Có đến khoảng 1/6 dân số Mỹ bị chứng ù tai, trong số đó, có khoảng 1/4 trong số đó bị ù tai trầm trọng. (Hình minh họa: uhhospitals.org)
Ù tai có thể là tiếng "u, u" reng như tiếng chuông, "xì, xì" như gió thổi, hoặc có thể là những tiếng động khác mà chúng ta sẽ cảm nhận được trong khi không có tiếng động nào như vậy bên ngoài lúc đó cả. Nó có thể là cảm giác của cả hai tai hay chỉ một tai, nghe như ở trong đầu hay từ xa xăm.

Ù tai có thể xảy ra liên tục hay không liên tục. Dù cả hai triệu chứng này đều có thể làm cho người bị ù tai rất khó chịu, loại ù tai này xảy ra không liên tục, lúc có lúc không, thường tương đối ít trầm trọng hơn.

Theo một số thống kê ở Hoa Kỳ, có đến khoảng 1/6 dân số Mỹ bị ù tai, trong số đó, có khoảng 1/4 bị ù tai trầm trọng đến mức làm cản trở các sinh hoạt hằng ngày của người bệnh.

Ù tai thường gặp hơn ở đàn ông, và thường xảy ra hơn ở người đã lớn tuổi. Cũng theo một số các nghiên cứu ở Mỹ, ù tai thường gặp nhất trong khoảng tuổi 40 đến 70, trong đó, chỉ 1% những người dưới 45 tuổi có bị ù tai, tỷ lệ này là 12% ở những người từ 60 đến 69 tuổi, và 25% đến 30% ở những người 70 đến 79 tuổi.

Nguyên nhân của chứng ù tai

Đầu tiên, cần phân biệt ra giữa ù tai với ảo thính.

Ù tai đã được định nghĩa ở phần trên rồi, còn ảo thính là cảm giác nghe thấy những tiếng động có ý nghĩa, như có ai nói thì thầm gì đó với chúng ta, hoặc có tiếng nhạc, trong khi thật sự không hề có những tiếng động đó. Ảo thính có thể là một trong những triệu chứng của bệnh tâm thần phân liệt (schizophrenia), hoặc do một số bệnh về tâm thần hay thể chất khác, cũng có thể là phản ứng phụ của một số thuốc gây ra.

Có thể phân biệt ù tai thật sự thành hai nhóm chính: chủ quan và khách quan.

- Ù tai khách quan: Là loại ù tai mà không chỉ bệnh nhân, mà cả bác sĩ cũng có thể nghe thấy được . Bệnh lý loại này hiếm gặp, thường do các rối loạn về mạch máu hoặc các cơ thần kinh, u bướu trong đầu, cổ, hay não, hoặc các khiếm khuyết của một số cấu trúc của tai gây ra. Ù tai có thể cảm giác như mạch đập của tim, hoặc có thể đang đồng nhịp với nhịp tim. Bị ù tai như mạch đập đồng nhịp với tiếng tim cần được bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán càng sớm càng tốt, vì đây có thể là triệu chứng của một bệnh lý về tim mạch nguy hiểm.

- Ù tai chủ quan: Là những tiếng ù chỉ có riêng bệnh nhân cảm nhận thấy. Loại này chiếm đại đa số (95%) các trường hợp bị ù tai. Trong số này, có hơn 60% trường hợp không thể tìm ra nguyên nhân dù là đã có làm các xét nghiệm phức tạp. Trong số các trường hợp có thể tìm ra nguyên nhân, các nguyên nhân thường gặp nhất là:

+ Do tuổi tác cao. Một phần của ù tai có thể liên quan với sự lãng tai ở người lớn tuổi do sự thoái hóa của dây thần kinh liên quan đến thính giác.

+ Do ảnh hưởng của tiếng ồn quá độ. Ví dụ như những công nhân làm việc trong các hãng xưởng với nhiều loại máy móc chạy ồn ào, nhạc sĩ nhạc rock, lính ở trận địa thường xuyên phải chịu đựng tiếng súng, bom nổ, những người làm trong phi trường, vân vân.

+ Bệnh Méniere, là một bệnh của tai trong, với các cơn chóng mặt, mất thính lực, ù tai.

+ Do ráy tai hoặc dị vật làm nghẹt tai.

+ Bất thường của ống tai.

+ Viêm tai giữa đi kèm với tràn dịch gây ra điếc do tổn thương sự dẫn truyền tiếng động trong tai.

+ Xơ cứng các xương tai, cũng là một nguyên nhân gây điếc do tổn thương sự dẫn truyền tiếng động trong tai.

+ Do thay đổi của huyết áp.

+ Các bệnh về nội tiết, như bệnh tiểu đường hay các bất thường của tuyến giáp.

+ Tổn thương ở vùng đầu cổ.

+ Bất thường của vùng khớp hàm thái dương.

+ Phản ứng phụ của thuốc men, cũng là một trong các thủ phạm rất thường gặp, gây ra ù tai. Một số thuốc thường gặp có thể gây ra ù tai: Aspirin, một số thuốc chữa cao huyết áp, một số thuốc kháng sinh, một số thuốc trị trầm cảm và lo lắng, một số thuốc chữa bệnh dị ứng (antihistamine), một số thuốc giảm đau hoặc chống viêm, một số thuốc an thần, bướu thần kinh thính giác nếu không được cắt bỏ kịp thời có thể chèn ép thần kinh, gây ra điếc tai vĩnh viễn.
Nếu bác sĩ chuyên khoa tai không tìm ra nguyên nhân của ù tai, một số phương pháp có thể giúp làm giảm ù tai là tập thể dục đều đặn. (Hình minh họa: nineteenthcentury.org)

Ảnh hưởng của chứng ù tai đến sức khỏe
Triệu chứng ù tai, có thể gây ra nhiều vấn đề xấu cho sức khỏe, ví dụ:

• Mất ngủ
• Mất tập trung
• Trầm cảm
• Bực bội, vân vân.

Ngoài ra, các bệnh gây ra ù tai, cũng có thể gây ra điếc, chóng mặt, buồn nôn…

Cách chữa chứng ù tai
Điều quan trọng nhất là biết được căn nguyên gây ra để chữa kịp thời và thích hợp, đặc biệt là những người bị ù tai không cân xứng giữa hai tai, hoặc chỉ bị ù một bên tai, hoặc bị ù tai liên tục.

Nếu bác sĩ chuyên khoa về tai-mũi-họng không tìm ra được nguyên nhân của ù tai, một số phương pháp có thể giúp làm giảm ù tai, dù nhiều phương pháp chưa được chứng minh rõ ràng qua các nghiên cứu khoa học. Một số trong số này có thể được tự thực hiện ở nhà một cách dễ dàng. Ví dụ như:

- Thể dục đều đặn, giúp cho máu đến vùng đầu cổ đầy đủ hơn.
- Tránh rượu và những thứ có rượu, thuốc lá, chất caffeine, phó mát. Vì các thứ này có thể làm ù tai tệ hơn.
- Ăn bớt mặn.
- Nghỉ ngơi đầy đủ.
- Tránh tiếng ồn.
- Kiểm soát huyết áp đúng mức.
- Thư giãn, ví dụ như tập dưỡng sinh.
- Dùng các tiếng động nhẹ nhàng khác để "đè" tiếng ù, như nghe nhạc nhẹ, dùng tiếng quạt máy… nhất là vào giờ đi ngủ.

Trên đây là một số cách mà chúng ta có thể tự thực hiện ở nhà. Các bác sĩ có thể kê toa với nhiều loại thuốc men hoặc một số phương pháp chuyên môn khác để giúp cho chúng ta giảm hoặc khỏi ù tai. Các thuốc này cần có toa cũng như cần được bác sĩ theo dõi chặt chẽ, mỗi trường hợp cá nhân có thể sẽ hoàn toàn khác nhau và đòi hỏi cách điều trị qua thuốc men cũng như các phương pháp khác nhau.

Cũng như trong các đại đa số các trường hợp bệnh tật khác, chúng ta không nên "mượn thuốc hoặc cho nhau thuốc", vì đôi khi điều đó có thể gây ra nhiều phản ứng phụ nguy hiểm nếu không sử dụng đúng lại thuốc để trị đúng bệnh, và không được bác sĩ theo dõi cẩn thận để kịp phát hiện và chữa trị các tác dụng phụ hoặc biến chứng của thuốc và của bệnh lý này.

Tóm lại, nếu quá khó chịu vì ù tai mà chưa được bác sĩ khám cẩn thận, nhất là nếu bị ù tai không cân xứng giữa hai tai, hoặc chỉ bị ù một bên tai, hoặc bị ù tai liên tục, hoặc bị ù theo mạch đập, cần đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt để được làm các xét nghiệm và gửi đến các bác sĩ chuyên khoa thích hợp nếu cần, hầu chữa trị kịp thời, tránh các biến chứng không đáng có và có thể làm cho tai bị điếc vĩnh viễn.

Khi các bác sĩ đã khám xét kỹ và không thấy có nguyên nhân gì nguy hiểm cả và không cần thuốc men gì đặc hiệu cả, chúng ta mới có thể áp dụng các phương pháp kể trên để giảm thiểu sự khó chịu của chứng ù tai.