Tweet
Nghĩ cho cùng, tuổi già chỉ là tuổi già. Ở Mỹ hay ở Việt Nam, tuổi già cũng giống nhau. Con người mà. Ai cũng phải qua những giai đoạn sinh, lão, bệnh, tử giống nhau.
(Minh họa)
Là con người, chúng ta dù ở Mỹ hay ở Việt Nam đều có những nhu cầu về thân xác, tinh thần và tình cảm giống nhau. Cũng đau yếu bệnh hoạn như nhau. Cũng mất từ từ những khả năng sống độc lập của mình, như nhau. Cũng cảm thấy cô đơn, và luyến tiếc thời tuổi trẻ xa xưa, như nhau. Sự khác biệt nếu có, là do khác biệt văn hóa, và tổ chức xã hội lo cho họ, khi họ không thể duy trì được cuộc sống độc lập do sức khỏe yếu kém.
Người già ở Mỹ và ở Việt Nam sẽ khác nhau ở chỗ nào?
Khác do sự khác biệt về văn hóa, về tổ chức xã hội, về cách sắp xếp tổ chức lo cho người già, cùng khả năng và kiến thức của những người chăm lo cho mình lúc tuổi già. Ở Mỹ, người ta muốn vui hưởng cuộc đời lúc về già. Nếu có bệnh hoạn, có xã hội lo, bệnh ngắn hạn nằm nhà thương hoặc Rehab, bệnh dài hạn, lúc mất khả năng sống tự lập, vô assisted living, nặng hơn vô viện dưỡng lão (nursing home). Xã hội đứng ra lo cho người già là tổ chức chuyên môn, được huấn luyện đàng hoàng, được chính phủ kiểm soát và cấp giấy phép hành nghề. Con cháu rảnh vô thăm người già, hoặc ngày lễ rước cha mẹ về sinh hoạt gia đình, không phải làm công việc của y tá. Ở Việt Nam, người ta không tin vào xã hội, chính quyền, người già thích dọn về ở chung với con cháu, để con cháu lo.
Năm nay tôi 80 tuổi, hiện đang sống ở Mỹ. Ở Mỹ, thế hệ tôi chúng tôi được quyền về hưu và lãnh tiền hưu trí ở tuổi 65. Ở Mỹ, nếu các bạn làm việc đàng hoàng, đến tuổi hưu trí, bạn sẽ có đủ tiền sống. Nếu có thiếu thốn, chính phủ sẽ bù thêm tiền già sau khi xem xét có hội đủ tiêu chuẩn hay không. Nếu các bạn đi làm mà cố tình trốn thuế, không đóng tiền an sinh xã hội, không làm việc cho một hãng có lương hưu trí, lúc về già các bạn sẽ có ít tiền lắm. Thông thường những người ít tiền hay nghĩ đến việc về Việt Nam sống tuổi già, rẻ hơn. Với lợi tức 700-1,000 USD một tháng, các bạn có thể sống thoải mái ở Việt Nam.
Những lúc về thăm lại quê hương, tôi thấy bạn bè và bà con của tôi phải đi làm kiếm tiền thêm lúc tuổi già. Ở Việt Nam, người già sống riêng không nổi, phải dọn nhà về sống với con cháu, con cháu nuôi. Ở Mỹ khác. Chúng tôi có tiền An sinh Xã hội, tiền hưu trí của hãng, và Annuities (tiền trợ cấp hàng năm), tức là tiền để dành có lợi, hãng bảo hiểm sẽ gởi tiền hàng tháng (hoặc hàng năm), cho các bạn đến khi chết. Tổ chức xã hội giúp cho người già đủ tiền sống mỗi nơi mỗi khác, đủ sống hay thiếu thốn, tùy xã hội, Việt Nam khác Mỹ.
Từ ngày về hưởng hưu trí, vợ chồng tôi sống cho mình. Không sống cho ông chủ nào cả. Không còn bổn phận nào hết. Con cháu đã lớn khôn, và không cần d8en61 chúng tôi nữa. Ở Mỹ tôi thường tự hỏi, phải sống tuổi già như thế nào cho xứng đáng những ngày làm lụng cực khổ sau mấy chục năm. Suốt thời tuổi trẻ, tôi đã hi sinh chính mình, để giúp gia đình đứng vững và hội nhập vô xã hội Mỹ. Tôi đã bỏ hết những gì tôi yêu thích thời tuổi trẻ ở Sài Gòn, dạy học, viết văn, làm sách. Bỏ hết để học lại chuyên môn mà nước Mỹ cần, để làm việc kiếm tiền sống thoải mái.
Ngày về già, tôi thường suy nghĩ, phải sống cuộc đời hưu trí như thế nào, để xứng đáng hơn, trọn vẹn hơn, hạnh phúc hơn, không hi sinh cá nhân nữa? Sống cuộc đời trọn vẹn, tự do, ý nghĩa? Viết văn trở lại? Khiêu vũ với người tình trăm năm, như thời tuổi còn loi choi? Du lịch khám phá nước Mỹ nơi tôi sống mấy chục năm, nhưng chưa hiểu gì được nhiều? Trở về thăm lại quê hương? Du lịch thế giới? Tôi đã viết nhiều Blog tìm giải đáp cho vấn đề này, như "Lê Thành Hoàng Dân đi tìm hạnh phúc", "Nước Mỹ nơi tôi đang sống", "Du lịch thế giới", "Việt Nam, quê hương mến yêu", v...v…
Tuổi già ở Mỹ cũng có nhiều vấn đề.
Nhiều bạn đã viết về sự cô đơn lúc tuổi già. Tôi cũng đọc một số bài về cách suy nghĩ lúc tuổi già, hay bớt tham sân si, và vui sống, chấp nhận cuộc sống hiện tại. Vợ chồng tôi cũng thử nhiều thứ, tìm một vài hobby (thú vui) riêng, những thú vui lôi cuốn mình sống cuộc đời trọn vẹn hơn. Ở Mỹ con cháu lớn khôn chỉ muốn sống độc lập, riêng tư. Tôi tuy già nhưng cũng thích tự do, không muốn sống chung với con cháu, làm phiền chúng, và làm mất đi tự do của riêng mình.
Ở Việt Nam người già sống với con cháu, và mọi chuyện do con cháu lo toan. Ở Mỹ, gia đình thương nhau, nhưng con cháu và người già có nhiều sự lựa chọn, không bắt buộc phải lệ thuộc nhau như ở Việt Nam. Lúc trẻ, con tôi học đại học, mượn tiền chính phủ để học, không cần sự hỗ trợ, đóng góp của tôi. Nay đã già, xã hội tổ chức giúp cho tôi có cuộc sống độc lập, không cần phải lệ thuộc vào con cháu. Chúng tôi thương yêu nhau vì tình cảm gia đình, không phải vì bắt buộc phải lệ thuộc vào nhau để sống, sống riêng không được.
Ở đây có tổ chức giúp việc ở nhà, như dọn dẹp, chùi rửa, nấu nướng, v...v… Nếu do sức khỏe đòi hỏi, ở Mỹ có những khu gọi là assisted living, chưa phải là viện dưỡng lão, nhưng ở đây có người giúp việc, nấu nướng, dọn dẹp, người già chỉ cần vui sống, mọi chuyện có người lo. Trong khu nầy mọi người già có phòng riêng, như ở khách sạn vậy. Nếu sức khỏe tệ hơn, bệnh hoạn nhiều, có viện dưỡng lão (nursing home). Đau bệnh nhiều có nơi nằm chờ chết (hospices). Ngoài ra có những nhà chuyên môn chăm sóc người già, có giấy phép hoạt động của chính phủ, để con cháu đem mình đến gởi buổi sáng trước khi đi làm, và rước mình về buổi tối, v...v… Xã hội được tổ chức trong chiều hướng giảm bớt áp lực con cháu lo cho mình lúc tuổi già.
Càng về già, câu hỏi này lởn vởn trong đầu tôi. Làm sao bảo vệ tài sản của mình, không tiêu tan lúc bệnh nặng sắp chết, hoặc lúc tuổi già sức yếu không tự lo liệu được, phải nhờ người giúp đỡ, hoặc vô viện dưỡng lão? 67% cư dân trong các viện dưỡng lão ở Mỹ đã bị sạt nghiệp, không còn tài sản, sống nhờ Medicaid, sự giúp đở toàn diện của chính phủ. Khi làm đơn xin vô viện dưỡng lão, các bạn phải kê khai ra tài sản. Nếu bạn không có tiền trả viện phí, họ sẽ lấy tài sản của bạn như xe cộ, nhà đất để trang trãi các chi phí từ từ, cho đến khi hết sạch, lúc đó chính phủ mới đứng ra lo giúp từ A-Z.
Muốn bảo vệ tài sản còn lại, nhiều người đã tìm cách bán hết, lấy hết tiền về Việt Nam sống với người thân và chờ chết. Họ sống với con cháu, mướn phòng lạnh, người ở, sắp đặt bác sĩ và y tá đến thăm viếng thường xuyên. Chi phí này không cao hơn 2,000 USD một tháng, so với chi phí viện dưỡng lão ở Mỹ từ 5,000 đến 9,000 USD một tháng. Ở Mỹ có bảo hiểm trả chi phí viện dưỡng lão cho đến chết.
Vậy thì, chọn lựa cách sống khi về già ở Mỹ hay ở Việt Nam là tùy ở hoàn cảnh của mổi người, không nhất thiết sống ở nơi này hay chổ kia sẽ tốt hơn. Tuy nhiên được sống cuối đời ở nước Mỹ có lẽ là một sự lựa chọn hợp tình hợp lý hơn, tranh được sự tranh giành, tranh chấp nếu chọn về sống ở VN! Các bạn nhận xét ra sao về chuyện này??
(Minh họa)
Là con người, chúng ta dù ở Mỹ hay ở Việt Nam đều có những nhu cầu về thân xác, tinh thần và tình cảm giống nhau. Cũng đau yếu bệnh hoạn như nhau. Cũng mất từ từ những khả năng sống độc lập của mình, như nhau. Cũng cảm thấy cô đơn, và luyến tiếc thời tuổi trẻ xa xưa, như nhau. Sự khác biệt nếu có, là do khác biệt văn hóa, và tổ chức xã hội lo cho họ, khi họ không thể duy trì được cuộc sống độc lập do sức khỏe yếu kém.
Người già ở Mỹ và ở Việt Nam sẽ khác nhau ở chỗ nào?
Khác do sự khác biệt về văn hóa, về tổ chức xã hội, về cách sắp xếp tổ chức lo cho người già, cùng khả năng và kiến thức của những người chăm lo cho mình lúc tuổi già. Ở Mỹ, người ta muốn vui hưởng cuộc đời lúc về già. Nếu có bệnh hoạn, có xã hội lo, bệnh ngắn hạn nằm nhà thương hoặc Rehab, bệnh dài hạn, lúc mất khả năng sống tự lập, vô assisted living, nặng hơn vô viện dưỡng lão (nursing home). Xã hội đứng ra lo cho người già là tổ chức chuyên môn, được huấn luyện đàng hoàng, được chính phủ kiểm soát và cấp giấy phép hành nghề. Con cháu rảnh vô thăm người già, hoặc ngày lễ rước cha mẹ về sinh hoạt gia đình, không phải làm công việc của y tá. Ở Việt Nam, người ta không tin vào xã hội, chính quyền, người già thích dọn về ở chung với con cháu, để con cháu lo.
Năm nay tôi 80 tuổi, hiện đang sống ở Mỹ. Ở Mỹ, thế hệ tôi chúng tôi được quyền về hưu và lãnh tiền hưu trí ở tuổi 65. Ở Mỹ, nếu các bạn làm việc đàng hoàng, đến tuổi hưu trí, bạn sẽ có đủ tiền sống. Nếu có thiếu thốn, chính phủ sẽ bù thêm tiền già sau khi xem xét có hội đủ tiêu chuẩn hay không. Nếu các bạn đi làm mà cố tình trốn thuế, không đóng tiền an sinh xã hội, không làm việc cho một hãng có lương hưu trí, lúc về già các bạn sẽ có ít tiền lắm. Thông thường những người ít tiền hay nghĩ đến việc về Việt Nam sống tuổi già, rẻ hơn. Với lợi tức 700-1,000 USD một tháng, các bạn có thể sống thoải mái ở Việt Nam.
Những lúc về thăm lại quê hương, tôi thấy bạn bè và bà con của tôi phải đi làm kiếm tiền thêm lúc tuổi già. Ở Việt Nam, người già sống riêng không nổi, phải dọn nhà về sống với con cháu, con cháu nuôi. Ở Mỹ khác. Chúng tôi có tiền An sinh Xã hội, tiền hưu trí của hãng, và Annuities (tiền trợ cấp hàng năm), tức là tiền để dành có lợi, hãng bảo hiểm sẽ gởi tiền hàng tháng (hoặc hàng năm), cho các bạn đến khi chết. Tổ chức xã hội giúp cho người già đủ tiền sống mỗi nơi mỗi khác, đủ sống hay thiếu thốn, tùy xã hội, Việt Nam khác Mỹ.
Từ ngày về hưởng hưu trí, vợ chồng tôi sống cho mình. Không sống cho ông chủ nào cả. Không còn bổn phận nào hết. Con cháu đã lớn khôn, và không cần d8en61 chúng tôi nữa. Ở Mỹ tôi thường tự hỏi, phải sống tuổi già như thế nào cho xứng đáng những ngày làm lụng cực khổ sau mấy chục năm. Suốt thời tuổi trẻ, tôi đã hi sinh chính mình, để giúp gia đình đứng vững và hội nhập vô xã hội Mỹ. Tôi đã bỏ hết những gì tôi yêu thích thời tuổi trẻ ở Sài Gòn, dạy học, viết văn, làm sách. Bỏ hết để học lại chuyên môn mà nước Mỹ cần, để làm việc kiếm tiền sống thoải mái.
Ngày về già, tôi thường suy nghĩ, phải sống cuộc đời hưu trí như thế nào, để xứng đáng hơn, trọn vẹn hơn, hạnh phúc hơn, không hi sinh cá nhân nữa? Sống cuộc đời trọn vẹn, tự do, ý nghĩa? Viết văn trở lại? Khiêu vũ với người tình trăm năm, như thời tuổi còn loi choi? Du lịch khám phá nước Mỹ nơi tôi sống mấy chục năm, nhưng chưa hiểu gì được nhiều? Trở về thăm lại quê hương? Du lịch thế giới? Tôi đã viết nhiều Blog tìm giải đáp cho vấn đề này, như "Lê Thành Hoàng Dân đi tìm hạnh phúc", "Nước Mỹ nơi tôi đang sống", "Du lịch thế giới", "Việt Nam, quê hương mến yêu", v...v…
Tuổi già ở Mỹ cũng có nhiều vấn đề.
Nhiều bạn đã viết về sự cô đơn lúc tuổi già. Tôi cũng đọc một số bài về cách suy nghĩ lúc tuổi già, hay bớt tham sân si, và vui sống, chấp nhận cuộc sống hiện tại. Vợ chồng tôi cũng thử nhiều thứ, tìm một vài hobby (thú vui) riêng, những thú vui lôi cuốn mình sống cuộc đời trọn vẹn hơn. Ở Mỹ con cháu lớn khôn chỉ muốn sống độc lập, riêng tư. Tôi tuy già nhưng cũng thích tự do, không muốn sống chung với con cháu, làm phiền chúng, và làm mất đi tự do của riêng mình.
Ở Việt Nam người già sống với con cháu, và mọi chuyện do con cháu lo toan. Ở Mỹ, gia đình thương nhau, nhưng con cháu và người già có nhiều sự lựa chọn, không bắt buộc phải lệ thuộc nhau như ở Việt Nam. Lúc trẻ, con tôi học đại học, mượn tiền chính phủ để học, không cần sự hỗ trợ, đóng góp của tôi. Nay đã già, xã hội tổ chức giúp cho tôi có cuộc sống độc lập, không cần phải lệ thuộc vào con cháu. Chúng tôi thương yêu nhau vì tình cảm gia đình, không phải vì bắt buộc phải lệ thuộc vào nhau để sống, sống riêng không được.
Ở đây có tổ chức giúp việc ở nhà, như dọn dẹp, chùi rửa, nấu nướng, v...v… Nếu do sức khỏe đòi hỏi, ở Mỹ có những khu gọi là assisted living, chưa phải là viện dưỡng lão, nhưng ở đây có người giúp việc, nấu nướng, dọn dẹp, người già chỉ cần vui sống, mọi chuyện có người lo. Trong khu nầy mọi người già có phòng riêng, như ở khách sạn vậy. Nếu sức khỏe tệ hơn, bệnh hoạn nhiều, có viện dưỡng lão (nursing home). Đau bệnh nhiều có nơi nằm chờ chết (hospices). Ngoài ra có những nhà chuyên môn chăm sóc người già, có giấy phép hoạt động của chính phủ, để con cháu đem mình đến gởi buổi sáng trước khi đi làm, và rước mình về buổi tối, v...v… Xã hội được tổ chức trong chiều hướng giảm bớt áp lực con cháu lo cho mình lúc tuổi già.
Càng về già, câu hỏi này lởn vởn trong đầu tôi. Làm sao bảo vệ tài sản của mình, không tiêu tan lúc bệnh nặng sắp chết, hoặc lúc tuổi già sức yếu không tự lo liệu được, phải nhờ người giúp đỡ, hoặc vô viện dưỡng lão? 67% cư dân trong các viện dưỡng lão ở Mỹ đã bị sạt nghiệp, không còn tài sản, sống nhờ Medicaid, sự giúp đở toàn diện của chính phủ. Khi làm đơn xin vô viện dưỡng lão, các bạn phải kê khai ra tài sản. Nếu bạn không có tiền trả viện phí, họ sẽ lấy tài sản của bạn như xe cộ, nhà đất để trang trãi các chi phí từ từ, cho đến khi hết sạch, lúc đó chính phủ mới đứng ra lo giúp từ A-Z.
Muốn bảo vệ tài sản còn lại, nhiều người đã tìm cách bán hết, lấy hết tiền về Việt Nam sống với người thân và chờ chết. Họ sống với con cháu, mướn phòng lạnh, người ở, sắp đặt bác sĩ và y tá đến thăm viếng thường xuyên. Chi phí này không cao hơn 2,000 USD một tháng, so với chi phí viện dưỡng lão ở Mỹ từ 5,000 đến 9,000 USD một tháng. Ở Mỹ có bảo hiểm trả chi phí viện dưỡng lão cho đến chết.
Vậy thì, chọn lựa cách sống khi về già ở Mỹ hay ở Việt Nam là tùy ở hoàn cảnh của mổi người, không nhất thiết sống ở nơi này hay chổ kia sẽ tốt hơn. Tuy nhiên được sống cuối đời ở nước Mỹ có lẽ là một sự lựa chọn hợp tình hợp lý hơn, tranh được sự tranh giành, tranh chấp nếu chọn về sống ở VN! Các bạn nhận xét ra sao về chuyện này??
Attached Files