Tweet
Mỗi năm, có hơn 50 triệu người trưởng thành Ở Hoa Kỳ bị dị ứng. Mặc dù việc phát sinh ra dị ứng khi tuổi còn nhỏ là điều bình thường, nhưng có nhiều người lớn lại mắc các chứng dị ứng mới khi đã có tuổi.
Theo bác sĩ chuyên khoa về dị ứng Shyam Joshi, phụ tá cho giáo sư y khoa tại Đại học Khoa học và Sức khỏe ở tiểu bang Oregon, cho biết, "Không có ai khi sinh ra đã bị dị ứng. Mặc dù dị ứng thường phát sinh ra trong thời thơ ấu… nhưng chứng bệnh này có thể xảy ra vào bất cứ thời điểm nào trong cuộc đời của một người, bất kể tuổi tác, giới tính hay sắc tộc".
Lý do tại sao lại như vậy? Dưới đây các chuyên gia về dị ứng học sẽ giải thích cho bạn biết lý do tại sao dị ứng lại khởi phát ở những người trưởng thành và chỉ dẩn cách chữa trị nếu chẳng may bạn bị mắc phải.
1/ Biến đổi khí hậu (Climate change)
(Minh hoa6)
Bác sĩ Joshi cho rằng, các biến đổi về khí hậu không chỉ làm thay đổi môi trường sống mà còn dẫn đến những thay đổi đáng chú ý về "tình trạng dị ứng với môi trường" (environmental allergies). Ông giải thích như sau: "Chúng ta không chỉ thấy số lượng phấn hoa trong không khí cao hơn mà mùa dị ứng cũng sẽ kéo dài hơn... trong lúc thời tiết ấm áp dẫn đến sự tăng trưởng của cây cối và sự sản sinh ra nhiều phấn hoa hơn".
Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, cuộc nghiên cứu mới cho thấy là mùa phấn hoa hàng năm bắt đầu sớm hơn 20 ngày, kéo dài hơn và có nhiều phấn hoa hơn đươc sản sinh rat so với những gì đã thấy trong nhiều thập niên qua do các biến đổi về khí hậu.
Theo bác sĩ Roberto Garcia Ibáñez, một chuyên gia về dị ứng học được chứng nhận bởi Hội đồng Quản trị của AllergiGroupLife, thì những thay đổi nói trên "đã dẫn đến sự gia tăng phát sinh ra những chứng dị ứng mới ở người lớn tuổi".
2/ Thay đổi nội tiết tố và mang thai (Hormonal changes and pregnancy)
(Minh họa)
Những phụ nữ đang trải qua sự dao động về nội tiết tố có thể bị dị ứng trễ hơn trong cuộc sống. Do đó, bác sĩ Garcia Ibáñez khuyên giới phụ nữ nên chú ý đến chu kỳ kinh nguyệt của họ tương ứng với các triệu chứng dị ứng như thế nào. Tuy nhiên, bác sĩ Joshi cho biết mối tương quan giữa dị ứng và nội tiết tố rất phức tạp và chưa được nắm hiểu rõ đầy đủ. Ông cho biết thêm là các bé gái có nhiều khả năng bị dị ứng với môi trường (environmental allergies) sau tuổi dậy thì so với các bé trai.
Có những phụ nữ khác bị dị ứng mới trong thời kỳ mãn kinh nhưng hiện nay các bác sĩ chưa biết chắc chắn lý do tại sao phụ nữ dễ bị dị ứng mới trong thời điểm quan trọng này trong cuộc đời của họ. Tuy nhiên, bác sĩ Tania Elliott, giám đốc Y tế của Virtual Care tại Ascension cho biết, điều này có thể có liên can đến sự dao động của estrogen. Bác sĩ Joshi cho biết: "Mang thai là một 'giai đoạn quan trọng khác khi sự thay đổi về nội tiết tố có thể dẫn đến những thay đổi trong hệ thống miễn dịch'".
Tuy nhiên tỗ chức Asthma and Allergy Network phát hiện là các dị ứng có thể trở thành nặng hơn, hoặc không thay đổi, thâm chí sẽ được cải thiện trong thời kỳ thai nghén
3/ Thay đổi trong hệ thống miễn dịch (Changes in immune system)
(Minh họa)
Khi chúng ta đã già đi, hệ thống miễn dịch của chúng ta cũng sẽ thay đổi theo. Bác sĩ Joshi giải thích: "Điều này có thể dẫn đến sự phát sinh ra các chứng dị ứng mới hoặc làm trầm trọng thêm các chứng dị ứng hiện có. Sở dỉ là như vậy vì khi hệ thống miễn dịch đã thay đổi, có thể sản sinh quá mức các chất trung gian gây viêm cụ thể khiến cho chúng ta trở nên nhạy cảm hơn với các chất gây ra dị ứng".
Ngoài ra theo bác sĩ Elliott thì một số người phụ nữ phát sinh ra các vấn đề tự miễn dịch khi họ già đi. Vấn đề về tự miễn dịch này có liên can đến sự hình thành các chứng dị ứng da (skin allergies), đặc biệt là bị nổi mề đay (hives)
4/ Tăng sự tiếp xúc với chất gây dị ứng (Increased exposure to allergens)
(Minh họa)
Đôi khi chứng dị ứng về môi trường (environmental allergies) chỉ phát sinh ra cho đến khi ai đó tiếp xúc với chất gây dị ứng nhiều lần. Đôi lúc, một người không tiếp xúc với chất gây dị ứng đủ nhiều lần trong thời thơ ấu để có biểu hiện phản ứng lại với dị ứng, nhưng đột nhiên họ thấy có sự thay đổi khác khi đã trưởng thành. Bác sĩ Gary Soffer, chuyên gia nghiên cứu về miễn dịch/dị ứng của Trường Y khoa Yale, giải thích rằng, một số chứng dị ứng không xuất hiện lần đầu tiên ở người lớn "vì phần dị ứng của hệ thống miễn dịch cần có sự tiếp xúc nhiều lần với chất gây dị ứng trước khi tạo ra phản ứng đối kháng".
5/ Các thay đổi trên da (Changes in skin)
(Minh họa)
Viêm da tiếp xúc (contact dermatitis), một loại dị ứng của da (skin allergy) làm cho da bị khô và ngứa, nổi ban (rash), thường trở thành nặng hơn ở tuổi trưởng thành. Bác sĩ Joshi cho biết, điều này có thể xảy ra vì hai lý do. Đầu tiên, gia tăng sự tiếp xúc với các chất gây dị ứng có thể làm trầm trọng thêm các phản ứng chống lại dị ứng. Thứ hai, khi chúng ta già đi, làn da của chúng ta bị mỏng đi và mất đi tính đàn hồi khiến cho chúng ta "dễ bị mất nước, da sẽ khô và hàng rào bảo vệ da bị phá vỡ". Ông giải thích thêm: "Những thay đổi này trên da cho phép các chất gây dị ứng xâm nhập vào da dễ dàng hơn và có thể làm gia tăng nguy cơ phát sinh ra tình trạng mẫn cảm (sensitization)".
Theo bác sĩ Garcia Ibáñez thì mọi người có xu hướng cố gắng chịu đựng làn da bị ngứa và nghĩ rằng đó là dấu hiệu của sự lão hóa. Tuy nhiên, ông cho rằng, "Với sự chẩn đoán chính xác và cách điều trị đúng đắn, bệnh nhân có thể đươc dễ chịu hơn".
6/ Thay đổi lối sống (Lifestyle changes)
(Minh họa)
Đôi khi những thay đổi về lối sống khiến cho dị ứng xuất hiện lần đầu tiên ở tuổi trưởng thành. Nhận một con thú cưng mới, di chuyển hay du lịch đến một vị trí địa lý mới hoặc lần đầu tiên thử các sản phẩm mới đều có thể khiến cho người lớn phát sinh ra các chứng dị ứng mới. Bác sĩ Garcia Ibáñez cho biết, ông đã thấy các chứng dị ứng mới xảy ra ở những bệnh nhân khi họ mới dọn đến ở mục khu vực có những loại phấn hoa khác, khi họ mang thú cưng vào nhà và khi họ bắt đầu sử dụng máy điều hòa không khí lần đầu tiên.
Khi nào cần gặp bác sĩ chuyên khoa về dị ứng?
Các dấu hiệu dị ứng khởi phát ở người lớn không phải lúc nào cũng rõ ràng và chúng có thể dễ bị nhầm lẫn với các tình trạng bệnh lý khác. Bác sĩ Soffer cho biết, "Một trong những triệu chứng chính mà nhiều người bỏ qua là giấc ngủ kém chất lượng. Nếu bệnh nhân nào khi thức dậy thấy mệt mỏi vào buổi sáng, tôi luôn khuyên họ nên đi khám về dị ứng".
Theo bác sĩ Joshi, những triệu chứng khác cần chú ý là bị hắt hơi, ngứa hoặc chảy nước mắt, nghẹt mũi, sổ mũi, khó thở, ho và khó tập trung. Bác sĩ Joshi cho biết, mặc dù nhiều triệu chứng trong số này trùng lặp với COVID-19 và cảm lạnh thông thường, "Nhưng triệu chúng dị ứng thường kéo dài hơn và có liên can đến việc bị hắt hơi nhiều hơn và ngứa mũi, mắt và tai nhiều hơn". Ông nói thêm rằng, nếu các triệu chứng tái phát trong một mùa cụ thể mỗi năm, thì dị ứng có nhiều khả năng sẽ dễ chẩn đoán hơn, ngay cả khi xảy ra lần đầu tiên khi trưởng thành.
Dịch từ "Mysterious new allergies? 6 reasons why adult-onset allergies are on the rise"(Jamie Davis Smith, March 24, 2023)
Theo bác sĩ chuyên khoa về dị ứng Shyam Joshi, phụ tá cho giáo sư y khoa tại Đại học Khoa học và Sức khỏe ở tiểu bang Oregon, cho biết, "Không có ai khi sinh ra đã bị dị ứng. Mặc dù dị ứng thường phát sinh ra trong thời thơ ấu… nhưng chứng bệnh này có thể xảy ra vào bất cứ thời điểm nào trong cuộc đời của một người, bất kể tuổi tác, giới tính hay sắc tộc".
Lý do tại sao lại như vậy? Dưới đây các chuyên gia về dị ứng học sẽ giải thích cho bạn biết lý do tại sao dị ứng lại khởi phát ở những người trưởng thành và chỉ dẩn cách chữa trị nếu chẳng may bạn bị mắc phải.
1/ Biến đổi khí hậu (Climate change)
(Minh hoa6)
Bác sĩ Joshi cho rằng, các biến đổi về khí hậu không chỉ làm thay đổi môi trường sống mà còn dẫn đến những thay đổi đáng chú ý về "tình trạng dị ứng với môi trường" (environmental allergies). Ông giải thích như sau: "Chúng ta không chỉ thấy số lượng phấn hoa trong không khí cao hơn mà mùa dị ứng cũng sẽ kéo dài hơn... trong lúc thời tiết ấm áp dẫn đến sự tăng trưởng của cây cối và sự sản sinh ra nhiều phấn hoa hơn".
Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, cuộc nghiên cứu mới cho thấy là mùa phấn hoa hàng năm bắt đầu sớm hơn 20 ngày, kéo dài hơn và có nhiều phấn hoa hơn đươc sản sinh rat so với những gì đã thấy trong nhiều thập niên qua do các biến đổi về khí hậu.
Theo bác sĩ Roberto Garcia Ibáñez, một chuyên gia về dị ứng học được chứng nhận bởi Hội đồng Quản trị của AllergiGroupLife, thì những thay đổi nói trên "đã dẫn đến sự gia tăng phát sinh ra những chứng dị ứng mới ở người lớn tuổi".
2/ Thay đổi nội tiết tố và mang thai (Hormonal changes and pregnancy)
(Minh họa)
Những phụ nữ đang trải qua sự dao động về nội tiết tố có thể bị dị ứng trễ hơn trong cuộc sống. Do đó, bác sĩ Garcia Ibáñez khuyên giới phụ nữ nên chú ý đến chu kỳ kinh nguyệt của họ tương ứng với các triệu chứng dị ứng như thế nào. Tuy nhiên, bác sĩ Joshi cho biết mối tương quan giữa dị ứng và nội tiết tố rất phức tạp và chưa được nắm hiểu rõ đầy đủ. Ông cho biết thêm là các bé gái có nhiều khả năng bị dị ứng với môi trường (environmental allergies) sau tuổi dậy thì so với các bé trai.
Có những phụ nữ khác bị dị ứng mới trong thời kỳ mãn kinh nhưng hiện nay các bác sĩ chưa biết chắc chắn lý do tại sao phụ nữ dễ bị dị ứng mới trong thời điểm quan trọng này trong cuộc đời của họ. Tuy nhiên, bác sĩ Tania Elliott, giám đốc Y tế của Virtual Care tại Ascension cho biết, điều này có thể có liên can đến sự dao động của estrogen. Bác sĩ Joshi cho biết: "Mang thai là một 'giai đoạn quan trọng khác khi sự thay đổi về nội tiết tố có thể dẫn đến những thay đổi trong hệ thống miễn dịch'".
Tuy nhiên tỗ chức Asthma and Allergy Network phát hiện là các dị ứng có thể trở thành nặng hơn, hoặc không thay đổi, thâm chí sẽ được cải thiện trong thời kỳ thai nghén
3/ Thay đổi trong hệ thống miễn dịch (Changes in immune system)
(Minh họa)
Khi chúng ta đã già đi, hệ thống miễn dịch của chúng ta cũng sẽ thay đổi theo. Bác sĩ Joshi giải thích: "Điều này có thể dẫn đến sự phát sinh ra các chứng dị ứng mới hoặc làm trầm trọng thêm các chứng dị ứng hiện có. Sở dỉ là như vậy vì khi hệ thống miễn dịch đã thay đổi, có thể sản sinh quá mức các chất trung gian gây viêm cụ thể khiến cho chúng ta trở nên nhạy cảm hơn với các chất gây ra dị ứng".
Ngoài ra theo bác sĩ Elliott thì một số người phụ nữ phát sinh ra các vấn đề tự miễn dịch khi họ già đi. Vấn đề về tự miễn dịch này có liên can đến sự hình thành các chứng dị ứng da (skin allergies), đặc biệt là bị nổi mề đay (hives)
4/ Tăng sự tiếp xúc với chất gây dị ứng (Increased exposure to allergens)
(Minh họa)
Đôi khi chứng dị ứng về môi trường (environmental allergies) chỉ phát sinh ra cho đến khi ai đó tiếp xúc với chất gây dị ứng nhiều lần. Đôi lúc, một người không tiếp xúc với chất gây dị ứng đủ nhiều lần trong thời thơ ấu để có biểu hiện phản ứng lại với dị ứng, nhưng đột nhiên họ thấy có sự thay đổi khác khi đã trưởng thành. Bác sĩ Gary Soffer, chuyên gia nghiên cứu về miễn dịch/dị ứng của Trường Y khoa Yale, giải thích rằng, một số chứng dị ứng không xuất hiện lần đầu tiên ở người lớn "vì phần dị ứng của hệ thống miễn dịch cần có sự tiếp xúc nhiều lần với chất gây dị ứng trước khi tạo ra phản ứng đối kháng".
5/ Các thay đổi trên da (Changes in skin)
(Minh họa)
Viêm da tiếp xúc (contact dermatitis), một loại dị ứng của da (skin allergy) làm cho da bị khô và ngứa, nổi ban (rash), thường trở thành nặng hơn ở tuổi trưởng thành. Bác sĩ Joshi cho biết, điều này có thể xảy ra vì hai lý do. Đầu tiên, gia tăng sự tiếp xúc với các chất gây dị ứng có thể làm trầm trọng thêm các phản ứng chống lại dị ứng. Thứ hai, khi chúng ta già đi, làn da của chúng ta bị mỏng đi và mất đi tính đàn hồi khiến cho chúng ta "dễ bị mất nước, da sẽ khô và hàng rào bảo vệ da bị phá vỡ". Ông giải thích thêm: "Những thay đổi này trên da cho phép các chất gây dị ứng xâm nhập vào da dễ dàng hơn và có thể làm gia tăng nguy cơ phát sinh ra tình trạng mẫn cảm (sensitization)".
Theo bác sĩ Garcia Ibáñez thì mọi người có xu hướng cố gắng chịu đựng làn da bị ngứa và nghĩ rằng đó là dấu hiệu của sự lão hóa. Tuy nhiên, ông cho rằng, "Với sự chẩn đoán chính xác và cách điều trị đúng đắn, bệnh nhân có thể đươc dễ chịu hơn".
6/ Thay đổi lối sống (Lifestyle changes)
(Minh họa)
Đôi khi những thay đổi về lối sống khiến cho dị ứng xuất hiện lần đầu tiên ở tuổi trưởng thành. Nhận một con thú cưng mới, di chuyển hay du lịch đến một vị trí địa lý mới hoặc lần đầu tiên thử các sản phẩm mới đều có thể khiến cho người lớn phát sinh ra các chứng dị ứng mới. Bác sĩ Garcia Ibáñez cho biết, ông đã thấy các chứng dị ứng mới xảy ra ở những bệnh nhân khi họ mới dọn đến ở mục khu vực có những loại phấn hoa khác, khi họ mang thú cưng vào nhà và khi họ bắt đầu sử dụng máy điều hòa không khí lần đầu tiên.
Khi nào cần gặp bác sĩ chuyên khoa về dị ứng?
Các dấu hiệu dị ứng khởi phát ở người lớn không phải lúc nào cũng rõ ràng và chúng có thể dễ bị nhầm lẫn với các tình trạng bệnh lý khác. Bác sĩ Soffer cho biết, "Một trong những triệu chứng chính mà nhiều người bỏ qua là giấc ngủ kém chất lượng. Nếu bệnh nhân nào khi thức dậy thấy mệt mỏi vào buổi sáng, tôi luôn khuyên họ nên đi khám về dị ứng".
Theo bác sĩ Joshi, những triệu chứng khác cần chú ý là bị hắt hơi, ngứa hoặc chảy nước mắt, nghẹt mũi, sổ mũi, khó thở, ho và khó tập trung. Bác sĩ Joshi cho biết, mặc dù nhiều triệu chứng trong số này trùng lặp với COVID-19 và cảm lạnh thông thường, "Nhưng triệu chúng dị ứng thường kéo dài hơn và có liên can đến việc bị hắt hơi nhiều hơn và ngứa mũi, mắt và tai nhiều hơn". Ông nói thêm rằng, nếu các triệu chứng tái phát trong một mùa cụ thể mỗi năm, thì dị ứng có nhiều khả năng sẽ dễ chẩn đoán hơn, ngay cả khi xảy ra lần đầu tiên khi trưởng thành.
Dịch từ "Mysterious new allergies? 6 reasons why adult-onset allergies are on the rise"(Jamie Davis Smith, March 24, 2023)
Attached Files