Tweet
Cùng bán đồ "hằm bà lằng xí mấu" nhưng Nam Kỳ mình phân biệt rõ hai tiệm: “chạp phô” và "hàng xén".
Đây là hai tiệm bán đồ vật dụng khác nhau.
1-Tiệm chạp phô là tiệm bán đồ ăn khô như bánh, kẹo, đồ dùng hàng ngày như: gạo, đường, nước mắm, nước tương, muối, bột ngọt, gia vị, mì gói, kim chỉ, dầu hôi, đèn hột vịt, đậu xanh, đậu phộng, la-ve, nước ngọt...
2-Tiệm hàng xén là tiệm hầu như không bán đồ ăn, họ bán nhiều về chén bát, nồi ơ soong chảo, siêu nồi sắc thuốc Bắc, dao, thớt, thùng đựng nước, lò dầu, chổi, tượng Phật, tượng Thần Tài, Ông Địa, Bồ Tát Quán Âm, vải bạt, kẽm buộc, ni lông...
Nói chung là kể ra sẽ không chính xác vì tiệm chạp phô có thể bán vài thứ món hàng của tiệm hàng xén nhưng tiệm hàng xén thì không bán đồ ăn của tiệm chạp phô.
Dân miền Nam, Sài Gòn Chợ Lớn cố cựu, ai mà hỏng biết đó mấy cái tiệm chạp phô hay hàng xén ở tận hang cùng ngõ hẻm các khu nhà bình dân, xòm người lao động...
*”Đường tương chao, đậu hũ dưa leo, ai chưa ăn chưa phải... là nghèo...!”
Những tiệm như vậy ở Sài Gòn, Chợ Lớn và khắp cả Lục Tỉnh miền Tây được gọi là tiệm “chạp phô”.
Thiệt ra hàng xén và chạp phô đều có tên tiếng Quảng Đông là hàng hoá đủ loại, tạp nham tùm lum tùm la...
Ngày xưa, mấy tiệm chạp phô và hàng xén trong xóm mà chủ là người Hoa nó luộm thuộm lắm, chứ không được như mấy tiệm tạp hóa bây giờ sạch sẽ ngăn nắp hơn nhiều...
Cái kiểu buôn bán của người Hoa, tính ra họ rất tâm lý và biết cách kinh doanh, vui vẻ, sẵn lòng bán thiếu những thứ nhỏ nhặt mà ta dùng thường ngày thiết thực như một "siêu thị" nhỏ. Đúng ra tiệm chạp phô có “ưu điểm” hơn siêu thị. Đố ai ra siêu thị và kiếm từng món nhỏ lẻ như mua 1 cây kim may, 1 cây đèn cầy, 1 cục đá lửa ống quẹt, 1 xấp giấy tiền vàng bạc hay 1 xị rượu đế, nửa lít nước mắm,...phải không bà con.
Hồi xưa, hễ ai cần gì cứ đến tiệm chạp phô, hàng xén của bà Sẩm, ông Chệt gì đó là có đủ, vài loại bánh của trẻ con, nước mắm, nước tương, xì dầu, hủ chao.. mà nước mắm, nước tương không phải chỉ bán tĩn, chai, nhà lỡ hết người lớn sai trẻ con xách cái chén đến mua năm cắc cũng được, cho đến mấy củ hành, vài củ cải mặn, cây xà bông màu xanh hiệu cây đờn, cục xà bông thơm Cô Ba... Cái gì để xài trong nhà cũng có. Ôi thôi hầm bà lằng, đủ hết thảy.
Còn đám con nít hễ thỉnh thoảng có ai cho năm cắc, một đồng là tụi nhỏ thường hay “phóng xe chân” ngay đến quán chạp phô này mua bánh liền, được đựng trong những cái keo bằng thủy tinh có nắp đậy gọi là cái “thẩu”.
Tiệm chạp phô, hàng xén đã trở thành dĩ vãng, nhưng có những lúc, hai tiếng thân thương bình dị đó lại kéo ta trở về thời con nít của thuở nào…!
Đinh Trực sưu tầm