Hình: Đ.T/SGN.
Thành phần chính trong nước rửa tay diệt khuẩn là cồn; hầu hết các nhãn hiệu đều chứa khoảng 60% đến 95% isopropyl hoặc rượu etylic trộn với nước và gel.


Như vậy, trong nước rửa tay diệt khuẩn có rượu. Sử dụng rượu như một chất khử trùng không mới vì điều này đã xuất hiện từ cuối những năm 1800. Tuy nhiên, nguồn gốc của nước rửa tay có phần không rõ ràng vì có một số tuyên bố về sáng chế.

Một trong những phiên bản của câu chuyện về nguồn gốc của nước rửa tay. Vào năm 1966, có một sinh viên học y tá tên là Lupe Hernandez tạo ra chất khử trùng tay đầu tiên bằng cách kết hợp cồn và gel để các bác sĩ sử dụng trong tình huống khẩn cấp có thể làm sạch vết thương trước khi điều trị cho bệnh nhân. Khi ấy, nhiều người cho rằng Lupe Hernandez đã phát minh ra nước rửa tay diệt khuẩn.

Lupe Hernandez. Hình: Wikipedia.
Tuy nhiên, một cuộc điều tra gần đây không cho thấy bất kỳ hồ sơ nào về phát minh ban đầu của Hernandez. Một phiên bản khác mang lại công lao cho công ty Hartmann của Đức, người tuyên bố sản phẩm Sterillium của họ, ra mắt vào năm 1965, là “chất khử trùng tay có cồn đầu tiên được bán trên thị trường.” [“first marketable alcohol-based hand disinfectant.”]

Lại có một câu chuyện khác ghi công cho Goldie và Jerry Lippman – cặp vợ chồng phát minh ra cách làm sạch tay không cần nước vào năm 1946 để thay thế cho các loại hóa chất tẩy rửa tay thường được công nhân các nhà máy cao su sử dụng. Họ gọi sản phẩm ấy là Gojo; nó được làm từ hỗn hợp dầu khoáng, và chỉ có không dưới 5% là cồn. Gojo ngày nay vẫn được các thợ sửa xe dùng để chùi dầu mỡ dầu mỡ trên da.

Có lẽ đáng kể hơn là vào năm 1988, một công ty con phát minh ra Purell – sản phẩm chủ yếu được làm từ khoảng 70% rượu etylic trộn với propylene glycol. Nhưng lúc đó, do nhu cầu sử dụng nước rửa tay diệt khuẩn chưa nhiều, nên phải đến năm 1997, Purell mới đưa ra thị trường để bán cho người tiêu dùng. Nước rửa tay GermX của Vi-Jon Industries ghi rõ trên từng chai là diệt được 99,99% vi khuẩn” cũng được sản xuất cùng năm đó.
Hình: Kelly Sikkem/Unsplash.
Vào đầu những năm 2000, Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh cập nhật về hướng dẫn rửa tay giúp phổ biến chất khử trùng tay với công chúng. Doanh số bán hàng thật sự tăng vọt vào năm 2009 trong thời kỳ dịch cúm heo H1N1.

Nhưng có lẽ chưa bao giờ, các loại nước rửa tay Purell và GermX lại cần thiết, có mặt trong mọi gia đình và là “bạn đồng hành” với mọi người, như trong đại dịch COVID-19. (Đ.T)