Một khẩu súng trường AR-15. (Ảnh: Silas Stein/picture alliance via Getty Images)

Một trong những chi tiết kinh hoàng sau vụ xả súng hàng loạt ở trường Tiểu học Robb, thành phố Uvalde, Texas là: Chính quyền Texas đã yêu cầu các bậc phụ huynh cung cấp mẫu DNA để giúp xác nhận danh tính của những trẻ em bị thiệt mạng. Theo các chuyên gia về pháp y, một số trong số 19 trẻ em thiệt mạng đã bị vết thương quá nặng đến mức không thể nhận dạng được vì sức hủy diệt đáng sợ của khẩu súng trường bán tự động AR-15.

Một điểm chung trong các vụ thảm sát bằng súng hàng loạt ở khắp Hoa Kỳ: hung thủ dùng khẩu súng trường bán tự động AR-15. Ngày nay ở Hoa Kỳ, AR-15 là loại súng trường bán chạy nhất với khoảng 16 triệu người đang có sở hữu ít nhất một khẩu AR-15, theo con số dữ liệu thăm dò từ The Washington Post và Ipsos.

Điều khác lạ là AR-15 hiếm khi được sử dụng trong các vụ án phạm tội khác, nhưng là loại vũ khí được lựa chọn bởi những kẻ giết người hàng loạt kinh hoàng nhất. Mười trong số mười bảy vụ xả súng giết người hàng loạt đẫm máu nhất ở Hoa Kỳ kể từ năm 2012 đều có mặt của "sát thủ" AR-15 này.
Một trong những chi tiết kinh hoàng sau vụ xả súng hàng loạt ở trường Tiểu học Robb, thành phố Uvalde, Texas là chính quyền đã yêu cầu các bậc phụ huynh cung cấp mẫu DNA để giúp xác nhận danh tính của những trẻ em bị thiệt mạng.(Ảnh: Joshua Lott/The Washington Post via Getty Images)

AR-15: Khẩu súng đẻ ra lợi nhuận

Trong nhiều thập kỷ qua, AR-15 không phải là loại súng phổ biến rộng rải ở Mỹ. Tuy nhiên, sau vụ tấn công khủng bố 11/9/2001, điều đó đã thay đổi. Các công ty sản xuất súng đã tìm cách tạo ra một khẩu súng giống loại súng mà những người lính Mỹ từng chiến đấu ở Việt Nam, Afghanistan, và Iraq sử dụng như khẩu súng trường M-16. Tháng 2/2006, khẩu súng AR-15 đầu tiên của công ty Smith & Wesson ra mắt công chúng tại Las Vegas, với tên gọi M&P 15. Nghĩa là một loại súng dành cho lực lượng chuyên nghiệp, như cho quân đội và cảnh sát.

Smith & Wesson đã báo cáo mức doanh thu từ loại súng M&P 15 đã tăng hơn gấp 5 lần trong 5 năm đầu tiên có mặt trên thị trường, từ 12,8 triệu USD lên 75,1 triệu USD. Các công ty chế tạo súng khác cũng đã bắt đầu tiếp nối Smith & Wesson sản xuất loại súng AR-15 vì lợi nhuận cao, nhưng với giá thành sản xuất thấp.

Gia tăng mức chế tạo súng AR-15. (Ảnh: Tổ chức Thể thao Bắn súng Quốc gia và Cục Quản lý Rượu, Thuốc lá, Súng, và Chất nổ.)

Chiến thắng vào Tòa Bạch Ốc của Tổng Thống Obama hồi cuối năm 2008 là cơ hội hiếm thấy để các công ty sản xuất súng hù dọa cử tri nhằm tăng mức doanh thu từ việc bán súng. Họ lập luận rằng, ông Obama muốn cấm bán súng và sẽ tịch thu tất cả súng của người Mỹ, mặc dù ông này không có ý định triển khai lệnh cấm vũ khí tấn công (assault weapon ban) trên toàn quốc vào thời điểm đó. Chiến lược gieo rắc nỗi sợ này đã khiến cho nhiều người đổ xô đi mua súng AR-15. Ông Jeff Buchanan, cựu giám đốc tài chính của Smith & Wesson, cho biết cựu Tổng thống Obama đã thực sự thúc đẩy doanh số bán súng "vì ông ấy là một người theo chủ nghĩa tự do phóng khoáng" và "mọi người mua súng vì họ sợ luật pháp thay đổi trong tương lai".

Sức hủy diệt đáng sợ của loại súng AR-15

Một trong những yếu tố hủy diệt của AR-15 là tốc độ của viên đạn. Đạn từ khẩu súng AR-15 di chuyển nhanh GẤP BA lần tốc độ âm thanh. Nói một cách khác, hộp đạn của AR-15 chứa đủ thuốc súng để đẩy viên đạn ra khỏi nòng với tốc độ chóng mặt, có thể vượt qua sáu sân bóng bầu dục chỉ trong vòng một giây. Các khẩu súng AR-15 hiện nay ở Mỹ thường bắn ra trung bình 30-45 viên đạn trong một phút.
Vũ khí AR-15, băng đạn với các loại đạn và kiểu đạn khác nhau (Ảnh: Joshua Lott/The Washington Post via Getty Images)
Tất nhiên, bất cứ viên đạn từ loại súng nào cũng có thể gây chết người khi bắn trúng. Nhưng tốc độ cao của viên đạn từ AR-15 gây ra mức sát thương khủng khiếp sau khi trúng vào cơ thể. Trong thực tế, sơ cứu các vết thương do súng AR-15 gây ra là nỗi ám ảnh của mọi phòng cấp cứu (ER) ở khắp nước Mỹ. Một viên đạn duy nhất với sóng xung kích đủ mạnh có thể thổi bay hộp sọ, lòi ruột, và phá hủy các bộ phận cơ thể.

Bác sĩ phẫu thuật Babak Sarani cho biết, năng lượng từ khẩu AR-15 lớn đến mức khiến cho cơ thể "sẽ bị xé toạc theo đúng nghĩa đen". Joseph Sakran, bác sĩ phẫu thuật tại Bệnh viện Johns Hopkins, cho biết: "AR-15 thực sự có thể nghiền nát xương, có thể làm vỡ nát gan của bạn". Hậu quả còn kinh hoàng hơn đối với cơ thể chưa phát triển toàn diện của một đứa trẻ.

Các viên đạn từ khẩu AR-15 để lại vết thương rộng hơn so với vết thương do đạn của khẩu súng gắn 9mm (*). Với sự chăm sóc y tế ngay lập tức và ít chảy máu, nạn nhân bị đạn từ khẩu 9mm bắn vào ngực có cơ hội sống sót. Ngược lại, viên đạn từ AR-15 trúng vào ngực sẽ gây chảy máu xối xả và nhanh chóng tử vong. Bởi thế, khả năng sống sót của một người trúng đạn từ AR-15 là rất thấp.

Lệnh cấm loại vũ khí tấn công liên bang (assault weapon ban)

AR-15 đã được thổi vào luồng sinh khí mới vào năm 2004, khi cựu Tổng thống George W. Bush không gia hạn với lệnh cấm vũ khí tấn công (có thể sát thương nhiều người cùng một lúc) đã được áp dụng toàn quốc từ năm 1994 thời ông Bill Clinton. Kể từ khi lệnh cấm này hết hiệu lực, số lượng thương vong do vũ khí tấn công tăng cao rất đáng kể.

Các cuộc nghiên cứu khác nhau cho thấy lệnh cấm vũ khí tấn công toàn quốc thực sự có hiệu quả. Mộtnghiên cứu hồi năm 2021 cho thấy nếu lệnh cấm vũ khí tấn công vẫn còn hiệu lực từ năm 2005 đến năm 2019, thì đạo luật này có thể ngăn chặn được 30 vụ xả súng hàng loạt, trong đó loại vũ khí tấn công vẫn được mua hợp pháp, dẫn đến cái chết của 339 người.

Hậu quả tang thương sau các vụ xả súng hàng loạt đều cho thấy loại vũ khí tấn công như AR-15, đặc biệt là khi được trang bị băng đạn có sức chứa lớn, sẽ trở nên một thảm họa chết người. Do vậy, khi loại vũ khí này bị lạm dụng, hoặc dễ dàng rơi vào tay của những kẻ có vấn đề về thần kinh, thì sẽ không tránh khỏi gây ra tội ác kinh hoàng.
Ryland Ward là một trong những người may mắn sống sót trong vụ thảm sát súng ở Nhà thờ First Baptist, Sutherland Springs, Texas, làm chết 26 người bằng súng AR-15 hồi năm 2017. Ryland và chân trái bị đạn của AR-15 bắn trượt qua. (Photo by Joshua Lott/The Washington Post via Getty Images)

Sau vụ xả súng tại trường trung học phổ thông ở thành phố Parkland vào tháng 2/2018, cũng như vụ xả súng hàng loạt ở Dayton và El Paso năm 2019, liên quan đến loại súng AR-15, cựu Tổng thống Donald Trump đã bày tỏ sự ủng hộ đối với lệnh cấm vũ khí tấn công này. Trump đã nhắc đến lệnh cấm này trên truyền hình trực tiếp và trong một cuộc họp riêng với các gia đình nạn nhân vụ xả súng ở Parkland.

Trong chuyến bay tới Tòa Bạch Ốc vào tháng 8/2019, ông Trump đã nói với các phụ tá rằng: "Tôi không biết tại sao người ta lại cần đến khẩu súng AR-15". Câu chuyện này được kể lại bởi một trong những người có mặt trên chuyên cơ Marine One với cựu Tổng thống này.

Từ khi nhậm chức Tổng thống, Tổng thống đương nhiệmJoe Biden đã liên tục kêu gọi Quốc hội Hoa Kỳ tái thông qua lệnh cấm vũ khí tấn công. Phần lớn các cử tri Mỹ, bao gồm 86% đảng viên Đảng Dân chủ và 47% đảng viên Đảng Cộng hòa, ủng hộ lệnh cấm vũ khí tấn công liên bang, theo một cuộc khảo sát vào tháng Sáu năm 2022 của Morning Consult.
Một "Trump-er" mang cờ và súng AR-15 có mặt trong cuộc biểu tình Black Life Matter. (Ảnh: Jeremy Hogan/SOPA Images/LightRocket via Getty Images)

Tuy nhiên, các nỗ lực nhằm cấm vũ khí tấn công toàn quốc đã liên tục thất bại trong những năm gần đây, khi phần lớn các thành viên Đảng Cộng hòa ở quốc hội tiếp tục nhận sự tài trợ lớn từ Hiệp hội Súng trường Quốc gia (NRA) để phản đối các dự luật cấm vũ khí tấn công. Khi mà ởhầu hết các tiểu bang ở Mỹ, một người 18 tuổi có thể mua một khẩu súng AR-15 chỉ trong vòng vài phút, còn dễ hơn mua súng ngắn, thì thảm kịch về súng đạn này sẽ còn kéo dài. Vì thế, người dân Mỹ sẽ còn phải chứng kiến các cuộc thảm sát kinh hoàng bằng AR-15, hoặc các loại súng tấn công tương tự. Còn các bậc cha mẹ sẽ còn phải nhờ đến DNA để nhận diện con mình do cơ thể đã bị phá nát vì AR-15.

Theo SGN