Tweet
Lá lách, một bộ phận của hệ thống tiêu hóa có liên đới trực tiếp đến năng lực suy nghỉ của chúng ta. Lo lắng và suy nghĩ quá mức sẽ làm tổn hại đến lá lách. Và ngược lại, lá lách nếu không khỏe mạnh có thể làm suy yếu tâm trí, khả năng suy nghĩ rõ ràng và tập trung, khiến cho chúng ta dễ bị lo lắng hơn.
Bất cứ bệnh nhân kinh niên nào cũng đều có thể cho bạn biết, họ cảm thấy căn bệnh đó đang ở đâu trong cơ thể, vị trí thường là tạng vị (bao tử.) Nếu bạn đã từng có một bài thuyết trình đầy thử thách ở nơi làm việc, một bài tập đến kỳ hạn phải nộp ở trường, hoặc có lẽ là một cuộc hẹn khám tủy răng, bạn sẽ biết được những cảm giác căng thẳng đó sẽ biểu hiện ở đâu, đó là cảm giác "đau đến thắt ruột". Và cảm giác lo lắng càng dồn dập thì hệ thống tiêu hóa của bạn càng bị ảnh hưởng, từ việc ăn uống đến việc đào thải các cặn bả trong cơ thể ra ngoài.
Các vấn đề về tiêu hóa này rất thường gặp tại những phòng khám y khoa. Hầu hết các bệnh nhân mà tôi từng gặp trên lâm sàng đều có những lo lắng về tiêu hóa, nhưng thú vị thay, đó không phải là lý do mà họ đến để xin được điều trị. Thật đáng ngạc nhiên khi có nhiều người sống chung với các vấn đề về tiêu hóa hoàn toàn có thể được cải thiện bằng một chút nhận thức, liệu pháp dinh dưỡng và thay đổi hành vi.
Lá lách trong quan niệm Đông Y
Khi các vấn đề về tiêu hóa xuất hiện trong Đông y, luôn có một bộ phận nội tạng chịu trách nhiệm là "tạng tỳ", đó cũng chính là "lá lách" bên Tây y. Nghe có vẻ kỳ lạ đối với giới y khoa Tây phương như chúng tôi, ý tôi là ai sẽ nói về lá lách này? Lá lách rất hiếm khi được thảo luận trong y học Tây phương và hầu hết mọi người thậm chí không chắc chắn về vai trò của tạng đặc biệt này.
Lá lách là một phần của hệ miễn dịch và là bộ phận lớn nhất trong hệ thống bạch huyết. Lá lách là nơi chôn các tế bào hồng cầu và dự trữ các tế bào bạch cầu. Con người có thể sống mà không có lá lách và một số người đã phải cắt bỏ lá lách. Cắt bỏ lá lách thường do bị vỡ hoặc bị rách do tai nạn hoặc bị chấn thương nặng. Sau khi bị cắt bỏ lá lách, người ta dễ bị nhiễm trùng hơn vì có liên quan chặt chẻ đến hệ miễn dịch. Rất may, hầu hết các chức năng sống đều được các bộ phận khác đảm nhận một cách trơn tru nên một người có thể sống khá tốt mà không cần có lá lách.
Vì vậy, bạn có thể tự hỏi rằng liệu tâm trạng lo lắng có liênđới đến lá lách hay không? Để hiểu được điều đó, bạn cần có một chút kiến thức nền tảng về Đông y. Có một đời sống tình cảm lành mạnh và cân bằng là điều cần thiết để có một cơ thể khỏe mạnh và trở thành một con người hạnh phúc. Là một hệ thống toàn diện, y học Đông phương xem xét toàn bộ trải nghiệm của con người và biết rằng mỗi bộ phận đều cần thiết cho sức khỏe và tinh thần. Trong khi y học Tây phương vẫn đang đề cập đến sự tương tác giữa tinh thần và thể chất, thì y học Đông phương từ lâu đã đào sâu vào mối liên hệ này. Trong y học truyền thống Đông phương, nhiều bộ phận cơ thể được liên kết với một cảm xúc, hoạt động theo hai cách. Cảm xúc ảnh hưởng đến bộ phận có liên quan, và ngược lại. Và cảm xúc của lá lách chính là sự lo lắng và suy nghĩ quá mức.
Lo lắng và tạng tỳ
Lá lách dính liền trực tiếp đến năng lực suy nghỉ của chúng ta. Sức mạnh của lá lách phụ thuộc vào mức độ chúng ta kiểm soát lối suy nghĩ, sự tập trung, hành động sáng suốt và hình thành ý định của mình sẽ tốt như thế nào. Lo lắng quá mức và suy nghĩ quá mức sẽ làm tổn hại đến lá lách. Ngược lại, lá lách không khỏe mạnh có thể làm suy yếu tâm trí và khả năng suy nghĩ rõ ràng và tập trung, khiến cho chúng ta dễ bị lo lắng hơn.
Kích thích quá mức là một vấn đề nan giải lớn của con người thời hiện đại. Chúng ta bị tràn ngập bởi quá nhiều thông tin và ngay cả thực phẩm với tất cả các chất phụ gia và cách chế biến phức tạp, cũng mang tính chất kích thích và phức tạp hơn. Tất cả đầu vào kích thích này có thể lấn át lá lách và làm suy yếu vấn đề tiêu hóa trong cơ thể.
Nền văn hóa của chúng ta cũng xem trọng việc làm nhiều công việc cùng một lúc, và nhiều người trong chúng ta có những ngày dài tham gia vào công việc nặng nhọc về nhận thức. Chúng ta có xu hướng gây ra quá tải cho bộ não của mình bởi vì chúng ta dành quá nhiều thời gian làm việc, và lo lắng là một sản phẩm phụ tự nhiên.
Điều này gây khó khăn cho lá lách vì trong y học phương Đông, lá lách, cùng với bao tử, là 2 bộ phận dính liền trong vấn đề tiêu hóa của cơ thể. Tuy nhiên, sự khác biệt là ngoài việc tiêu hóa và chiết xuất các chất dinh dưỡng từ những gì mà chúng ta ăn và uống vào, chúng cũng chịu trách nhiệm xử lý các yếu tố kích thích, mọi thứ đến từ thế giới bên ngoài. Và đó là một công việc lớn, như bạn có thể tưởng tượng ra. Chúng ta càng tiếp nhận nhiều thông tin, lá lách càng phải làm việc nhiều hơn, và tất yếu, quá trình tiêu hóa sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều.
Thật thú vị khi xem xét các vấn đề về tiêu hóa bằng một lăng kính khác và nhìn nhận theo một cách mới. Bệnh nhân của tôi rất hào hứng khi nghe tôi giải thích điều này vì họ có thể thấy ngay mối liên hệ giữa những gì mà họ đang làm và tình trạng bị rối loạn tiêu hóa của họ. Và đây là phần tôi yêu thích, mang đến một ứng dụng thiết thực cho con người trong thế giới thực được đúc kết từ hàng ngàn năm của trí tuệ sâu sắc. Tôi đã không ngừng ngưỡng mộ kho tàng tri thức cổ xưa này.
Theo đó, đây là một số cách đơn giản để cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa với góc nhìn về tạng tỳ – lá lách và chức năng của bộ phận này.
Tránh thức ăn lạnh và uống nước đá
Lá lách chịu trách nhiệm về tiêu hóa, được vận hành bởi nhiệt độ hoặc "nhiệt độ tiêu hoá". Do đó, tỳ kỵ lạnh, vì lạnh sẽ dập tắt nhiệt.
Chúng ta có thể giúp duy trì "ngọn lửa" đó bằng cách không cho đá vào đồ uống của mình hoặc ăn thức ăn lạnh, đặc biệt là những loại lấy trực tiếp từ ngăn đá, như kem. Nhiều loại thực phẩm sống cũng được coi là giải nhiệt trong y học cổ truyền. Khi chúng ta ăn thức ăn lạnh, lá lách phải làm việc nhiều hơn để tự làm ấm trở lại, tạo điều kiện thuận lợi cho công việc tiêu hóa và hoạt động của lá lách.
Nhai kỹ
Điều này tuy đơn giản nhưng rất hiệu quả. Khi ăn, đặc biệt là khi mất tập trung hoặc vội vàng, chúng ta có xu hướng không nhai kỹ thức ăn. Việc nhai kỹ sẽ giúp cho thức ăn được cắt nhỏ hơn và do đó dễ tiêu hóa hơn. Nhai kỹ còn giúp kích thích cơ thể tiết ra lượng enzyme nhiều hơn giúp thức ăn dễ tiêu hơn nữa, nghĩa là lá lách sẽ cần ít năng lượng hơn để tiêu hóa. Do đó bạn cần chú tâm khi thưc hiện bước này.
Thay đổi cách nhìn nhận
Bước đầu tiên và có lẽ là điều quan trọng nhất bạn có thể làm để cải thiện tiêu hóa của mình chỉ đơn giản là nhận thức. Chỉ cần nhận thức được rằng lá lách đang làm tất cả những công việc đó và chúng ta có thể làm gì đó để giảm bớt gánh nặng cho bộ phận này thì bạn đã có một khởi đầu tuyệt vời. Những bước còn lại là thực hiện từng việc một và thực sự chú tâm vào từng việc này.
Ví dụ, chúng ta thường làm nhiều việc cùng một lúc mà không hề nhận ra. Bạn hãy bắt đầu với việc ăn uống. Khi ăn thì chỉ việc ăn. Không ăn khi đọc, xem TV hoặc làm việc vì khi đó bạn nhận được nhiều thông tin hơn và khiến cho lá lách của bạn hoạt động khó khăn hơn nhiều so với lúc bình thường. Nếu có thể, hãy dành toàn thời gian cho bữa ăn. Hãy tự chuẩn bị sắp xếp, truyền cho nguồn năng lượng và ý định tốt của bạn, và ngồi xuống và thưởng thức món ăn ngon cho cơ thể. Bạn sẽ cảm thấy được sự khác biệt này.
Ăn súp
Ăn súp là một cách tuyệt vời để tăng cường cho lá lách. Súp đang nóng lên và nấu càng lâu và càng chậm, chúng sẽ càng nóng lên. Súp được nấu cho mềm và dễ tiêu hóa, đó là một trong những lý do mà chúng ta thường được khuyên ăn súp khi bị bệnh. Khi đó, cơ thể bạn cần năng lượng để chống lại các mầm bệnh và phục hồi tốt sức khỏe. Ăn súp để cho lá lách có thể tiết kiệm năng lượng và dành năng lượng này cho những việc khác, chẳng hạn như bài thuyết trình của bạn vào sáng mai.
Nghỉ ngơi
Bạn hãy nghỉ ngơi nhiều hơn. Nếu bạn biết rằng lá lách đang đảm nhận hàng loạt thông tin và thực phẩm mà chúng ta đưa vào cơ thể, bạn sẽ có được cảm nhận khác. Bạn sẽ làm việc ít giờ hơn hoặc loại bỏ những hoạt động gây ra căng thẳng ra khỏi cuộc sống. (Không phải lúc nào bạn cũng có thể thực hiện được điều này, nhưng chúng tôi rất khuyến khích bạn hãy thử thu xếp cho bản thân) Hãy làm từng việc một và nghỉ giải lao thường xuyên để cho lá lách có thời gian thư giãn.
Theo quan điểm của Đông y, chúng ta đang sống trong một nền văn hóa tạo ra gánh nặng cho lá lách. Nhưng khi nhìn vào quá trình tiêu hóa theo cách mới này, chúng ta có thể thấy rằng có những điều khá đơn giản mà chúng ta có thể làm có thể cải thiện tốt. Khi lá lách hoạt động tối ưu, một người sẽ cảm thấy tràn đầy năng lượng, việc tiêu hóa của họ sẽ mạnh mẽ, và nhu động ruột sẽ đều đặn và chắc chắn. Đầu óc sẽ tĩnh táo, sáng suốt hơn, khả năng tập trung cao độ đến dễ dàng. Hãy đem đến cho lá lách một chút tình yêu để có thể đi một chặng đường dài, và lá lách sẽ yêu thương bạn vì điều tốt lành đó.
B/s Emma Suttie
Emma Suttie là một bác sĩ châm cứu và là người sáng lập ra Chinese Medicine Living — một trang web dành riêng để chia sẻ cách sử dụng trí tuệ cổ xưa sống một cuộc sống lành mạnh trong thế giới hiện đại. Cô đã sống và thực tập tại 4 quốc gia và hiện đang làm việc với công ty Thrive Consulting của mình. Cô là người yêu thích thế giới tự nhiên, võ thuật và một tách trà thơm tho.
Bất cứ bệnh nhân kinh niên nào cũng đều có thể cho bạn biết, họ cảm thấy căn bệnh đó đang ở đâu trong cơ thể, vị trí thường là tạng vị (bao tử.) Nếu bạn đã từng có một bài thuyết trình đầy thử thách ở nơi làm việc, một bài tập đến kỳ hạn phải nộp ở trường, hoặc có lẽ là một cuộc hẹn khám tủy răng, bạn sẽ biết được những cảm giác căng thẳng đó sẽ biểu hiện ở đâu, đó là cảm giác "đau đến thắt ruột". Và cảm giác lo lắng càng dồn dập thì hệ thống tiêu hóa của bạn càng bị ảnh hưởng, từ việc ăn uống đến việc đào thải các cặn bả trong cơ thể ra ngoài.
Các vấn đề về tiêu hóa này rất thường gặp tại những phòng khám y khoa. Hầu hết các bệnh nhân mà tôi từng gặp trên lâm sàng đều có những lo lắng về tiêu hóa, nhưng thú vị thay, đó không phải là lý do mà họ đến để xin được điều trị. Thật đáng ngạc nhiên khi có nhiều người sống chung với các vấn đề về tiêu hóa hoàn toàn có thể được cải thiện bằng một chút nhận thức, liệu pháp dinh dưỡng và thay đổi hành vi.
Lá lách trong quan niệm Đông Y
Khi các vấn đề về tiêu hóa xuất hiện trong Đông y, luôn có một bộ phận nội tạng chịu trách nhiệm là "tạng tỳ", đó cũng chính là "lá lách" bên Tây y. Nghe có vẻ kỳ lạ đối với giới y khoa Tây phương như chúng tôi, ý tôi là ai sẽ nói về lá lách này? Lá lách rất hiếm khi được thảo luận trong y học Tây phương và hầu hết mọi người thậm chí không chắc chắn về vai trò của tạng đặc biệt này.
Lá lách là một phần của hệ miễn dịch và là bộ phận lớn nhất trong hệ thống bạch huyết. Lá lách là nơi chôn các tế bào hồng cầu và dự trữ các tế bào bạch cầu. Con người có thể sống mà không có lá lách và một số người đã phải cắt bỏ lá lách. Cắt bỏ lá lách thường do bị vỡ hoặc bị rách do tai nạn hoặc bị chấn thương nặng. Sau khi bị cắt bỏ lá lách, người ta dễ bị nhiễm trùng hơn vì có liên quan chặt chẻ đến hệ miễn dịch. Rất may, hầu hết các chức năng sống đều được các bộ phận khác đảm nhận một cách trơn tru nên một người có thể sống khá tốt mà không cần có lá lách.
Vì vậy, bạn có thể tự hỏi rằng liệu tâm trạng lo lắng có liênđới đến lá lách hay không? Để hiểu được điều đó, bạn cần có một chút kiến thức nền tảng về Đông y. Có một đời sống tình cảm lành mạnh và cân bằng là điều cần thiết để có một cơ thể khỏe mạnh và trở thành một con người hạnh phúc. Là một hệ thống toàn diện, y học Đông phương xem xét toàn bộ trải nghiệm của con người và biết rằng mỗi bộ phận đều cần thiết cho sức khỏe và tinh thần. Trong khi y học Tây phương vẫn đang đề cập đến sự tương tác giữa tinh thần và thể chất, thì y học Đông phương từ lâu đã đào sâu vào mối liên hệ này. Trong y học truyền thống Đông phương, nhiều bộ phận cơ thể được liên kết với một cảm xúc, hoạt động theo hai cách. Cảm xúc ảnh hưởng đến bộ phận có liên quan, và ngược lại. Và cảm xúc của lá lách chính là sự lo lắng và suy nghĩ quá mức.
Lo lắng và tạng tỳ
Lá lách dính liền trực tiếp đến năng lực suy nghỉ của chúng ta. Sức mạnh của lá lách phụ thuộc vào mức độ chúng ta kiểm soát lối suy nghĩ, sự tập trung, hành động sáng suốt và hình thành ý định của mình sẽ tốt như thế nào. Lo lắng quá mức và suy nghĩ quá mức sẽ làm tổn hại đến lá lách. Ngược lại, lá lách không khỏe mạnh có thể làm suy yếu tâm trí và khả năng suy nghĩ rõ ràng và tập trung, khiến cho chúng ta dễ bị lo lắng hơn.
Kích thích quá mức là một vấn đề nan giải lớn của con người thời hiện đại. Chúng ta bị tràn ngập bởi quá nhiều thông tin và ngay cả thực phẩm với tất cả các chất phụ gia và cách chế biến phức tạp, cũng mang tính chất kích thích và phức tạp hơn. Tất cả đầu vào kích thích này có thể lấn át lá lách và làm suy yếu vấn đề tiêu hóa trong cơ thể.
Nền văn hóa của chúng ta cũng xem trọng việc làm nhiều công việc cùng một lúc, và nhiều người trong chúng ta có những ngày dài tham gia vào công việc nặng nhọc về nhận thức. Chúng ta có xu hướng gây ra quá tải cho bộ não của mình bởi vì chúng ta dành quá nhiều thời gian làm việc, và lo lắng là một sản phẩm phụ tự nhiên.
Điều này gây khó khăn cho lá lách vì trong y học phương Đông, lá lách, cùng với bao tử, là 2 bộ phận dính liền trong vấn đề tiêu hóa của cơ thể. Tuy nhiên, sự khác biệt là ngoài việc tiêu hóa và chiết xuất các chất dinh dưỡng từ những gì mà chúng ta ăn và uống vào, chúng cũng chịu trách nhiệm xử lý các yếu tố kích thích, mọi thứ đến từ thế giới bên ngoài. Và đó là một công việc lớn, như bạn có thể tưởng tượng ra. Chúng ta càng tiếp nhận nhiều thông tin, lá lách càng phải làm việc nhiều hơn, và tất yếu, quá trình tiêu hóa sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều.
Thật thú vị khi xem xét các vấn đề về tiêu hóa bằng một lăng kính khác và nhìn nhận theo một cách mới. Bệnh nhân của tôi rất hào hứng khi nghe tôi giải thích điều này vì họ có thể thấy ngay mối liên hệ giữa những gì mà họ đang làm và tình trạng bị rối loạn tiêu hóa của họ. Và đây là phần tôi yêu thích, mang đến một ứng dụng thiết thực cho con người trong thế giới thực được đúc kết từ hàng ngàn năm của trí tuệ sâu sắc. Tôi đã không ngừng ngưỡng mộ kho tàng tri thức cổ xưa này.
Theo đó, đây là một số cách đơn giản để cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa với góc nhìn về tạng tỳ – lá lách và chức năng của bộ phận này.
Tránh thức ăn lạnh và uống nước đá
Lá lách chịu trách nhiệm về tiêu hóa, được vận hành bởi nhiệt độ hoặc "nhiệt độ tiêu hoá". Do đó, tỳ kỵ lạnh, vì lạnh sẽ dập tắt nhiệt.
Chúng ta có thể giúp duy trì "ngọn lửa" đó bằng cách không cho đá vào đồ uống của mình hoặc ăn thức ăn lạnh, đặc biệt là những loại lấy trực tiếp từ ngăn đá, như kem. Nhiều loại thực phẩm sống cũng được coi là giải nhiệt trong y học cổ truyền. Khi chúng ta ăn thức ăn lạnh, lá lách phải làm việc nhiều hơn để tự làm ấm trở lại, tạo điều kiện thuận lợi cho công việc tiêu hóa và hoạt động của lá lách.
Nhai kỹ
Điều này tuy đơn giản nhưng rất hiệu quả. Khi ăn, đặc biệt là khi mất tập trung hoặc vội vàng, chúng ta có xu hướng không nhai kỹ thức ăn. Việc nhai kỹ sẽ giúp cho thức ăn được cắt nhỏ hơn và do đó dễ tiêu hóa hơn. Nhai kỹ còn giúp kích thích cơ thể tiết ra lượng enzyme nhiều hơn giúp thức ăn dễ tiêu hơn nữa, nghĩa là lá lách sẽ cần ít năng lượng hơn để tiêu hóa. Do đó bạn cần chú tâm khi thưc hiện bước này.
Thay đổi cách nhìn nhận
Bước đầu tiên và có lẽ là điều quan trọng nhất bạn có thể làm để cải thiện tiêu hóa của mình chỉ đơn giản là nhận thức. Chỉ cần nhận thức được rằng lá lách đang làm tất cả những công việc đó và chúng ta có thể làm gì đó để giảm bớt gánh nặng cho bộ phận này thì bạn đã có một khởi đầu tuyệt vời. Những bước còn lại là thực hiện từng việc một và thực sự chú tâm vào từng việc này.
Ví dụ, chúng ta thường làm nhiều việc cùng một lúc mà không hề nhận ra. Bạn hãy bắt đầu với việc ăn uống. Khi ăn thì chỉ việc ăn. Không ăn khi đọc, xem TV hoặc làm việc vì khi đó bạn nhận được nhiều thông tin hơn và khiến cho lá lách của bạn hoạt động khó khăn hơn nhiều so với lúc bình thường. Nếu có thể, hãy dành toàn thời gian cho bữa ăn. Hãy tự chuẩn bị sắp xếp, truyền cho nguồn năng lượng và ý định tốt của bạn, và ngồi xuống và thưởng thức món ăn ngon cho cơ thể. Bạn sẽ cảm thấy được sự khác biệt này.
Ăn súp
Ăn súp là một cách tuyệt vời để tăng cường cho lá lách. Súp đang nóng lên và nấu càng lâu và càng chậm, chúng sẽ càng nóng lên. Súp được nấu cho mềm và dễ tiêu hóa, đó là một trong những lý do mà chúng ta thường được khuyên ăn súp khi bị bệnh. Khi đó, cơ thể bạn cần năng lượng để chống lại các mầm bệnh và phục hồi tốt sức khỏe. Ăn súp để cho lá lách có thể tiết kiệm năng lượng và dành năng lượng này cho những việc khác, chẳng hạn như bài thuyết trình của bạn vào sáng mai.
Nghỉ ngơi
Bạn hãy nghỉ ngơi nhiều hơn. Nếu bạn biết rằng lá lách đang đảm nhận hàng loạt thông tin và thực phẩm mà chúng ta đưa vào cơ thể, bạn sẽ có được cảm nhận khác. Bạn sẽ làm việc ít giờ hơn hoặc loại bỏ những hoạt động gây ra căng thẳng ra khỏi cuộc sống. (Không phải lúc nào bạn cũng có thể thực hiện được điều này, nhưng chúng tôi rất khuyến khích bạn hãy thử thu xếp cho bản thân) Hãy làm từng việc một và nghỉ giải lao thường xuyên để cho lá lách có thời gian thư giãn.
Theo quan điểm của Đông y, chúng ta đang sống trong một nền văn hóa tạo ra gánh nặng cho lá lách. Nhưng khi nhìn vào quá trình tiêu hóa theo cách mới này, chúng ta có thể thấy rằng có những điều khá đơn giản mà chúng ta có thể làm có thể cải thiện tốt. Khi lá lách hoạt động tối ưu, một người sẽ cảm thấy tràn đầy năng lượng, việc tiêu hóa của họ sẽ mạnh mẽ, và nhu động ruột sẽ đều đặn và chắc chắn. Đầu óc sẽ tĩnh táo, sáng suốt hơn, khả năng tập trung cao độ đến dễ dàng. Hãy đem đến cho lá lách một chút tình yêu để có thể đi một chặng đường dài, và lá lách sẽ yêu thương bạn vì điều tốt lành đó.
B/s Emma Suttie
Emma Suttie là một bác sĩ châm cứu và là người sáng lập ra Chinese Medicine Living — một trang web dành riêng để chia sẻ cách sử dụng trí tuệ cổ xưa sống một cuộc sống lành mạnh trong thế giới hiện đại. Cô đã sống và thực tập tại 4 quốc gia và hiện đang làm việc với công ty Thrive Consulting của mình. Cô là người yêu thích thế giới tự nhiên, võ thuật và một tách trà thơm tho.
Attached Files