Nhớ có lần đi khám bác sĩ, gặp cô y tá rất sexy. Khi cô ta đo áp huyết mình thì bổng nhiên cái nút áo bung ra khiến mình tò mò nhìn sâu vào thì áp huyết gia tăng khủng khiếp. Bác sĩ thấy kết quả, hoảng kinh, kêu cô ta đo lại. Lúc đó thì cô ta đã gài nút áo lại nên nhịp tim mình bình thường. Rữa mắt có một tí mà tim đập loạn xà ngầu lên.

Mình hay vào trường Đại học y khoa San Francisco để theo dõi các bài giảng cho sinh viên y khoa. Hôm nay, có bài giảng về áp huyết cao và cách đo. Mình xin tóm tắt lại.

Khi người ta bị áp huyết cao, xem như báo động vì có khả năng trong tương lại sẽ bị đột quỵ hay tai biến nên ai bị vụ này thì nên cẩn thận. Trên thực tế, nhiều khi chúng ta đo ở nhà hay ở phòng mạch bác sĩ không đúng cách khiến chỉ số đo không thật sự chính xác.

(Minh họa)

Theo sách báo thì phương cách đo áp huyết là:
- Phải để bệnh nhân ngồi 5 phút trên ghế, lưng dựa vào ghế, chân chạm đất.
- Không uống cà phê, tập thể dục, hút thuốc lá trước đó 30 phút.
- Không được nói chuyện với bệnh nhân.
- Cởi áo nơi gắn cái đồ bọc lại để đo nhịp tim. Tay để ngang.
- Dùng cái cuff cho đúng khổ tay, nhỏ hay to quá sẽ không chính xác.

Thường vào phòng mạch, y tá nắm cổ vào, kêu ngồi đó rồi đo vì họ không có thì giờ, để cho mình ngồi nghĩ 5 phút để bớt hồi hộp, lo. Nếu không tuân theo các thủ tục này thì áp huyết có khả năng lên cao. Người ta thử nghiệm trên 20 bệnh viện thì tất cả chỉ số áp huyết cao đều hơn >140/90, khi được đo lại thì có 36% được xem là bình thường. Như trường hợp mình nhờ cái nút áo của cô y tá đã được cài lại.

Đo áp huyết tại nhà nhiều khi không chính xác lắm vì máy có thể hơi cũ, hay làm sao đó. So với máy tại bệnh viện và ở nhà thì độ chính xác độ 60-70% (?). Bệnh nhân nào được chỉ cách thức để tự đo áp huyết của mình, sử dụng máy móc chính xác, nhất là thời gian. Buổi sáng trước khi uống thuốc hay chiều trước khi ăn cơm.

Khi bị áp huyết cao thì chúng ta nên thay đổi lối sống, để kiểm soát áp huyết của mình. Cần giảm cân nếu đang béo phì. Trung bình sẽ giảm được từ 5-10 mm Hg /10 kg giảm cân. Giảm uống rượu: < 1oz/ ngày: sẽ giảm độ 2-4 mm Hg. Giảm tiêu thụ chất muối (sodium) <100 mg/d (2.4g Na): 2-8 mm Hg

Tập thể dục 30 phút/ ngày sẽ giảm trung bình 4-9 mm Hg. Được biết là uống cà phê không ảnh hưởng đến áp huyết cao.

Muốn tránh tiêu thụ chất mặn, thì không nên ăn thực phẩm đóng hộp vì đa số đều có bỏ thêm muối để bảo quản. Tốt nhất là nấu ăn tại nhà vì thức ăn ở tiệm nhiều khi cũng đã được kỹ nghệ hoá rồi.

Người ta khuyến cáo nên kiểm soát áp huyết thường xuyên khi qua 60 tuổi. Áp huyết đừng có cao quá >150 mm Hg và 90 mm Hg. Phải điều trị để giảm dưới hai con số này.

Người ta có nghiên cứu trên 4,733 bệnh nhân tiểu đường loại 2, so sánh giữa chỉ số huyết áp 120 mm Hg và 140 mm Hg thì thấy chứng đột quỵ gia tăng từ 0.32% với con số 120 mm Hg trong khi áp huyết lên trên 140 mm Hg thì 0.53%, xem như 166%. Trong khi đó thì tỷ lệ bị tai biến ít có gia tăng hơn: 1.87% và 2.09%.


Trung bình áp huyết là dưới 120 (với DBP <80) là bình thường. Hơi cao là từ 120 -129 (với DBP từ 80-89). Cao áp huyết có hai giai đoạn: #1 từ 130-139 hay DBP 80-89) và giai đoạn 2 cao hơn 140 (hay DBO trên 90).


Người ta nhận thấy áp huyết nếu cao hơn >160 mm Hg thì tỷ lệ chết là 0.93, còn có bệnh tim mạch 0.78. Còn khi chỉ số cao đến 140-159 mm Hg thì chết bình thường là 0.87 và về tim mạch là 0.88. Chết về tim mạch sẽ nhiều hơn là khi bị áp huyết cao.

Tổng hợp thì chúng ta thấy những chỉ dẫn về áp huyết như sau:
- Phải xét lại cách đo áp huyết tại bệnh viện hay phòng mạch bác sĩ.
- Yêu cầu y tá đo lại áp huyết nếu thấy cao hơn bình thường.
- Xét nghiệm với máy đo rất thận trọng, không nên xem thường. Tâm phải tỉnh lặng, ngồi thong thả 5 phút trước khi đo áp huyết.

Mình mới mua cuốn sách, cho rằng bệnh tim mạch ngày nay nhiều vì người Mỹ ăn muối quá ít. Để đọc xong sẽ kể. Chán Mớ Đời

Nói chung phải lưu ý nếu áp huyết cao, cần phải được điều trị ngay.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn