Bệnh nhân đậu mùa khỉ (ảnh: Smith Collection/Gado/Getty Images)
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đang theo dõi chặt chẽ các ca nhiễm bệnh đậu mùa khỉ (monkeypox) hiếm gặp gần đây trên khắp thế giới và sáu người ở Mỹ có nguy cơ mắc bệnh này – CNN cho biết…

Không nên quá lo lắng nhưng đừng xem thường

CDC vẫn tiếp tục theo dõi sáu công dân Mỹ về khả năng mắc bệnh vì họ ngồi chung máy bay với một người có triệu chứng bệnh trên chuyến bay từ Nigeria đến Vương quốc Anh vào đầu Tháng Năm. Ngoài ra, CDC cũng đang điều tra ca bệnh đậu mùa khỉ được xác nhận ở một người đàn ông sống tại tiểu bang Massachusetts, vừa đi du lịch Canada trở về. Và tại thành phố New York, ngày 20 Tháng Năm, các quan chức y tế thông báo có một ca xét nghiệm “nghi ngờ” dương tính với Orthopoxvirus gây bệnh đậu mùa ở khỉ. Trong khi chờ xác nhận chính thức của CDC, bệnh nhân đã được cách ly. Một bệnh nhân khác cũng phải xét nghiệm nhưng âm tính.

Một số khu vực chưa hề có bệnh đậu mùa khỉ ở người nay bỗng xuất hiện mà chưa rõ lý do. Đó là Canada, Anh, Ý, Bắc Ireland và Tây Ban Nha. Hiện tượng bất thường này đã dẫn đến những lo ngại cho giới khoa học. Bệnh đậu mùa khỉ thường chỉ có ở Tây Phi hoặc Trung Phi, chưa thấy ở Mỹ hoặc châu Âu – Jennifer McQuiston, viên chức thuộc CDC, giải thích – Tuy nhiên, thực tế số ca nhiễm được ghi nhận không nhiều mà chỉ có vài chục ca trên toàn thế giới. Vì vậy, công chúng không nên quá lo lắng vào thời điểm này”.

Bà Christine Pearson, người phát ngôn của CDC trấn an: “Chúng tôi vẫn tiếp tục cuộc điều tra, có nhóm chuyên trách theo dõi diễn tiến của bệnh mà có lẽ đã diễn ra được vài tuần trên thế giới và sẽ đưa ra thêm các khuyến nghị nếu có gì mới. Điều đó có nghĩa là, nếu bạn có tiếp xúc với mầm bệnh, sức khỏe của bạn phải được theo dõi và bạn nên đến gặp bác sĩ ngay nếu thấy có các triệu chứng. Còn đối với sáu người “có nguy cơ” đang được theo dõi, tất cả đều khỏe mạnh, không có triệu chứng. Không ai trong số họ ngồi cạnh hành khách xấu số và không ai tiếp xúc trực tiếp”. Tuy nhiên, bác sĩ Vivek Murthy, Tổng y sĩ Hoa Kỳ (US Surgeon General) cảnh báo: “Bệnh đậu mùa ở khỉ rất hiếm gặp ở người, nhưng khi nó xuất hiện, phải xem xét nghiêm túc và cần điều tra kỹ để tìm hiểu rõ cách thức nó lây từ người này sang người khác người”.
Một bệnh nhân đậu mùa khỉ ở Liberia, 1971 (ảnh: Smith Collection/Gado/Getty Images)
Điều tra và đánh giá đúng là cần thiết

Variolavirus gây bệnh đậu mùa ở người và virus gây bệnh đậu mùa khỉ có liên quan với nhau vì cùng dòng Orthopoxvirus, thuộc gia đình virus “pox” (đậu mùa). Khoa học đã chứng minh, một số loại vaccine ngăn được bệnh đậu mùa cũng ngăn được bệnh đậu mùa ở khỉ. Dù cùng dòng Orthopoxvirus, bệnh đậu mùa khỉ ít lây hơn bệnh đậu mùa thông thường và ít gây bệnh nặng hơn.

Theo CDC, bệnh đậu mùa khỉ rất hiếm gặp ở Mỹ và virus gây bệnh cũng không có trong tự nhiên tại Mỹ. Nhiễm bệnh là do du lịch quốc tế hoặc nhập khẩu động vật từ các khu vực bệnh phổ biến hơn. Sau khi virus lây từ khỉ cho người, lây truyền từ người sang người có thể xảy ra qua tiếp xúc trực tiếp với giọt bắn đường hô hấp, dịch cơ thể hoặc vết thương trên da. Các triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ gồm sốt, nhức đầu, đau nhức cơ và sưng hạch bạch huyết. Đặc trưng của bệnh là gây ra các tổn thương và nổi mẩn đỏ trên cơ thể, cả lòng bàn tay và lòng bàn chân.

Ở Massachusetts, các bác sĩ được trang bị bảo hộ cá nhân kỹ lưỡng khi điều trị cho bệnh nhân đậu mùa nằm tại đơn vị mầm bệnh đặc biệt thuộc Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, nơi phát hiện bệnh. “Nghiên cứu các triệu chứng và tìm hiểu một số ca nhiễm ở Vương quốc Anh, các bác sĩ đồng ý là bệnh nhân có thể đã bị bệnh đậu mùa khỉ – Tiến sĩ Erica Shenoy, phó giám đốc đơn vị kiểm soát nhiễm trùng tại Bệnh viện nói – Khi bệnh nhân có kết quả xét nghiệm dương tính, chúng tôi thông báo ngay cho các quan chức y tế công cộng của tiểu bang.

Nhưng đây là một tình huống đang phát triển cần tìm hiểu thêm, đặc biệt là tại sao nó lại xảy ra ở Anh, ở Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha, những nơi chưa bao giờ thấy ca đậu mùa khỉ nào?”. Ở Vương quốc Anh và Canada, các cơ quan y tế xác nhận nhiều bệnh nhân là những người đàn ông quan hệ tình dục đồng giới dù loại virus này không được xem là có thể lây qua đường tình dục.

Bệnh đậu mùa khỉ được phát hiện lần đầu tiên năm 1958 với hai đợt bùng phát bệnh giống thủy đậu xuất hiện trên các đàn khỉ được nuôi để nghiên cứu, vì vậy nó được đặt tên là “bệnh đậu mùa khỉ”. Trường hợp bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên ở người được báo cáo vào năm 1970 tại Cộng hòa Dân chủ Congo, khi thế giới đang nỗ lực xoá sổ bệnh đậu mùa. Tại Mỹ, đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ cuối cùng xảy ra vào năm 2003, khi 47 trường hợp được xác nhận ở sáu tiểu bang: Illinois, Indiana, Kansas, Missouri, Ohio và Wisconsin.

Nhưng không có có ca nhiễm nào được truyền từ người sang người mà tất cả đều do tiếp xúc với những con chó thảo nguyên tại trại nuôi của một nhà cung cấp động vật ở Illinois, nơi chúng nhiễm virus đậu mùa khỉ. Xét nghiệm các cơ sở nuôi dưỡng các loài động vật có vú nhỏ nhập khẩu từ Ghana phát hiện có hai con chuột túi khổng lồ châu Phi, chín con chuột sóc (dormice) và ba con sóc dây bị nhiễm virus đậu mùa khỉ.