Tweet
Tất cả chúng ta thỉnh thoảng đều bị nấc cụt và đôi khi các cơn nấc cụt này dường như không biến mất. Thao tác Valsalva, uống đồ uống có đá lạnh và thao tác ấn nhẹ nhãn cầu có thể giúp cắt cơn nấc cụt này.
Nấc cụt là sự co thắt không chủ ý của cơ hoành, là phần cơ ngăn cách ngực với bụng và đóng vai trò chính trong việc hít thở, sau đó là sự đóng đột ngột của các dây thanh âm.
Thuật ngữ y học để chỉ nấc cụt là singultus. Thuật ngữ này bắt nguồn từ từ singult trong tiếng La Tinh có nghĩa là "lấy lại hơi thở trong khi đang thổn thức".
Đối với hầu hết trong chúng ta, chứng bị nấc cụt sẽ gây ra khó chịu và không kéo dài lâu. Nhưng với một số người khác thì các cơn nấc cụt có thể dai dẳng, kéo dài hơn hai ngày.
Tin tốt là, có nhiều cách thức đơn giản để giảm bị nấc cụt thường xuyên và cũng có cách điều trị các cơn nấc cụt kéo dài.
Nấc cục do đâu?
Nấc cụt do một yếu tố phản xạ gây ra: một đường thần kinh vận động chuyển một cảm giác thành một phản ứng vật lý. Những cảm giác trong phản ứng này đến từ não, tai, mũi và họng, cơ hoành và các bộ phận ở ngực và bụng.
Các tín hiệu cảm giác được truyền đến "trung tâm nấc cụt" gồm một phần não cùng với đỉnh của tủy sống.Từ trung tâm nấc cụt, các tín hiệu truyền trở lại cơ hoành và các cơ nằm giữa các xương sườn (cơ liên sườn) khiến cho chúng bị co giật.
Sự co giật của các cơ này hút không khí vào phổi và sự hít thở đột ngột này làm cho khe hở giữa các dây thanh âm, hay thanh môn (khu vực chứa các dây thanh âm), bị đóng chặt lại. Việc đóng chặt nhanh chóng này tạo ra tiếng "hic".
Thậm chí cả thai nhi cũng bị nấc cụt. (Ảnh: Capifrutta/Shutterstock)
Bất cứ điều gì ảnh hưởng đến yếu tố phản xạ nói trên đều có thể dẫn đến bị nấc cụt. Phổ biến nhất là việc căng bụng do ăn một bữa ăn no nê hoặc uống nước ngọt có gas. Điều này có nghĩa là các tín hiệu cảm giác từ dạ dày cũng có thể kích thích yếu tố phản xạ này.
Việc ăn ớt cay, uống rượu, hút thuốc và quá phấn khích cũng có thể kích thích phản xạ này, dẫn đến bị nấc cụt.
Nấc cụt thậm chí còn được quan sát thấy ở những thai nhi khỏe mạnh trong quá trình siêu âm trước khi sinh. Trên thực tế, một số chuyên gia nghiên cứu tin rằng, bị nấc cụt là một cơ chế giúp chuẩn bị cho phổi có thể thở được ngay sau khi sinh.
Nấc cụt kéo dài bao lâu? Làm sao hết bị nấc cụt ?
Một cơn nấc cụt kéo dài dưới 48 giờ nói chung không đáng lo ngại. Một "cuộc phản ứng đột ngột" như vậy thường tự nó sẽ kết thúc nhanh.
Khi bị nấc cụt không tự hết thì cũng có nhiều cách để kìm nén phản xạ này. Thao tác Valsalva, uống đồ uống có đá lạnh và thao tác ấn nhẹ nhãn cầu được cho là giúp làm tăng hoạt động của dây thần kinh lang thang (vagus) đến não.
Thao tác Valsalva (Ảnh: The Conversation, CC BY-ND)
Các thủ thuật như hít lại hơi thở trong túi giấy hoặc túi nhựa có hiệu quả chữa nấc bằng cách tăng nồng độ carbon dioxide trong máu. Điều này sẽ giúp ngăn sự chuyển động của các cơ bắp có liên quan đến chứng bị nấc cụt. Tuy nhiên, việc hít lại hơi thở sẽ có nguy cơ bị đau tim tuy nhỏ nhưng nghiêm trọng vì vậy chỉ nên được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ.
Tuy nhiên, có rất ít bằng chứng cho thấy các thao tác can thiệp này có hiệu quả.
Khi nào chúng ta nên lo lắng về chứng nấc cụt?
Nếu bị nấc kéo dài hơn hai ngày thì được gọi là nấc cụt dai dẳng. Nếu nấc cụt kéo dài hơn hai tháng thì được gọi là nấc cụt khó chữa.
Nấc cụt dai dẳng và khó chữa được gọi chung là nấc cụt mãn tính, khá khó chịu và có thể là dấu hiệu của một nguyên nhân tiềm ẩn nghiêm trọng về sức khỏe cần phải được chẩn đoán qua bác sĩ.
Người bị nấc cụt mãn tính cần được kiểm tra sức khỏe toàn diện. Lịch sử bệnh lý của họ thường sẽ cung cấp manh mối có giá trị cho các yếu tố gây ra kích thích. Một số loại thuốc như thuốc chống động kinh cũng như việc uống rượu, hút thuốc và sử dụng thuốc giải trí đều có liên quan đến chứng bị nấc cụt.
Vì các bộ phận ở ngực và bụng có liên quan đến yếu tố phản xạ này nên cũng cần kiểm tra các bộ phận này như chụp hình phổi hoặc nội soi phần trên (dùng một ống có camera nhỏ đưa vào cổ họng để xem đường tiêu hóa trên).
Một cuộc nghiên cứu từ Pháp cho thấy có đến 80% các bệnh nhân bị nấc cụt mãn tính có vấn đề bất thường ở thực quản và bao tử, trong đó bệnh a xít trào ngược là sự phát hiện thường thấy nhất.
Bác sĩ lâm sàng cũng sẽ kiểm tra tai, mũi và cổ họng do dị vật kích thích tai hoặc bị nhiễm trùng cổ họng cũng có thể là nguyên nhân gây ra nấc cụt.
Cũng có thể cần phải chụp hình ảnh não, đặc biệt nếu có các dấu hiệu đáng lo ngại như thay đổi giọng nói hoặc yếu cơ mặt và tứ chi.
Uống nước đá lạnh cũng giúp hết bị nấc cụt. (Ảnh: Aleksandr Grechanyuk/Shutterstock)
Điều trị chứng nấc cụt mãn tính như thế nào?
Nếu người bị nấc cụt thường có vấn đề trào ngược bao tử, cho nên trong việc điều trị có thể cần phải dùng thuốc chống trào ngược trong một thời gian ngắn.
Các loại thuốc khác có bằng chứng mạnh mẽ dùng để chữa chứng nấc cụt bao gồm thuốc chống buồn nôn metoclopramide và baclofen vốn được dùng để điều trị chứng co cứng cơ bắp (căng cơ hoặc trương lực quá mức).
Có bằng chứng mới cho thấy gabapentin là thuốc dùng để điều trị chứng co giật cũng có thể có hiệu quả đối với chứng nấc cụt.
Những phương pháp điều trị nào có thể thấy trong tương lai?
Các chuyên gia nghiên cứu gần đây đã chế tạo ra một ống uống cứng có van ở đầu vào và đòi hỏi phải nỗ lực hút một cách chủ động để hút nước từ ly vào miệng. Ống này được gọi là ống hút và dụng cụ nuốt cưỡng chế hoặc FISST.
FISST được cho là làm cho yếu tố phản xạ ngừng bị nấc cụt bằng cách kích thích các dây thần kinh cảm giác gây ra co thắt ở cơ hoành và thanh môn.
Trong một cuộc nghiên cứu, trong số 249 người tham gia thử nghiệm FISST, có hơn 90% báo cáo kết quả tốt hơn so với các biện pháp khắc phục tại nhà.
Tuy nhiên, nghiên cứu về FISST cho đến nay vẫn chưa so sánh được nhóm dùng dụng cụ này với một nhóm đối chứng không được điều trị vì vậy không rõ liệu mức hiệu quả sẽ hơn bao nhiêu so với giả dược hoặc phiên bản giả.
Nguồn: The Conversation
Nấc cụt là sự co thắt không chủ ý của cơ hoành, là phần cơ ngăn cách ngực với bụng và đóng vai trò chính trong việc hít thở, sau đó là sự đóng đột ngột của các dây thanh âm.
Thuật ngữ y học để chỉ nấc cụt là singultus. Thuật ngữ này bắt nguồn từ từ singult trong tiếng La Tinh có nghĩa là "lấy lại hơi thở trong khi đang thổn thức".
Đối với hầu hết trong chúng ta, chứng bị nấc cụt sẽ gây ra khó chịu và không kéo dài lâu. Nhưng với một số người khác thì các cơn nấc cụt có thể dai dẳng, kéo dài hơn hai ngày.
Tin tốt là, có nhiều cách thức đơn giản để giảm bị nấc cụt thường xuyên và cũng có cách điều trị các cơn nấc cụt kéo dài.
Nấc cục do đâu?
Nấc cụt do một yếu tố phản xạ gây ra: một đường thần kinh vận động chuyển một cảm giác thành một phản ứng vật lý. Những cảm giác trong phản ứng này đến từ não, tai, mũi và họng, cơ hoành và các bộ phận ở ngực và bụng.
Các tín hiệu cảm giác được truyền đến "trung tâm nấc cụt" gồm một phần não cùng với đỉnh của tủy sống.Từ trung tâm nấc cụt, các tín hiệu truyền trở lại cơ hoành và các cơ nằm giữa các xương sườn (cơ liên sườn) khiến cho chúng bị co giật.
Sự co giật của các cơ này hút không khí vào phổi và sự hít thở đột ngột này làm cho khe hở giữa các dây thanh âm, hay thanh môn (khu vực chứa các dây thanh âm), bị đóng chặt lại. Việc đóng chặt nhanh chóng này tạo ra tiếng "hic".
Thậm chí cả thai nhi cũng bị nấc cụt. (Ảnh: Capifrutta/Shutterstock)
Bất cứ điều gì ảnh hưởng đến yếu tố phản xạ nói trên đều có thể dẫn đến bị nấc cụt. Phổ biến nhất là việc căng bụng do ăn một bữa ăn no nê hoặc uống nước ngọt có gas. Điều này có nghĩa là các tín hiệu cảm giác từ dạ dày cũng có thể kích thích yếu tố phản xạ này.
Việc ăn ớt cay, uống rượu, hút thuốc và quá phấn khích cũng có thể kích thích phản xạ này, dẫn đến bị nấc cụt.
Nấc cụt thậm chí còn được quan sát thấy ở những thai nhi khỏe mạnh trong quá trình siêu âm trước khi sinh. Trên thực tế, một số chuyên gia nghiên cứu tin rằng, bị nấc cụt là một cơ chế giúp chuẩn bị cho phổi có thể thở được ngay sau khi sinh.
Nấc cụt kéo dài bao lâu? Làm sao hết bị nấc cụt ?
Một cơn nấc cụt kéo dài dưới 48 giờ nói chung không đáng lo ngại. Một "cuộc phản ứng đột ngột" như vậy thường tự nó sẽ kết thúc nhanh.
Khi bị nấc cụt không tự hết thì cũng có nhiều cách để kìm nén phản xạ này. Thao tác Valsalva, uống đồ uống có đá lạnh và thao tác ấn nhẹ nhãn cầu được cho là giúp làm tăng hoạt động của dây thần kinh lang thang (vagus) đến não.
Thao tác Valsalva (Ảnh: The Conversation, CC BY-ND)
Các thủ thuật như hít lại hơi thở trong túi giấy hoặc túi nhựa có hiệu quả chữa nấc bằng cách tăng nồng độ carbon dioxide trong máu. Điều này sẽ giúp ngăn sự chuyển động của các cơ bắp có liên quan đến chứng bị nấc cụt. Tuy nhiên, việc hít lại hơi thở sẽ có nguy cơ bị đau tim tuy nhỏ nhưng nghiêm trọng vì vậy chỉ nên được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ.
Tuy nhiên, có rất ít bằng chứng cho thấy các thao tác can thiệp này có hiệu quả.
Khi nào chúng ta nên lo lắng về chứng nấc cụt?
Nếu bị nấc kéo dài hơn hai ngày thì được gọi là nấc cụt dai dẳng. Nếu nấc cụt kéo dài hơn hai tháng thì được gọi là nấc cụt khó chữa.
Nấc cụt dai dẳng và khó chữa được gọi chung là nấc cụt mãn tính, khá khó chịu và có thể là dấu hiệu của một nguyên nhân tiềm ẩn nghiêm trọng về sức khỏe cần phải được chẩn đoán qua bác sĩ.
Người bị nấc cụt mãn tính cần được kiểm tra sức khỏe toàn diện. Lịch sử bệnh lý của họ thường sẽ cung cấp manh mối có giá trị cho các yếu tố gây ra kích thích. Một số loại thuốc như thuốc chống động kinh cũng như việc uống rượu, hút thuốc và sử dụng thuốc giải trí đều có liên quan đến chứng bị nấc cụt.
Vì các bộ phận ở ngực và bụng có liên quan đến yếu tố phản xạ này nên cũng cần kiểm tra các bộ phận này như chụp hình phổi hoặc nội soi phần trên (dùng một ống có camera nhỏ đưa vào cổ họng để xem đường tiêu hóa trên).
Một cuộc nghiên cứu từ Pháp cho thấy có đến 80% các bệnh nhân bị nấc cụt mãn tính có vấn đề bất thường ở thực quản và bao tử, trong đó bệnh a xít trào ngược là sự phát hiện thường thấy nhất.
Bác sĩ lâm sàng cũng sẽ kiểm tra tai, mũi và cổ họng do dị vật kích thích tai hoặc bị nhiễm trùng cổ họng cũng có thể là nguyên nhân gây ra nấc cụt.
Cũng có thể cần phải chụp hình ảnh não, đặc biệt nếu có các dấu hiệu đáng lo ngại như thay đổi giọng nói hoặc yếu cơ mặt và tứ chi.
Uống nước đá lạnh cũng giúp hết bị nấc cụt. (Ảnh: Aleksandr Grechanyuk/Shutterstock)
Điều trị chứng nấc cụt mãn tính như thế nào?
Nếu người bị nấc cụt thường có vấn đề trào ngược bao tử, cho nên trong việc điều trị có thể cần phải dùng thuốc chống trào ngược trong một thời gian ngắn.
Các loại thuốc khác có bằng chứng mạnh mẽ dùng để chữa chứng nấc cụt bao gồm thuốc chống buồn nôn metoclopramide và baclofen vốn được dùng để điều trị chứng co cứng cơ bắp (căng cơ hoặc trương lực quá mức).
Có bằng chứng mới cho thấy gabapentin là thuốc dùng để điều trị chứng co giật cũng có thể có hiệu quả đối với chứng nấc cụt.
Những phương pháp điều trị nào có thể thấy trong tương lai?
Các chuyên gia nghiên cứu gần đây đã chế tạo ra một ống uống cứng có van ở đầu vào và đòi hỏi phải nỗ lực hút một cách chủ động để hút nước từ ly vào miệng. Ống này được gọi là ống hút và dụng cụ nuốt cưỡng chế hoặc FISST.
FISST được cho là làm cho yếu tố phản xạ ngừng bị nấc cụt bằng cách kích thích các dây thần kinh cảm giác gây ra co thắt ở cơ hoành và thanh môn.
Trong một cuộc nghiên cứu, trong số 249 người tham gia thử nghiệm FISST, có hơn 90% báo cáo kết quả tốt hơn so với các biện pháp khắc phục tại nhà.
Tuy nhiên, nghiên cứu về FISST cho đến nay vẫn chưa so sánh được nhóm dùng dụng cụ này với một nhóm đối chứng không được điều trị vì vậy không rõ liệu mức hiệu quả sẽ hơn bao nhiêu so với giả dược hoặc phiên bản giả.
Nguồn: The Conversation
Attached Files