(Minh họa)

Với người ngoài chúng ta thường khách sáo nhưng đối với người trong nhà thì lại chẳng kiêng nể điều chi. Nhưng gia đình không phải là tượng đài kiên cố chẳng thể quật ngã được, mà hạnh phúc ấy cũng luôn cần được vun vén từ những việc đơn giản nhất.

1/ Đối với vợ chồng: Biết cách nói năng mới giữ được hạnh phúc bền vững

Chúng ta thường nghe nói: "Trò chuyện là một môn nghệ thuật, lời nói phải dễ nghe mới có thể quy thuận lòng người". Nhưng gia đình lại thường là nơi mà chúng ta lại coi nhẹ nhất. Với những người xa lạ, chúng ta rất đỗi lịch sự, khách sáo, nhưng với những người càng thân thiết, gần gũi như vợ chồng với nhau, chúng ta lại chẳng hề kiêng nể điều chi. Bởi lẽ, chúng ta biết rằng người thân sẽ chẳng bao giờ lại trách móc mình.

Do đó, vô tình hay cố ý chúng ta lại dùng những lời lẽ sắc bén, gây tổn thương đến trái tim họ. Kỳ thực, gia đình không phải là tượng đài kiên cố chẳng thể quật ngã. Hạnh phúc gia đình cũng cần phải được vun vén từng giây, từng phút một. Một cuộc hôn nhân hạnh phúc bắt đầu từ lời ăn tiếng nói, nhiều khi chỉ cần thay đổi cách ăn nói sẽ khiến cho tình cảm hai người trở nên hoàn toàn khác, hoặc là phai nhạt hoặc là xung đột đến tận cùng.

Sự tôn kính lẫn nhau giữa vợ chồng quan trọng hơn những lời oán trách
Người xưa có câu, "Phu thê tương kính như tân". Câu này ngụ ý nói rằng, vợ chồng dẫu quá đỗi thân thuộc và thấu hiểu nhau đến tận đường tơ kẽ tóc, nhưng khi chung sống với nhau vẫn cần phải tôn kính tiếp đãi như khách quý trong nhà vậy.

Bởi lẽ, sau nhiều năm "đầu ấp vai kề", nhiều cặp vợ chồng thường cho rằng giữa hai người đã quá gần gũi, không cần phải kiêng kỵ điều chi. Họ muốn nói gì thì cứ nói và không thể kiểm soát được thái độ với vợ hay chồng của mình. Vốn dĩ muốn bày tỏ sự quan tâm với người ấy nhưng khi buột ra khỏi miệng lại là những lời oán trách, chê bai, phán xét khiến cho người khác phải nhói đau khi nghe được.

Vợ chồng chung sống với nhau một thời gian lâu thì sự nhẫn nại sẽ dần dần bị bào mòn. Nên dẫu xuất phát từ ý tốt nhưng khi cất lời nói cũng cần suy xét đến cảm nhận của người đối diện. Nếu chỉ một mực oán trách, chỉ trích người bạn đời thì lâu dần sẽ khiến cho tình cảm đôi bên phai nhạt.

Nỗi oán hận ấy sẽ trở thành vòng tròn ác tính, lặp đi lặp lại, không thể kiểm soát. Cuộc sống gia đình sẽ không còn là "tổ ấm" nữa, mà đã trở thành những "tổ nóng cháy". Khi ấy bạn đang đặt gia đình mình trên bờ vực sụp đổ.

Dẫu hai người có một cuộc hôn nhân vô cùng ngọt ngào thì cũng là hai cá thể riêng biệt và có cảm nhận của riêng mình

Bất cứ vấn đề lớn nhỏ nào giữa hai vợ chồng cũng đều sẽ trở thành nguy cơ tiềm ẩn với hạnh phúc gia đình. Dẫu cho hai người có một cuộc hôn nhân thật ngọt ngào đi nữa thì cũng là hai cá thể riêng biệt và có những cảm nhận riêng. Dẫu có thân mật tới mức nào thì người bạn đời cũng vẫn bị khó chịu, đau đớn từ những lời gai góccố ý hay vô ý.

Tức giận với người nhà là hành vi xuẩn ngốc và mềm yếu nhất của con người. Nếu biết lựa lời mà nói thì tình cảm giữa hai vợ chồng mới có thể luôn đằm thắm, đượm nồng, khắn khít yêu thương. Cho nên, trước khi cất lời bạn hãy suy nghĩ thật cẩn thận. Hãy thể hiện ra sự yêu thương, sự quan tâm nhiều hơn và bớt đi các chỉ trích, bới móc lẫn nhau.

Bạn đừng nên dễ dàng bị rơi vào cơn tức giận, khi gặp mâu thuẫn cũng đừng nênvội tranh cãi hơn thua. Hãy điềm tĩnh lại thương thảo về bản chất của sự việc ấy và suy nghĩ cho đối phương nhiều hơn một chút. Bạn đừng cho rằng, họ là người thân nhất của mình thì có nói năng chi cũng không cần phải màu mè, khách sáo, "giữ kẽ" hay phải "lựa lời" này nọ.

Kỳ thật, những lời mật ngọt vốn rất quan trọng đối với cuộc sống hôn nhân
Chỉ cần nghe một câu, "Trong mắt anh, em luôn là người phụ nữ xinh đẹp, duyên dáng và chu đáo nhất", vợ bạn sẽ cười tủm tỉm một mình cả ngày. Hay khi được chồng bày tỏ: "Tình yêu anh dành cho em sẽ không thay đổi dù em gầy hay béo, đẹp hay xấu", chắc hẳn sẽ khiến cho không ít người vợ thấy xúc động, ứa nước mắt chan hòa sự yêu mến chồng mình.

Đàn ông luôn tỏ ra lạnh lùng, cứng cỏi và mạnh mẽ, nhưng họ cũng sẽ rất hạnh phúc khi được vợ ôm thật chặt và thì thầm với ánh mắt dạt dào yêu thương. Giữa vợ chồng có thể trò chuyện thì cuộc sống hôn nhân mới có được hạnh phúc tròn đầy.

Phần lớn khi chung sống với nhau một thời gian lâu, hai người sẽ không còn coi trọng những lời yêu thương như thuở hò hẹn ngày xưa. Thậm chí họ còn cảm thấy có vẻ như sáo rỗng hay ngại ngùng không cất nên lời.

Con người muốn sinh tồn cần có ánh nắng mặt trời, có cơm ăn, nước uống để nuôi dưỡng thân thể. Nhưng nhu cầu thiết yếu hơn lại là những lời khen ngợi, động viên, khích lệ để nuôi dưỡng tâm hồn. Con người không nhận được những lời khen ngợi và tán dương kịp thời cũng dễ sinh ra sự thất vọng và nổi chán nản.

"Hoa dẫu đẹp nhưng không có nước hoa cũng sớm tàn phai. Tâm hồn thiếu vắng những lời ngợi khen tâm hồn cũng sẽ héo úa".

Nếu đợi đến khi đối phương "đói khát" tình cảm, bạn mới chịu "nhỏ giọt" vài lời yêu thương thì e rằng hạnh phúc gia đình sẽ khó tránh khỏi bị chao đảo.

Đôi khi chúng ta cảm thấy thật kỳ lạ khi người bạn đời luôn mong chờ sự khẳng định của mình về tình yêu của hai người. Nhu cầu ấy như cơn khát của biển cả, dường như chẳng lúc nào nguôi. Kỳ thật cũng giống như cơm ăn, nước uống hàng ngày vậy. Chúng ta không thể nhét đầy bụng thay cho những bữa ngày hôm sau hay vài ngày sau. Đó là điều mà ai ai cũng nắm hiểu.

Tình cảm cũng như vậy, không thể chỉ nói một lần rồi thôi, phải biết nuôi dưỡng từng giây, từng phút một và hâm nóng cả kiếp người.
Sự trân trọng, tình yêu thương nếu chỉ giấu kín trong lòng sẽ chẳng ai nhìn thấy được. Nếu không thể bước qua giới hạn của bản thân, chẳng thể nói nổi những lời ngợi khen và trìu mến với người ấy thì hãy tìm cách khác để người bạn đời của mình cảm nhận được điều đó. Ví như mua một món ăn khoái khẩu của người ấy, thi thoảng mua tặng vợ hay chồng mình những món quà tuy nhỏ nhưng thật hữu ích.

Ngược lại nếu chỉ "tưới tắm" cho người bạn đời bằng những lời càm ràm, oán trách hay phán xét thì hạnh phúc gia đình sẽ sớm phai tàn, héo úa như cây trái bị thiếu nước lâu ngày vậy. Vợ chồng tuy thân sống cùng nhà, mà tâm hồn lại ở nơi xa xôi rồi.

Cho nên trong một gia đình, biết "lựa lời mà nói" không chỉ giúp hai vợ chồng được vung nén tình cảm yêu thương mà con cái cũng được trưởng thành trong một mái nhà bình yên, ấm áp. Cách trò chuyện giữa hai vợ chồng cũng chính làm tấm gương mà con cái âm thầm học theo trong suốt phần đời còn lại của mình.

2/ Cha mẹ đối với con cái: Lời động viên khích lệ quan trọng hơn là sự phê bình, nhiếc móc

Ngôn ngữ vốn là sự vật để truyền tải tình cảm, có thể mang đến sự ấm áp cho người khác, cũng có thể khiến cho lòng người bị tổn thương. Sự tổn thương do lời nói gây ra còn nghiêm trọng hơn sự tổn thương ngoài thân thể. Những vết thương bên ngoài có thể nhìn thấy được, nhưng sức tàn hại của lời nói lại là thứ vô hình lại có sức hủy hoại rất lớn.

Tiến sĩ Susan Faverd vốn là một bác sĩ về tâm lý học. Ông đã từng nói trong một cuốn sách của mình rằng: "Trẻ nhỏ không thể phân biệt được sự thật và những lời trêu đùa. Chúng sẽ tin tất cả những gì cha mẹ nói về mình và biến chúng trở thành quan niệm sống của mình".

Có không ít các bậc cha mẹ có sở trường về cách giáo dục bằng những lời đả kích. Nhưng lối giáo dục này không hề đạt được mục đích "giúp cho con cái tốt hơn". Ngược lại còn đem đến ảnh hưởng tiêu cực cho sự trưởng thành của trẻ. Những đứa trẻ thường phải nghe lời mắng mỏ, chê bai, so bì sẽ rơi vào cảnh ngộ bị tự ti mặc cảm tội lổi, và thường rơi vào cảm xúc tiêu cực và nghi ngờ bản thân.

Sự tổn thương gây ra từ những lời phủ nhận, chỉ trích, phê phán của cha mẹ không chỉ làm cho con mình bị tổn thương ngay lúc đó. Nó giống như một cái kim, cùng với những năm tháng dài đằng đẵng, sẽ luôn khiến cho trái tim con trẻ bị nhói đau.

Người xưa cũng đã từng nói: "Mắng nhiếc con chục lần chẳng bằng khen chúng một lần". Cha mẹ thường khen ngợi con trẻ và có những ám thị tích cực, những sự khích lệ lớn nhỏ thì đứa trẻ cũng sẽ cố gắng hoàn thiện để xứng đáng với sự tin tưởng của các bậc cha mẹ. Do vậy chúng sẽ ngày càng trở nên ngoan ngoản, dễ dạy và xuất sắc hơn.

Trong tâm lý học có một cách nói gọi là "Hiệu ứng Pygmalion". Hiệu ứng này mang ý nghĩa là những lời khen ngợi, sự tín nhiệm và mong đợi sẽ tăng thêm nguồn sức mạnh trong tâm hồn con người, thúc đẩy họ dám ước mơ và nỗ lực thực hiện hoài bão ấy.

Những lời tán dương, khích lệ như ngọn đèn hải đăng soi sáng con đường phía trước, giúp vượt qua những trắc trở, sóng gió trong cuộc đời

Khi một người nhận được lời khích lệ, họ sẽ cảm thấy như mình được cả xã hội thừa nhận. Từ đó họ thấy mình có ích, có giá trị với mọi người và có một chỗ đứng nhất định trong xã hội. Điều này sẽ bồi đắp lòng tự tin, tự tôn và tiếp thêm động lực giúp họ tích cực hướng về phía trước.

Đồng thời, trong giáo dục về tâm lý học cũng có một khái niệm gọi là "Hiệu ứng Ungg Mary"(?). Nghĩa là khi được khen ngợi thì người được tán dương sẽ không ngừng tiến bộ. Trí tuệ và sức sáng tạo của họ sẽ được khai mở và tạo nên những điều bất ngờ, thậm chí là kỳ tích.

Cha mẹ luôn tôn trọng sở thích, thiên hướng và sự lựa chọn của con trẻ, biết cách khích lệ con cái mới có thể đạt được điều mình mong muốn.

Dẫu rằng con cái là do cha mẹ sinh ra, nhưng chúng cũng vẫn là những cá thể độc lập và có ước mơ, hoài bão và cuộc đời riêng của mình

Ngày nay có không ít những bậc phụ huynh vì danh tiếng của gia đình và bản thân mà ôm giữ tâm lý "mong con hóa rồng". Họ lựa chọn những gì mình thích thay vì tôn trọng sự lựa chọn của con cái. Họ cho con học những ngôi trường danh tiếng và tích lủy, học hỏi thật nhiều kỹ năng để nổi trội hơn người khác và dành được địa vị ưu thế trong xã hội.

Nếu thành tích học tập của con cái không như ý, nếu con cái không có đủ khả năng đáp ứng nhu cầu của mình, cha mẹ sẽ "mặt nặng mày nhẹ", không tiếc lời nhiếc móc nghe thật đau nhói cõi lòng.

Dẫu rằng con cái là do cha mẹ sinh ra, nhưng chúng cũng đều là những cá thể độc lập. Mỗi một đứa trẻ sẽ có những năng khiếu và sở trường cũng như sở đoản khác nhau. Chúng cũng sẽ có những mong muốn, nguyện vọng và ước mơ của riêng mình.

Thiết nghĩ là cha, là mẹ, nếu thực sự yêu thương con cái của mình thì nên tôn trọng lựa chọn của chúng và khích lệ chúng tự bước đi trên đôi chân mình, tự thực hiện hoài bão của mình.

3/ Con cái đối với cha mẹ: Lòng biết ơn quan trọng hơn sự oán trách

Dẫu rằng cha mẹ chẳng thể cho chúng ta tất cả mọi thứ trên đời, nhưng những gì cha mẹ dành cho chúng ta chắc chắn là tốt nhất. Dẫu giàu hay nghèo thì cha mẹ đều sẽ dành trọn trái tim yêu thương và tất cả những gì mình có cho con cái.

Đừng nên oán trách rằng, "Cha nên làm một người cha như thế này, mẹ nên làm một người mẹ như thế kia…". Nếu cha mẹ bạn không thể thỏa mãn nhu cầu vật chất của bạn thì xin đừng quên rằng mẹ đã phải mang nặng đẻ đau, thai nghén 9 tháng 10 ngày, dùng cả sinh mệnh của mình mà vượt cạn để bạn có mặt trên cõi đời.

Mẹ vất vả cho con bú mớn. Cha nặng gánh vì mưu sinh, kiếm tiền nuôi vợ con. Từ ngày bạn có mặt trên thế gian, cha mẹ chẳng lúc nào nguôi lo nghĩ về tương lai của bạn. Cha mẹ dồn hết tâm huyết dưỡng dục bạn thành người. Đến khi con cái trưởng thành, ngoảnh lại cha mẹ đầu đã hai thứ tóc, nếp nhăn cũng in hằn trên khóe mắt.

Vì thời đại đổi khác, tư tưởng đổi khác, cách tiếp nhận giáo dục cũng đổi khác nên giữa con cái và cha mẹ sẽ luôn có những điểm khác biệt về quan điểm và cách nghĩ. Hơn nữa ai nấy đều có những trải nghiệm khác nhau.

Do đó đừng chán ghét và chê bai cha mẹ cổ hủ, lạc hậu hay oán trách cha mẹ quê mùa. Hãy tôn trọng, thấu hiểu và chia sẻ với cha mẹ nhiều hơn, khiêm nhường và biết ơn nhiều hơn một chút.

Đừng nên oán trách mà nên yêu thương nhiều hơn nếu bị cha mẹ càm ràm

Không ít người không thể chịu đựng nổi những lời càm ràm của cha mẹ, thậm chí còn trách mắng cha mẹ vì điều này. Kỳ thật những lời càm ràm này là vì cha mẹ yêu thương và lo lắng cho bạn. Cha mẹ dặn dò bạn phải ăn cơm đúng giờ vì sợ bạn đói lả. Cha mẹ nhất quyết muốn bạn mặc thêm một chiếc áo vì sợ bạn mặc phong phanh sẽ bị nhiễm lạnh.

Bởi lẽ họ thực lòng lo lắng cho bạn. "Tay đứt thì ruột xót", cha mẹ sẽ chẳng thể an lòng vì sợ "khúc ruột" của mình sẽ bị đói, sẽ bị khát, đang khô héo hay bị tổn thương. Chắc chắn là sẽ không ai "rỗi hơi" mà đi càm ràm về một người mà mình chẳng hề để tâm.

Russell, một triết gia người Anh có nói: "Sở dĩ gia đình quan trọng chủ yếu là vì đã khiến cho bậc cha mẹ cảm nhận được tình cảm ấm áp trong tim". Trong "Thi kinh" cũng có nói, "Thương thay cha mẹ, vất vả sinh ta" (Ai ai phụ mẫu, sinh ngã cù lao). Gia đình luôn luôn cần những trái tim yêu thương và đong đầy lòng biết ơn của con cái.

Con người chẳng ai có thể vượt khỏi vòng tròn sinh tử. Cha mẹ cũng chẳng thể sống với chúng ta trọn vẹn một đời.
Màu thời gian sẽ phủ đầy trên mái tóc mẹ cha. Cha mẹ ngày một già đi, đôi chân yếu hơn, chiếc lưng không còn thẳng nữa. Thời gian như dòng sông chảy mãi, một đi không trở lại.

Chúng ta cũng đâu có nhiều thời gian và cơ hội để bù đắp lại những hối tiếc trong lòng mình. Vậy nên khi vẫn còn trông thấy gương mặt, bóng hình của cha mẹ, nghe được giọng nói của cha mẹ, hãy yêu thương, bao dung và tận tâm chăm sóc cha mẹ.

Cổ nhân có câu: "Trăm đức hiếu đứng đầu", hiếu thuận là nền tảng đầu tiên trong trăm ngàn đức hạnh. Hiếu thuận đó không chỉ là xây nhà cao cửa rộng, cung phụng cha mẹ có một cuộc sống vật chất đủ đầy, mà quan trọng hơn là nói năng nhã nhặn với cha mẹ, có thể đứng từ góc độ của cha mẹ mà suy gẫm, thấu hiểu cho sự bất an của cha mẹ, vỗ về những sự âu lo của cha mẹ.

Không nên nói những lời oán trách cha mẹ, cũng đừng nên tùy tiện nổi giận khiến cho cha mẹ thêm phiền lòng. Hãy nói nhiều hơn những lời chân thành, quan tâm và biết ơn với một thái độ an hòa.

Bởi vì, lời nói của bạn có sức mạnh không thể nào so sánh. Vì cha mẹ quan tâm đến bạn nên cha mẹ coi trọng lời nói của bạn. "Lời nói chẳng mất tiền mua. Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau". Hãy mỉm cười và nói năng nhẹ nhàng, từ tốn với cha mẹ, điềm tĩnh nhưng không lạnh lùng, kiên định nhưng không cứng nhắc.

Muốn gia đình có được hạnh phúc, chúng ta cần phải yêu thương nhiều hơn, thấu hiểu nhiều hơn và học cách tôn trọng và bày tỏ tình cảm qua lời nói. Vì gia đình yêu thương bạn, cho nên từng lời nói của bạn mới sẽ trở nên thật quan trọng với họ. Cho nên mỗi lời chúng ta nói ra đều cần phải đắn đo, suy xét cẩn thận.

"Hữu duyên thiên ý năng tương ngộ, vô duyên đối diện bất tương phùng". Kiếp này có duyên sống chung một nhà đâu phải chuyện ngẫu nhiên và đơn giản. Thế gian có triệu triệu con người, nhưng người thân liệu có được mấy ai? Hàng ngày họ vẫn bước ngang qua cuộc đời bạn, có thể chợt gặp gỡ, chợt hội ngộ rồi lại vội vàng chạy theo cuộc sống của riêng mình.

Khi bạn mệt mỏi cần một bờ vai nương tựa, khi bạn gặp khó nạn và tổn thương ai sẽ là những người quan tâm đến bạn? Chỉ có vợ chồng, cha mẹ, con cái mới luôn sẵn sàng dừng bước, giang rộng vòng tay ôm lấy bạn, chở che và nâng đỡ cho bạn. Hãy trân trọng mối nhân duyên này, bao dung với người thân và bắt đầu bằng những lời yêu thương và bày tỏ lòng biết ơn với họ.