Câu tục ngữ "Nhân vô thập toàn" vốn rất quen thuộc với người Việt chúng ta. Thông thường người ta muốn lý giải về câu này là, con người không có ai hoàn hảo cả mười phần, ý nói làm người ai cũng sẽ có ưu điểm và nhược điểm. Nhưng không chỉ có như vậy, nội hàm thật sự của câu này thâm sâu vô cùng, có thể giúp con người luôn biết đề cao cảnh giới của bản thân.


Nội hàm thật sự của câu "Nhân vô thập toàn" thật là thâm sâu vô cùng, có thể giúp cho con người luôn biết đề cao cảnh giới của bản thân. (Ảnh minh họa)

Một số người hay dựa vào câu tục ngữ này để tự tha thứ cho những lỗi lầm, những khuyết điểm mà bản thân đã mắc phải. Nhưng từ một góc nhìn khác thì ý nghĩa của nó sẽ hoàn toàn trái ngược lại. "Nhân vô thập toàn" cũng có ý muốn nói rằng, dù cho con người thông minh tài trí đến mức nào thì cũng chưa thể là hoàn hảo được, cho nên cần phải nhìn ra và biết sửa chửa những lỗi lầm, những khuyết điểm của bản thân, vẫn cần phải nghe những lời phê bình hay răn bảo của người khác.

Cổ nhân khi nêu ra câu này là nhằm mục đích sửa chữa cho con người ta đến chỗ hoàn hảo, chớ không phải để cho người đó ngày một xấu thêm, mỗi ngày dính thêm khuyết điểm. Cho nên cùng một câu nói, nếu mang tư tưởng cố chấp, không muốn thay đổi thì sẽ dễ dàng hiểu sai ý nghĩa, từ đó lấy cớ để bám víu và nuôi dưỡng những khiếm khuyết của bản thân, như vậy đối với người ấy chỉ có hại mà không có điểm lợi nào cả.

Ngoài ra, "Nhân vô thập toàn" còn chứa đựng một nội hàm tốt đẹp khác đó là: sống trên đời, để làm vừa lòng tất cả mọi người là một việc dường như không thể nào đạt được. Thế gian này có đạo lý tương sinh tương khắc, cho nên nếu có người yêu mến mình, thì cũng có người sẽ chán ghét lấy mình; có người khen ngợi, thì ắt cũng có người chê bai. Bởi vậy, thay vì cứ chầm chầm nhìn ra bên ngoài để xem khen chê ra sao thì chúng ta hãy tự soi rọi vào nội tâm, tu dưỡng bản thân, liên tục rèn giũa tài năng và đức hạnh thì sẽ sớm đạt được niềm hạnh phúc tự tại.


Tu dưỡng bản thân, liên tục rèn giũa tài năng và đức hạnh thì sẽ sớm đạt được niềm hạnh phúc tự tại.(Ảnh minh họa)

Nói về hàm nghĩa này, có câu chuyện về vị tướng tài ba Hứa Kính Tôn vào thời vua Đường Thái Tông như sau:

Một ngày nọ, vua Đường Thái Tông hỏi Hứa Kính Tôn: "Trẫm thấy khanh không phải là phường sơ bạc, tại sao lại có nhiều điều tiếng thị phi về khanh?"

Hứa Kính Tôn cung kính đáp: "Thưa bệ hạ! Mùa xuân mưa tầm tã như dầu, khiến cho nông dân vui mừng vì mùa màng tươi tốt, nhưng những kẻ bộ hành lại vì đường đi trơn trượt mà thấy khó chịu.
Trăng mùa thu sáng tỏ vằng vặc như gương treo trên trời, thi nhân nâng chén thưởng nguyệt, thích thú ngâm thơ, nhưng kẻ đạo chích (ăn trộm) lại vì ánh trăng quá sáng mà căm ghét.
Thiên địa vốn vô tư không thiên vị, nhưng chuyện nắng mưa vẫn bị thế nhân oán trách. Hạ thần vốn không phải người vẹn toàn thì làm sao tránh khỏi điều tiếng chỉ trích chê bai?"
"Cho nên hạ thần nghĩ, với lời thị phi thì nên bình tâm mà suy xét. Thiên tử tin lời thị phi thì quan thần bị hại; cha mẹ tin lời thị phi khiến con cái bị ruồng bỏ; vợ chồng tin lời thị phi ắt gia đình ly tán. Điều tiếng của thế gian độc hơn rắn rết, bén hơn lưỡi giáo gươm đao, giết người không thấy máu".

Cho nên, miệng là của người khác, thị phi là chuyện trong thiên hạ. Sống ngay thẳng thì không có gì phải hổ thẹn, càng không phải bận lòng bởi những điều tiếng chê bai.

Chúng ta không thể thay đổi suy nghĩ của tất cả mọi người, nhưng có thể thay đổi vận mệnh của chính mình. Đối với lời nói là của người khác, không nên quá đặt nặng, đừng nên để chuyện thị phi quyết định cuộc sống của mình có hạnh phúc hay không. Việc quan trọng và cần làm hơn chính là thường xuyên nhìn lại bản thân, thay đổi chính mình, trau dồi rèn giũa bản thân ngày một tốt hơn!