Ảnh chụp từ trên cao chụp xuống cho thấy những người di cư, bao gồm cả trẻ em, đi cạnh hàng rào thép gai sau khi băng qua Rio Grande để xin tị nạn nhân đạo ở Eagle Pass, Texas vào chiều ngày 04 Tháng Hai năm 2024. (ảnh: Lokman Vural Elibol/Anadolu via Getty Images)

Khi ngày càng có nhiều người vượt biên, các quan điểm chống người nhập cư đang làm dấy lên làn sóng chính trị Hoa Kỳ toàn diện hơn việc đóng cửa biên giới.

Tại cuộc họp giao ban EMS thứ Sáu, ngày 26 Tháng Giêng, các chuyên gia nhập cư đã thảo luận về hậu quả chính trị của những đề xuất này trong bối cảnh chu kỳ bầu cử chống người nhập cư hiện nay, các vấn đề lâu dài với hệ thống tị nạn ngày càng bị chính trị hóa và phản ứng của địa phương đối với số lượng lớn người di cư.

Cuộc tranh luận lưỡng đảng đang diễn ra tại Thượng viện xung quanh việc hạn chế nhập cư dọc biên giới Mexico, đặc biệt là về việc tạm tha, cho phép người di cư sống và làm việc ở Mỹ tạm thời mà không cần thị thực, đang diễn ra trong bối cảnh các cuộc tranh luận xung quanh dự luật tài trợ viện trợ cho Israel, Đài Loan và đặc biệt là Ukraine, Angela Kelley, cố vấn trưởng về Chính sách và Quan hệ đối tác của Hiệp hội Luật sư Di trú Hoa Kỳ (AILA) và Hội đồng Di trú Hoa Kỳ (AIC) cho biết.

Cho rằng việc hỗ trợ Ukraine “đẩy lùi các ý định của Putin một cách hiệu quả” là ưu tiên của Đảng Dân chủ, nhiều thành viên Đảng Cộng hòa giống cựu Tổng thống Trump – như Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson – đang đe dọa coi sự thỏa hiệp của Thượng viện là “chết ngay khi đến” và từ chối viện trợ cho Ukraine, cô ấy tiếp tục.

Kelley giải thích những thay đổi trong mô hình di cư đến Hoa Kỳ và cách góp phần vào cuộc khủng hoảng ở biên giới. Hạn chế đáng kể nhất liên quan đến thẩm quyền tạm tha, mà Tổng thống Biden đã sử dụng trong khoảng thời gian hai năm “để đưa những người bao gồm người Afghanistan, người Ukraine, người Cuba, người Haiti, người Nicaragua và người Venezuela vì lý do nhân đạo,” cũng như hạn chế của nhiều người di cư khác. Họ có thể vượt qua ứng dụng Hải quan Hoa Kỳ CBP One “như một con đường hợp pháp.”

Một hạn chế khác liên quan đến việc đàm phán về “kích hoạt” đóng cửa biên giới đối với những người di cư đang xin tị nạn nếu có nhiều hơn mức tối đa nhất định, đặc biệt có liên quan vì Tổng thống Biden, trong nỗ lực cứu vãn thỏa thuận tại Quốc hội, đã nói rằng ông sẽ “đóng cửa” biên giới, nếu có khả năng.

“30 năm trước, nếu Đội tuần tra Biên giới gặp 4,000 người thì đó được coi là “cơn hỏa hoạn cấp độ 5”. Hiện chúng tôi đang chứng kiến 10,000 hoặc 11,000 người mỗi ngày… vì mạng lưới buôn lậu ngày càng gia tăng và ngày càng có nhiều người – 52% người di cư – đến từ các nơi khác trên thế giới, ngoài Mexico hoặc Trung Mỹ,” cô nói thêm. “Chính sách của chúng tôi hoàn toàn không đủ để giải quyết những con số kinh khủng này.”

Một ‘cơn bão hoàn hảo’

Kelly nói: “Đảng Dân chủ không thoải mái với việc nhập cư – một vấn đề phức tạp. Trong khi đó, Đảng Cộng hòa có một câu nói đơn giản hơn – ‘Biên giới của Biden nằm ngoài tầm kiểm soát, mọi người cứ thế mà tiến vào.’ Sự cân bằng tốt hơn giữa lòng nhân ái và sự kiểm soát đòi hỏi phải thay đổi hệ thống tị nạn của chúng ta… và điều đó đòi hỏi chúng ta phải đưa vấn đề này vào Quốc hội, như một trận bóng đá chính trị.”

Tuần trước, phản ứng của Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đối với tình trạng di cư chưa từng có diễn ra dưới hình thức một phiên điều trần, để thảo luận về các bài luận tội Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas với lý do ông đã thách thức luật nhập cư Liên bang bằng cách cho phép hàng triệu người vào Hoa Kỳ bất hợp pháp. Một cuộc bỏ phiếu chính thức chống lại ông, sẽ khiến ông trở thành quan chức Nội các Hoa Kỳ thứ hai bị luận tội trong lịch sử và là người đầu tiên sau 150 năm.

Trong năm bầu cử này, việc nhập cư mang tính chính trị hơn bao giờ hết trong một “cơn bão hoàn hảo” được tăng cường bởi làn sóng di cư chưa từng có từ các chính phủ và nền kinh tế đang bất ổn trên thế giới, cũng như bởi những nỗ lực phần lớn bị Đảng Cộng hòa ngăn cản trong 30 năm nhằm cập nhật hệ thống nhập cư của Hoa Kỳ, Vanessa Cardenas, giám đốc tổ chức phi lợi nhuận America’s Voice có trụ sở tại Washington, D.C., cho biết.
Một nhóm người nhập cư đang cố gắng vượt qua biên giới Texas bất chấp các biện pháp an ninh được tăng cường ở Eagle Pass, Texas vào ngày 03 Tháng Hai năm 2024. Đội tuần tra Biên giới đã di chuyển người di cư ra khỏi biên giới Eagle Pass của Mỹ-Mexico như một biện pháp phòng ngừa. (ảnh: Lokman Vural Elibol/Anadolu via Getty Images)
Vanessa Cardenas lưu ý rằng Mỹ có đủ nguồn lực để hỗ trợ nhập cư, và giải quyết nhiều vấn đề khác, nhưng lại không làm được như vậy. “Chúng ta đã thấy vào năm 2016 và 2020 những gì chúng ta đang thấy một lần nữa, khi Trump nói với Chủ tịch Hạ viện Johnson rằng đừng thỏa thuận với Thượng viện: nhập cư là viên đạn bạc của Đảng Cộng hòa. Họ không quan tâm đến các giải pháp mà sử dụng nó để chọc tức… Tất nhiên, người Mỹ lo lắng về biên giới, nhưng khi được đưa ra các chính sách thực tế, hầu hết đều coi Mỹ là một quốc gia của những người nhập cư,” bà tiếp tục.

Ví dụ, hầu hết người Mỹ đều ủng hộ DACA (The Deferred Action for Childhood Arrivals – chương trình hoãn thi hành đối với trẻ nhập cư), trong khi ba trong số bốn người nói rằng những người nhập cư không có giấy tờ có thể ở lại Hoa Kỳ một cách hợp pháp nếu đáp ứng một số yêu cầu nhất định. Cardenas nói: “Mặt khác, khi chính quyền Trump thông qua các chính sách không giải quyết được vấn đề – như lệnh cấm người Hồi giáo, chia cắt các gia đình ở biên giới và những lời lẽ khoa trương xung quanh việc giam giữ hàng loạt – người Mỹ đã bác bỏ nó một cách rộng rãi. Họ muốn một hệ thống pháp luật nhân ái… nhưng nếu không có cải cách, phía bên kia sẽ lấp đầy khoảng trống bằng những câu chuyện về cuộc xâm lược… Điều này vượt ra ngoài vấn đề nhập cư. Đây là một cuộc tranh luận về việc ai sẽ trở thành người Mỹ.”

Cardenas nói thêm, mặc dù việc thiếu nguồn lực để hỗ trợ đầy đủ cho tất cả người di cư “là một vấn đề cơ bản ở đất nước chúng ta”, nhưng “những người đang phản đối người nhập cư nên đấu tranh để có nhà ở, chăm sóc sức khỏe và quyền lao động. Những người nhập cư cải thiện nền kinh tế của chúng ta và tiếp thêm sức sống cho cộng đồng của chúng ta… Thay vì sử dụng việc di cư để khiến người Mỹ chống lại nhau, chúng ta nên trao quyền cho họ để trở thành một phần của giải pháp.”

Đằng sau những con số của nạn nhập cư

Lupita Martinez, giám đốc chính sách khu vực của Liên minh vì quyền nhân đạo của người nhập cư Los Angeles (CHIRLA), cho biết mặc dù tình hình nhập cư bất hợp pháp diễn ra chưa từng có như hiện nay, nhưng cũng là “bức tranh cũ”, không có gì mới ở một thành phố lớn gần biên giới như Los Angeles. Kể từ khi tiêu đề 42 hạn chế tị nạn nhằm ứng phó với COVID-19 được dỡ bỏ vào Tháng Năm năm ngoái, cô đã theo một chuyến xe buýt chạy suốt hơn 20 tiếng đồng hồ từ Texas.

Lupita Martinez nói về kinh nghiệm của cô khi làm việc với những người mới đến Hoa Kỳ và câu chuyện của họ đã tác động như thế nào đến sự vận động và quan điểm của cô về vấn đề nhập cư. Chỉ có 3% số người trên xe đến LA và ở lại đó; còn lại là đến các thành phố hàng đầu dành cho người xin tị nạn có nhà tài trợ, bao gồm San Diego, San Francisco và San Jose.

“Chúng tôi đang cộng tác với thành phố, quận hạt và các tổ chức viện trợ thông qua LA Welcomes Collective để chăm sóc chu đáo cho những người mới đến, bao gồm chăm sóc y tế, dịch vụ dịch thuật, các nhu cầu cơ bản như thực phẩm, nước và vật tư vệ sinh, và đối với những người ở lại LA thì được quan tâm đến nhà ở và phúc lợi, tuyển sinh vào trường học và hỗ trợ sức khỏe tâm thần.

Martinez nói: “Khi nói về vấn đề nhập cư, chúng ta thường đề cập đến những con số, nhưng trên thực tế, còn nhiều hơn thế. Tôi nhớ đã gặp một người mẹ và hai đứa con chưa đầy năm tuổi, cha của các bé chết đuối khi cùng ba mẹ con vượt qua sông để đi tìm cuộc sống tốt đẹp hơn. Làm sao bạn có thể nói – không, chúng tôi sẽ không giúp bạn, khi bạn biết mình có thể?.”

Bà nói thêm: “Chúng ta không thể chỉ nói về những con số trong vấn đề nhập cư mà không nói đến bạo lực và nghèo đói đằng sau nó. Trên thực tế, vấn đề này sẽ xoay quanh ý nghĩa của việc hòa nhập với một người mới, cách bạn có thể giúp họ đóng góp cho cộng đồng của mình.”

(Theo EMS – T.N. chuyển nguyễn ngữ)