta biết rất ít, nên bất cứ cái nhìn sâu sắc mới nào sẽ giúp cho những ai hoạt động trong lĩnh vực này bắt đầu suy nghĩ về các phương pháp điều trị mới có thể dẫn đến các phương pháp điều trị tốt hơn".
Nguồn: sciencealert