Tweet
Khi đối mặt với kết quả việc chẩn đoán ung thư thì tự nó đã là một sự việc hết sức khó khăn không riêng với bác sĩ mà ngay cả bản thân bệnh nhân nữa. Nhưng bệnh nhân ung thư sau đó còn phải đưa ra một quyết định thậm chí còn khó khăn hơn nữa: Có tiến hành điều trị hay không điều trị, và nếu điều trị thì nên theo phương pháp nào và ở mức độ nào?
Ngay chính các bác sĩ nhiều khi cũng không đủ tự tin để đưa ra quyết định về phương cách điều trị hợp lý nhất. Chẳng hạn như với một bệnh nhân cần hóa trị với thuốc nano (thuốc nhắm thẳng mục tiêu vào tế bào ung thư), và quyết định này có phần giống như đang tung một đồng xu sấp ngửa.
Nếu đồng xu nằm ngửa, bệnh nhân có thể sẽ may mắn đáp ứng với thuốc và khối u sẽ bị thu nhỏ lại, đồng thời các tế bào di căn cũng sẽ biến mất. Nhưng nếu đồng xu nằm sấp, khối u sẽ đề kháng lại thuốc còn di căn thì vẫn còn đó. Bệnh nhân không những không được hưởng lợi ích từ thuốc nano này, mà còn tốn kém rất nhiều tiền và phải chịu đựng những tác dụng phụ đau đớn khủng khiếp sẽ gây ra.
(Ảnh minh họa)
Điều đáng nói là giống như đồng xu một khi đã tung lên rồi, bạn không thể rút nó lại. Bệnh nhân ung thư khi đã lựa chọn hóa trị thường sẽ phải hóa trị đủ liều cần thiết. Khi kết thúc toàn bộ phác đồ này, họ sẽ phải đợi một vài tuần nữa để chụp cộng hưởng từ, hoặc chụp hình để xem khối u đã bị thu nhỏ lại hay chưa, các tế bào di căn có biến mất hay không?
Vấn đề đặt ra bây giờ là: Nếu chúng ta có thể biết trước đồng xu sẽ sấp hay ngửa, ngay khi mới tung nó lên thì sao?
Một xét nghiệm máu có thể loại bỏ tính may rủi của việc hóa trị ung thư
Trong một nghiên cứu mới của mình, các giới khoa học ở Singapore cho biết họ đã phát minh thành công một xét nghiệm máu đơn giản có thể báo cho bác sĩ chuyên khoa ung thư biết rõ, thuốc nano của họ có hiệu quả với bệnh nhân hay không.
Kết quả này sẽ có chỉ sau 24 giờ kể từ liều hóa trị đầu tiên. Và sau đó, các bác sĩ có thể điều chỉnh phác đồ của họ hiệu quả hơn, hoặc ngược lại sẽ ngừng điều trị để giúp bệnh nhân không phải chịu các tác dụng phụ của thuốc một cách vô ích.
Phương pháp xét nghiệm máu mới này được gọi là ExoSCOPE, viết tắt của "giám sát những phân tử hóa chất nhỏ chiếm giữ túi ngoại bào và biểu hiện protein".
Túi ngoại bào là những hạt nhỏ do tế bào tiết ra, thường mang theo các chất độc mà tế bào muốn đào thải. Giống như tế bào thường, các tế bào ung thư cũng có túi ngoại bào và sẽ dùng nó để đào thải các chất độc muốn giết chết chúng, trong trường hợp này chính là thuốc nano dùng trong hóa trị.
Nếu các giới khoa học tìm thấy các phân tử thuốc trong túi ngoại bào của tế bào ung thư, chứng tỏ, thuốc nano này đã tấn công được vào bên trong chúng và được đánh giá là có hiệu quả tốt. Ngược lại, nếu tế bào ung thư không có dấu hiệu bị nhiễm thuốc nano, việc điều trị qua hóa trị này được đánh giá là đã bị kháng thuốc và sẽ không có tác dụng hiệu quả nào cả.
Nhà vật lý sinh học Shao Huilin đến từ Đại học Quốc gia NUS, Singapore cho biết: "Các thủ thuật thăm dò khối u để đánh giá hiệu quả sau điều trị ung thư hiện nay không chỉ tốn kém nhiều mà còn rất chậm trễ. Bạn phải đợi ít nhất một vài tuần mới có thể đánh giá hiệu quả điều trị".
Thế nhưng bây giờ, "sử dụng ExoSCOPE, chúng tôi đã có thể đo lường trực tiếp kết quả đáp ứng thuốc trong vòng 24 giờ kể từ khi khi bắt đầu. Điều này sẽ giảm đáng kể thời gian và chi phí trong quá trình theo dõi điều trị ung thư", Huilin cho biết thêm.
Trong một thử nghiệm lâm sàng với 106 bệnh nhân ung thư phổi, ExoSCOPE đã đạt được tỷ lệ dự đoán chính xác đến 95% khi so sánh với tiêu chuẩn vàng hiện tại về cách đo lường khối u. Nhưng tất nhiên, nó đã cho ra kết quả nhanh hơn nhiều.
Các bệnh nhân sẽ được hưởng lợi trong vòng 3 năm nữa
Để có thể tìm được những túi ngoại bào có đường kính nhỏ hơn hàng trăm lần so với độ dày của một sợi tóc người, Huilin và các đồng nghiệp đã phải nghiên cứu một kỹ thuật cảm biến đặc biệt với hàng triệu dây nano vàng.
Thông thường, túi ngoại bào sẽ vô hình dưới kính hiển vi tiêu chuẩn, nhưng các sợi dây nano vàng có thể khuếch đại tín hiệu thuốc mà chúng phát ra. Một bác sĩ sau đó có thể thu thập mẫu máu của bệnh nhân ung thư sau điều trị và phân tích phổ ánh sáng mà nó hấp thụ để biết liệu thuốc nano đã tấn công được tế bào bệnh hay chưa?
Thậm chí, ExoSCOPE còn cho phép họ theo dõi hiệu quả của thuốc qua thời gian, kiểm tra xem các phương pháp điều trị đang hoạt động như thế nào hoặc chúng có gặp phải tình trạng đề kháng thuốc hay không. Phương pháp xét nghiệm đột phá này sẽ cung cấp cho các chuyên gia y tế một bức tranh toàn cảnh ngay trong một khoảng thời gian điều trị rất ngắn.
"Bạn chỉ cần một mẫu máu nhỏ để phân tích và mỗi lần xét nghiệm chỉ mất chưa đầy một giờ để hoàn thành. Vì vậy, nó ít xâm lấn hơn mà lại cho biết được nhiều thông tin hơn", Huilin nói. "Bằng cách này, các bác sĩ có thể theo dõi sự đáp ứng của bệnh nhân với điều trị một cách thường xuyên, trong suốt quá trình điều trị và kịp thời điều chỉnh để có được kết quả điều trị tốt hơn".
Phó giáo sư Shao Huilin đến từ Đại học Quốc gia NUS, Singapore và con chip xét nghiệm máu ExoSCOPE.
Nghiên cứu mới của các giới khoa học ở Singapore cho thấy trong cuộc chiến với ung thư, việc tìm ra một phương án điều trị thật sự rất quan trọng, nhưng sự đánh giá hiệu quả của phương án đó một cách kịp thời cũng là điều hết sức cần thiết.
Với những xét nghiệm máu đơn giản như ExoSCOPE, bây giờ, việc lựa chọn một loại thuốc nano cho bệnh nhân ung thư sẽ không còn là thứ gì đó may rủi trong nhiều tuần lễ. Cả bác sĩ và bệnh nhân có thể biết thuốc có đang có hiệu quả với khối u hay không chỉ sau khoảng thời gian tính bằng từng giờ đồng hồ.
Huilin và đồng nghiệp cho biết họ đang muốn mở rộng phạm vi nghiên cứu của mình sang nhiều loại bệnh khác hơn và không chỉ có ung thư mà thôi. Nhưng trước mắt, nhóm nghiên cứu sẽ tập trung để hoàn thiện xét nghiệm ExoSCOPE để có thể thương mại hóa nó trong vòng 3 năm tới. Các bệnh nhân ung thư sau đó sẽ sớm được hưởng lợi.
Nghiên cứu mới này đã được công bố trên tạp chí Nature Nanotechnology.
Tham khảo Sciencealert
Ngay chính các bác sĩ nhiều khi cũng không đủ tự tin để đưa ra quyết định về phương cách điều trị hợp lý nhất. Chẳng hạn như với một bệnh nhân cần hóa trị với thuốc nano (thuốc nhắm thẳng mục tiêu vào tế bào ung thư), và quyết định này có phần giống như đang tung một đồng xu sấp ngửa.
Nếu đồng xu nằm ngửa, bệnh nhân có thể sẽ may mắn đáp ứng với thuốc và khối u sẽ bị thu nhỏ lại, đồng thời các tế bào di căn cũng sẽ biến mất. Nhưng nếu đồng xu nằm sấp, khối u sẽ đề kháng lại thuốc còn di căn thì vẫn còn đó. Bệnh nhân không những không được hưởng lợi ích từ thuốc nano này, mà còn tốn kém rất nhiều tiền và phải chịu đựng những tác dụng phụ đau đớn khủng khiếp sẽ gây ra.
(Ảnh minh họa)
Điều đáng nói là giống như đồng xu một khi đã tung lên rồi, bạn không thể rút nó lại. Bệnh nhân ung thư khi đã lựa chọn hóa trị thường sẽ phải hóa trị đủ liều cần thiết. Khi kết thúc toàn bộ phác đồ này, họ sẽ phải đợi một vài tuần nữa để chụp cộng hưởng từ, hoặc chụp hình để xem khối u đã bị thu nhỏ lại hay chưa, các tế bào di căn có biến mất hay không?
Vấn đề đặt ra bây giờ là: Nếu chúng ta có thể biết trước đồng xu sẽ sấp hay ngửa, ngay khi mới tung nó lên thì sao?
Một xét nghiệm máu có thể loại bỏ tính may rủi của việc hóa trị ung thư
Trong một nghiên cứu mới của mình, các giới khoa học ở Singapore cho biết họ đã phát minh thành công một xét nghiệm máu đơn giản có thể báo cho bác sĩ chuyên khoa ung thư biết rõ, thuốc nano của họ có hiệu quả với bệnh nhân hay không.
Kết quả này sẽ có chỉ sau 24 giờ kể từ liều hóa trị đầu tiên. Và sau đó, các bác sĩ có thể điều chỉnh phác đồ của họ hiệu quả hơn, hoặc ngược lại sẽ ngừng điều trị để giúp bệnh nhân không phải chịu các tác dụng phụ của thuốc một cách vô ích.
Phương pháp xét nghiệm máu mới này được gọi là ExoSCOPE, viết tắt của "giám sát những phân tử hóa chất nhỏ chiếm giữ túi ngoại bào và biểu hiện protein".
Túi ngoại bào là những hạt nhỏ do tế bào tiết ra, thường mang theo các chất độc mà tế bào muốn đào thải. Giống như tế bào thường, các tế bào ung thư cũng có túi ngoại bào và sẽ dùng nó để đào thải các chất độc muốn giết chết chúng, trong trường hợp này chính là thuốc nano dùng trong hóa trị.
Nếu các giới khoa học tìm thấy các phân tử thuốc trong túi ngoại bào của tế bào ung thư, chứng tỏ, thuốc nano này đã tấn công được vào bên trong chúng và được đánh giá là có hiệu quả tốt. Ngược lại, nếu tế bào ung thư không có dấu hiệu bị nhiễm thuốc nano, việc điều trị qua hóa trị này được đánh giá là đã bị kháng thuốc và sẽ không có tác dụng hiệu quả nào cả.
Nhà vật lý sinh học Shao Huilin đến từ Đại học Quốc gia NUS, Singapore cho biết: "Các thủ thuật thăm dò khối u để đánh giá hiệu quả sau điều trị ung thư hiện nay không chỉ tốn kém nhiều mà còn rất chậm trễ. Bạn phải đợi ít nhất một vài tuần mới có thể đánh giá hiệu quả điều trị".
Thế nhưng bây giờ, "sử dụng ExoSCOPE, chúng tôi đã có thể đo lường trực tiếp kết quả đáp ứng thuốc trong vòng 24 giờ kể từ khi khi bắt đầu. Điều này sẽ giảm đáng kể thời gian và chi phí trong quá trình theo dõi điều trị ung thư", Huilin cho biết thêm.
Trong một thử nghiệm lâm sàng với 106 bệnh nhân ung thư phổi, ExoSCOPE đã đạt được tỷ lệ dự đoán chính xác đến 95% khi so sánh với tiêu chuẩn vàng hiện tại về cách đo lường khối u. Nhưng tất nhiên, nó đã cho ra kết quả nhanh hơn nhiều.
Các bệnh nhân sẽ được hưởng lợi trong vòng 3 năm nữa
Để có thể tìm được những túi ngoại bào có đường kính nhỏ hơn hàng trăm lần so với độ dày của một sợi tóc người, Huilin và các đồng nghiệp đã phải nghiên cứu một kỹ thuật cảm biến đặc biệt với hàng triệu dây nano vàng.
Thông thường, túi ngoại bào sẽ vô hình dưới kính hiển vi tiêu chuẩn, nhưng các sợi dây nano vàng có thể khuếch đại tín hiệu thuốc mà chúng phát ra. Một bác sĩ sau đó có thể thu thập mẫu máu của bệnh nhân ung thư sau điều trị và phân tích phổ ánh sáng mà nó hấp thụ để biết liệu thuốc nano đã tấn công được tế bào bệnh hay chưa?
Thậm chí, ExoSCOPE còn cho phép họ theo dõi hiệu quả của thuốc qua thời gian, kiểm tra xem các phương pháp điều trị đang hoạt động như thế nào hoặc chúng có gặp phải tình trạng đề kháng thuốc hay không. Phương pháp xét nghiệm đột phá này sẽ cung cấp cho các chuyên gia y tế một bức tranh toàn cảnh ngay trong một khoảng thời gian điều trị rất ngắn.
"Bạn chỉ cần một mẫu máu nhỏ để phân tích và mỗi lần xét nghiệm chỉ mất chưa đầy một giờ để hoàn thành. Vì vậy, nó ít xâm lấn hơn mà lại cho biết được nhiều thông tin hơn", Huilin nói. "Bằng cách này, các bác sĩ có thể theo dõi sự đáp ứng của bệnh nhân với điều trị một cách thường xuyên, trong suốt quá trình điều trị và kịp thời điều chỉnh để có được kết quả điều trị tốt hơn".
Phó giáo sư Shao Huilin đến từ Đại học Quốc gia NUS, Singapore và con chip xét nghiệm máu ExoSCOPE.
Nghiên cứu mới của các giới khoa học ở Singapore cho thấy trong cuộc chiến với ung thư, việc tìm ra một phương án điều trị thật sự rất quan trọng, nhưng sự đánh giá hiệu quả của phương án đó một cách kịp thời cũng là điều hết sức cần thiết.
Với những xét nghiệm máu đơn giản như ExoSCOPE, bây giờ, việc lựa chọn một loại thuốc nano cho bệnh nhân ung thư sẽ không còn là thứ gì đó may rủi trong nhiều tuần lễ. Cả bác sĩ và bệnh nhân có thể biết thuốc có đang có hiệu quả với khối u hay không chỉ sau khoảng thời gian tính bằng từng giờ đồng hồ.
Huilin và đồng nghiệp cho biết họ đang muốn mở rộng phạm vi nghiên cứu của mình sang nhiều loại bệnh khác hơn và không chỉ có ung thư mà thôi. Nhưng trước mắt, nhóm nghiên cứu sẽ tập trung để hoàn thiện xét nghiệm ExoSCOPE để có thể thương mại hóa nó trong vòng 3 năm tới. Các bệnh nhân ung thư sau đó sẽ sớm được hưởng lợi.
Nghiên cứu mới này đã được công bố trên tạp chí Nature Nanotechnology.
Tham khảo Sciencealert