Tweet
Hồi nhỏ, khi học về lịch sử Việt Nam, được biết là Trung Cộng giúp Việt Nam đánh bại quân đội viễn chinh của Pháp tại Điện Biên Phủ. Khi còn ở Pháp, mình được Hội Cựu chiến binh Pháp trao học bổng nên cứ mỗi tháng mình ghé lại hội quán của họ để lấy tiền và ăn cơm trưa. Lâu lâu gặp và ngồi ăn cơm với ông tướng Bigeard, tướng Salan, bác sĩ Grovin, người bác sĩ tại Điện Biên pHủ. Họ kể về tướng Phạm Văn Phú, cũng tham gia trận đánh này. Mới biết đến vụ tổ chức đội quân bí mật (OAS), đã tìm cách ám sát ông De Gaulle nhưng nhờ số ông này chưa chết nên ra lệnh bỏ tù mấy ông thần này. Mình có ngủ lại mấy ngày tại Nimes, nhà ông Pierre, thường được bạn bè gọi "Le crabe tambour"(tạm dịch, "cua đánh trống") Được đạo diễn Pháp đưa lên màn bạc, kể về cuộc đời ông này đến khi bị tù vì trung thành với đế chế Pháp.
Khi các cường quốc, họp tại Geneva, đồng ý chia cắt Việt Nam thành hai miền Nam BẮc, biến miền Nam Việt Nam trở thành một thành trì chống Cộng tại vùng Đông Nam Á, dựa theo học thuyết Domino của Hoa Kỳ: Nếu Việt Nam Cộng Hoà thất bại thì khắp vùng Đông Nam Á sẽ bị nhuộm đỏ. Năm 1975 khi các xe tăng Bắc Việt tiến vào dinh Độc Lập thì trái ngược với thuyết Domino, các nước lân cận ngoài Cam bốt và Lào, không ai muốn chạy theo Cộng sản. Chán Mớ Đời
Căn cứ Lima 85 tại Lào
Hà Nội cho thành lập Mặt Trận Giải Phóng miền Nam, Pathet Lào và Khờ me đỏ để có danh chính ngôn thuận, nhằm tiến đánh miền Nam. Bán đảo Triều Tiên cũng bị chia làm 2 nhưng Bắc Hàn không tấn công miền Nam được vì chung quanh là biển trong khi miền Nam Việt Nam bị bao vây, đối đầu phía Bắc là Hà Nội, phía Tây là Cam Bốt và Lào. Phía biển thì ít bị xâm nhập.
Trong cuộc chiến ở Việt Nam, hai nước láng giềng đã là nơi trú ẩn của bộ đội Hà Nội, sử dụng làm căn cứ, chuyển quân và tiếp liệu để tấn công Việt Nam Cộng Hoà. Việt Nam Cộng Hoà có mở nhiều cuộc tấn công Cam Bốt và Hạ Lào để cắt đứt đường tiếp tế của bộ đội Bắc Việt nhưng không thành công lý do là hai nước trên có quân đội chứa đám Cộng sản, do Trung Cộng hậu thuẫn, gây ra nội chiến tại hai xứ này. Từ đó, khi Hoa Kỳ rút quân và ngưng viện trợ cho Việt Nam Cộng Hoà, dẫn đến biến cố 30/4/75.
Nhiều thập kỷ trước đây, vào ngày 12 tháng 3 năm 1968, một căn cứ bí mật của Hoa Kỳ trên một đỉnh núi ở Lào đã bị một lực lượng bộ dội Hà Nội tấn công và tràn ngập. Chỉ có 6 trong số 18 nhân viên CIA và Không quân đóng ở tiền đồn hẻo lánh thoát chết trong một cuộc tấn công này, và được giữ bí mật trong ba thập kỷ trước khi được giải mã theo luật lệ giải mã của Hoa Kỳ sau này. Các tin tức này được Ngũ Giác Đài công bố sau 30 năm kể từ năm 1998.
Lực lượng đặc biệt, CIA huấn luyện lính Mường
Lý do là do quân đội Hoa Kỳ bị cấm hoạt động hợp pháp tại Lào. Vương quốc này đã bị tàn phá bởi một cuộc nội chiến giữa những người theo chủ nghĩa bảo hoàng cánh hữu chống lại những người Cộng sản Pathet Lào do một người em cùng cha khác mẹ của ông vua Lào, quên tên rồi. Những người Cộng sản được phía Hà Nội hậu thuẫn, đã lợi dụng lãnh thổ Lào để bí mật đưa bộ đội tham chiến ở Nam Việt Nam qua đường mòn Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, vào năm 1962, các phe của Washington, Hà Nội và Lào đều đã ký một hiệp ước hòa bình, trong đó các cường quốc nước ngoài đồng ý rút hết lực lượng của họ khỏi đất nước Lào này.
Tuy nhiên, Bắc Việt chỉ rút một số ít lực lượng của mình và Hoa Kỳ tiếp tục chuyển giao viện trợ quân sự rộng rãi cho phe bảo hoàng và từ đó bắt đầu một chiến dịch ném bom bí mật nhưng với quy mô lớn vào vương quốc này được gọi là Chiến dịch Barrel Roll. Mặc dù các chiến đấu cơ được bố trí ở các căn cứ Không quân tại Nam Việt Nam và Thái Lan đã thực hiện các nhiệm vụ oanh kích ở Lào, các công ty thầu quân sự do CIA điều hành và hãng hàng không bé nhỏ như Air America đã bay nhiều phi vụ vận tải và quan sát từ các căn cứ của Lào. Các nhóm biệt kích được CIA huấn luyện, được thả từ các vùng này để xâm nhập vào Bắc Việt Nam, để tìm cách móc nối và phá hoại. Đọc các tài liệu của Mỹ về Lào khá đặc biệt. Mới hiểu rõ thêm về chiến tranh ở Việt Nam. Tại sao khu vực Khe Sanh hồi năm 1968, được xem là một Điện Biên Phủ của Hoa Kỳ nhưng cuối cùng Việt Cộng bị B52 rải bom hàng loạt nên đã phải rút lui.
Không ảnh căn cứ Lima 85 tại Lào
Nhân viên CIA cũng tuyển dụng người Hmong, do ông tướng Vang Pao lãnh đạo. Một dân tộc thiểu số hiện diện ở một số quốc gia Đông Nam Á, để chiến đấu trong một cuộc chiến tranh du kích chống lại Pathet Lào. Với mục đích này, nhân viên CIA lần đầu tiên thành lập một căn cứ trên đỉnh vách đá dựng đứng của núi Phou Pha Thi, một nơi linh thiêng trong tín ngưỡng vật linh của người Hmong, tình cờ nằm ở vị trí chiến lược gần biên giới với Bắc Việt Nam.
Căn cứ này là một trong nhiều "căn cứ Lima" ở Lào nhằm tạo ra điều kiện tiếp tế trên không cho các lực lượng đồng minh của Hoa Kỳ. Cơ sở chính nằm trên đỉnh núi cao 5.600 bộ Anh, được bao quanh bởi những vách đá dựng đứng. Một con đường uốn lượn xuống dốc dẫn đến một đường băng ngắn dài 700 mét ở chân núi được sử dụng để tiếp tế và luân chuyển nhân viên, được trực thăng CH-3 thuộc phi đội trực thăng số 20 của Lực lượng Không quân Hoa Kỳ thực hiện các chuyến bay hàng tuần bí mật.
Vào mùa hè năm 1966, Không Lực Hoa Kỳ đã quyết định điều chỉnh căn cứ này với mục đích mới: để phục vụ như một hệ thống dẫn đường bằng radar, hay Tactical Air Navigation System (TACAN) bằng cách lắp đặt một máy phát điện và đầu tiên là một bộ tiếp sóng. Trong thời đại có trước hệ thống GPS, các địa điểm TACAN này đã giúp cho các chiến đấu cơ tìm thấy mục tiêu của chúng, đặc biệt là khi bay trong điều kiện có tầm nhìn hạn chế hoặc vào ban đêm. (Hệ thống định vị vô tuyến đầu tiên, được gọi là Knickebein, được phát minh từ Đức Quốc xã, để cho phép ném bom ban đêm chính xác hơn vào nước Anh). Hồi năm 1967, hệ thống này được nâng cấp thêm biến thành loại ăng-ten TSQ-81 và hệ thống ném bom từ xa cho phép căn cứ điều khiển từ xa. kiểm soát các oanh tạc cơ ném bom của Mỹ. Đà Lạt khi xưa, cũng có hai trạm loại này: trên Núi Bà và gần Đơn Dương.
Hà Nội chỉ cách căn cứ Lima 85 này 135 dặm về phía Đông Bắc, vì vậy căn cứ bí mật có thể định hướng tọa độ rất chính xác cho máy bay Mỹ oanh tạc thủ đô Hà Nội, từ loại F-105 đến hàng chục máy bay ném bom B-52 khổng lồ, điều này đã khiến cho căn cứ trở thành một nơi có quân số rất quan trọng. Chỉ trong vòng sáu tháng, căn cứ Lima 85 đã chỉ đạo từ 25 đến 55 phần trăm các cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu ở Bắc Việt Nam và Lào.
Hoàng tử Lào Souvanna từ chối tiếp nhận nhân viên quân sự Hoa Kỳ tại Lào, cho nên những người được gửi đến tới Lima 85 đã phải ký giấy tạm thời giải ngũ trước khi được trực thăng vận đên nơi này, để tránh những rắc rối có thể xảy ra về sau. Thay vào đó, vấn đề an ninh của căn cứ được cho là sẽ được giao phó bởi một tiểu đoàn của quân Hmong do các nhân viên CIA cố vấn và các nhân viên cảnh sát tuần tra biên giới Thái Lan được bố trí ở chung quanh chân núi này.
Thống kê các cuộc hành quân từ căn cứ Lima 85
Tuy nhiên, căn cứ Lima 85 có thể đã được dấu kín để cho người dân Mỹ không biết đến, nhưng sự hiện diện và mục đích của nó không phải là chuyện bí mật đối với bọn Pathet Lào và bộ đội Bắc Việt. Các trinh sát đã thăm dò hệ thống phòng thủ của căn cứ vào tháng 12 năm 1967 và vào ngày 12 tháng 1 năm 1968, một chuyến bay của CS Bắc Việt gồm bốn chiếc vận tải cơ hai tầng cánh An-2 đã tấn công Lima 85 bằng hỏa tiển 57 ly dưới cánh và đạn súng cối 120 ly rơi ra từ cửa hông, đã giết chết bốn người Hmong. Một máy bay trực thăng UH-1 của Air America đã phải cất cánh để đánh chặn các máy bay vận tải chậm của CS và đã bắn hạ một trong các máy bay vận tải bằng cách sử dụng AK-47 bắn ra ở bên hông trực thăng, một trong số rất ít vụ tiêu diệt máy bay của CS được ghi nhận. Một chiếc An-2 khác bị rơi do hỏa lực mặt đất hoặc do cách tránh né đạn không thành công.
Bức ảnh họa lại trận đánh khi trực thăng Mỹ bắn vào máy bay AN-2 của Bắc việt.
Căn cứ sau đó bị trúng đạn súng cối vào ngày 30 tháng 1, và vào ngày 18 tháng 2, lực lượng người Mường, Hmong đã phục kích và giết chết một nhóm bô đội tiền sát pháo binh của Bắc Việt gần ngọn núi và tiến hành kế hoạch phối hợp bắn phá. Các vị chỉ huy quân đội Mỹ biết rằng căn cứ bị cô lập đang bị bao vây bởi lực lượng CS mạnh hơn và có nhiều khả năng sẽ bị tấn công, nhưng vì sự hỗ trợ của hệ thống TACAN của căn cứ này được xem là có giá trị cao đến mức ông đại sứ Mỹ William Sullivan chống lại việc cho di tản khỏi căn cứ. Không thể phát huy hệ thống phòng thủ quan trọng, thay vào đó, các kỹ thuật viên của căn cứ bắt đầu thực hiện hàng trăm cuộc pháo kích nhắm vào các lực lượng Cộng sản gần đó để bảo vệ an toàn cho vị trí của họ.
Các nhóm đặc công của Bắc Việt Nam từ tiểu đoàn 41 đã tìm cách leo qua các vách đá ở phía Bắc của Phou Pha Thi mà không bị phát hiện vào ngày 22 tháng 1 và thiết lập lại các tuyến đường xâm nhập khả thi nhất. Sau đó bọn chúng phối hợp với bon Pathet Lào mở cuộc tấn công để chiếm đóng căn cứ này.
Nhân viên căn cứ báo cáo về trận pháo kích, nhưng ông Đại sứ Sullivan quyết định không ra lệnh di tản trừ khi cuộc tấn công của địch tỏ ra áp đảo. Đến 8 giờ sáng hôm sau, ông ta mới điều động các trực thăng và Không quân yểm trợ để giúp cho các nhân viên di tản bằng đường hàng không.
Các nhân viên Hoa Kỳ sống sót đã chạy trốn đến một mỏm đá ở một bên vách đá, nơi họ bị mắc kẹt khi lựu đạn và hỏa lực vũ khí nhỏ đang trút xuống họ. Bắn trả bằng súng trường, họ cố gắng thực hiện một cuộc chống trả quân địch gần như ở trên vị trí của họ.
Khu trục cơ Skyraiders
Cuối cùng vào lúc bình minh, các máy bay trực thăng của Air America được bảo vệ từ các khu trục cơ cường kích A-1 Skyraider đã sà xuống núi. Đám lính Hmong, dẫn đầu bởi hai nhân viên đặc vụ CIA và được hỗ trợ bởi khu trục cơ Skyraiders, đã tham gia vào một cuộc đọ súng ác liệt khi họ cố gắng đánh bật bộ đội Bắc Việt ra khỏi địa điểm TACAN. Sau cuộc hỗn chiến này, có 5 kỹ thuật viên Không quân sống sót và 2 điệp viên của CIA.
Ông Richard Etchberger, một trong những phi công bị mắc kẹt trên vách đá, đã từ chối lên trực thăng cấp cứu cho đến khi ông ta đưa xong ba đồng đội bị thương của mình lên dây đai cấp cứu của trực thăng. Khi ông ta được đưa đi, do bị trọng thươngnặng nên đã thiệt mạng sau đó. Bọn CS Bắc Việt vẫn còn giữ quyền kiểm soát núi Phou Pha Thai và sau đó đẩy lùi được một cuộc tấn công của người Hmong để tái chiếm lại nó.
Hoa Thịnh Đốn và Hà Nội đều giữ bí mật về cuộc chiến của họ ở Lào. CS Bắc Việt cần duy trì và bảo đảm thông suốt tuyến đường mòn Hồ Chí Minh đi ngang qua Lào, trong khi quân đội Hoa Kỳ buộc phải tìm mọi ngăn chặn họ ở đó. Việc cả hai bên đều vi phạm một hiệp ước mà họ đã từng ký kết chỉ là một điều gì đó cần phải che giấu trước công chúng.
Ông Etchberger được đề cử Huân chương Danh dự sau khi qua đời, nhưng yêu cầu này đã bị Không Lực Hoa Kỳ từ chối do nhu cầu cần duy trì sự bí mật cuộc chiến trên không của Hoa Kỳ ở Lào. Cuộc chiến sẽ thực sự đã leo thang dưới thời chính phủ Tổng thống Nixon và được tiết lộ qua việc phát hành Hồ sơ Ngũ Giác Đài sau 30 năm. Hoa Kỳ đã cho thả hàng tấn bom cho mỗi người dân sống ở Lào nhằm trì hoãn nhưng không ngăn chặn được chiến thắng cuối cùng của Bắc Việt vào ngày 30/4/1975.
Thượng sĩ Etchberger từ chối di tản trước thuộc cấp của ông và đã tử thương do vết đạn bắn, nhận được huy chương Danh Dự trễ sau cả 33 năm.
Mãi 30 năm sau, Hoa Kỳ mới chính thức thừa nhận trận chiến tại căn cứ bí mật này. Ông Etchberger cuối cùng đã được trao Huân chương Danh dự trong một buổi lễ vào ngày 1 tháng 9 năm 2010. Trước đó vào những năm 2000, các cựu chiến binh Việt Nam trong trận chiến đã giúp các quân nhân Hoa Kỳ xác định vị trí hài cốt của các người Mỹ đã bị ném xuống vách đá, và sau đó là xác của Thiếu tá Barton nữa.
ST
Khi các cường quốc, họp tại Geneva, đồng ý chia cắt Việt Nam thành hai miền Nam BẮc, biến miền Nam Việt Nam trở thành một thành trì chống Cộng tại vùng Đông Nam Á, dựa theo học thuyết Domino của Hoa Kỳ: Nếu Việt Nam Cộng Hoà thất bại thì khắp vùng Đông Nam Á sẽ bị nhuộm đỏ. Năm 1975 khi các xe tăng Bắc Việt tiến vào dinh Độc Lập thì trái ngược với thuyết Domino, các nước lân cận ngoài Cam bốt và Lào, không ai muốn chạy theo Cộng sản. Chán Mớ Đời
Căn cứ Lima 85 tại Lào
Hà Nội cho thành lập Mặt Trận Giải Phóng miền Nam, Pathet Lào và Khờ me đỏ để có danh chính ngôn thuận, nhằm tiến đánh miền Nam. Bán đảo Triều Tiên cũng bị chia làm 2 nhưng Bắc Hàn không tấn công miền Nam được vì chung quanh là biển trong khi miền Nam Việt Nam bị bao vây, đối đầu phía Bắc là Hà Nội, phía Tây là Cam Bốt và Lào. Phía biển thì ít bị xâm nhập.
Trong cuộc chiến ở Việt Nam, hai nước láng giềng đã là nơi trú ẩn của bộ đội Hà Nội, sử dụng làm căn cứ, chuyển quân và tiếp liệu để tấn công Việt Nam Cộng Hoà. Việt Nam Cộng Hoà có mở nhiều cuộc tấn công Cam Bốt và Hạ Lào để cắt đứt đường tiếp tế của bộ đội Bắc Việt nhưng không thành công lý do là hai nước trên có quân đội chứa đám Cộng sản, do Trung Cộng hậu thuẫn, gây ra nội chiến tại hai xứ này. Từ đó, khi Hoa Kỳ rút quân và ngưng viện trợ cho Việt Nam Cộng Hoà, dẫn đến biến cố 30/4/75.
Nhiều thập kỷ trước đây, vào ngày 12 tháng 3 năm 1968, một căn cứ bí mật của Hoa Kỳ trên một đỉnh núi ở Lào đã bị một lực lượng bộ dội Hà Nội tấn công và tràn ngập. Chỉ có 6 trong số 18 nhân viên CIA và Không quân đóng ở tiền đồn hẻo lánh thoát chết trong một cuộc tấn công này, và được giữ bí mật trong ba thập kỷ trước khi được giải mã theo luật lệ giải mã của Hoa Kỳ sau này. Các tin tức này được Ngũ Giác Đài công bố sau 30 năm kể từ năm 1998.
Lực lượng đặc biệt, CIA huấn luyện lính Mường
Lý do là do quân đội Hoa Kỳ bị cấm hoạt động hợp pháp tại Lào. Vương quốc này đã bị tàn phá bởi một cuộc nội chiến giữa những người theo chủ nghĩa bảo hoàng cánh hữu chống lại những người Cộng sản Pathet Lào do một người em cùng cha khác mẹ của ông vua Lào, quên tên rồi. Những người Cộng sản được phía Hà Nội hậu thuẫn, đã lợi dụng lãnh thổ Lào để bí mật đưa bộ đội tham chiến ở Nam Việt Nam qua đường mòn Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, vào năm 1962, các phe của Washington, Hà Nội và Lào đều đã ký một hiệp ước hòa bình, trong đó các cường quốc nước ngoài đồng ý rút hết lực lượng của họ khỏi đất nước Lào này.
Tuy nhiên, Bắc Việt chỉ rút một số ít lực lượng của mình và Hoa Kỳ tiếp tục chuyển giao viện trợ quân sự rộng rãi cho phe bảo hoàng và từ đó bắt đầu một chiến dịch ném bom bí mật nhưng với quy mô lớn vào vương quốc này được gọi là Chiến dịch Barrel Roll. Mặc dù các chiến đấu cơ được bố trí ở các căn cứ Không quân tại Nam Việt Nam và Thái Lan đã thực hiện các nhiệm vụ oanh kích ở Lào, các công ty thầu quân sự do CIA điều hành và hãng hàng không bé nhỏ như Air America đã bay nhiều phi vụ vận tải và quan sát từ các căn cứ của Lào. Các nhóm biệt kích được CIA huấn luyện, được thả từ các vùng này để xâm nhập vào Bắc Việt Nam, để tìm cách móc nối và phá hoại. Đọc các tài liệu của Mỹ về Lào khá đặc biệt. Mới hiểu rõ thêm về chiến tranh ở Việt Nam. Tại sao khu vực Khe Sanh hồi năm 1968, được xem là một Điện Biên Phủ của Hoa Kỳ nhưng cuối cùng Việt Cộng bị B52 rải bom hàng loạt nên đã phải rút lui.
Không ảnh căn cứ Lima 85 tại Lào
Nhân viên CIA cũng tuyển dụng người Hmong, do ông tướng Vang Pao lãnh đạo. Một dân tộc thiểu số hiện diện ở một số quốc gia Đông Nam Á, để chiến đấu trong một cuộc chiến tranh du kích chống lại Pathet Lào. Với mục đích này, nhân viên CIA lần đầu tiên thành lập một căn cứ trên đỉnh vách đá dựng đứng của núi Phou Pha Thi, một nơi linh thiêng trong tín ngưỡng vật linh của người Hmong, tình cờ nằm ở vị trí chiến lược gần biên giới với Bắc Việt Nam.
Căn cứ này là một trong nhiều "căn cứ Lima" ở Lào nhằm tạo ra điều kiện tiếp tế trên không cho các lực lượng đồng minh của Hoa Kỳ. Cơ sở chính nằm trên đỉnh núi cao 5.600 bộ Anh, được bao quanh bởi những vách đá dựng đứng. Một con đường uốn lượn xuống dốc dẫn đến một đường băng ngắn dài 700 mét ở chân núi được sử dụng để tiếp tế và luân chuyển nhân viên, được trực thăng CH-3 thuộc phi đội trực thăng số 20 của Lực lượng Không quân Hoa Kỳ thực hiện các chuyến bay hàng tuần bí mật.
Vào mùa hè năm 1966, Không Lực Hoa Kỳ đã quyết định điều chỉnh căn cứ này với mục đích mới: để phục vụ như một hệ thống dẫn đường bằng radar, hay Tactical Air Navigation System (TACAN) bằng cách lắp đặt một máy phát điện và đầu tiên là một bộ tiếp sóng. Trong thời đại có trước hệ thống GPS, các địa điểm TACAN này đã giúp cho các chiến đấu cơ tìm thấy mục tiêu của chúng, đặc biệt là khi bay trong điều kiện có tầm nhìn hạn chế hoặc vào ban đêm. (Hệ thống định vị vô tuyến đầu tiên, được gọi là Knickebein, được phát minh từ Đức Quốc xã, để cho phép ném bom ban đêm chính xác hơn vào nước Anh). Hồi năm 1967, hệ thống này được nâng cấp thêm biến thành loại ăng-ten TSQ-81 và hệ thống ném bom từ xa cho phép căn cứ điều khiển từ xa. kiểm soát các oanh tạc cơ ném bom của Mỹ. Đà Lạt khi xưa, cũng có hai trạm loại này: trên Núi Bà và gần Đơn Dương.
Hà Nội chỉ cách căn cứ Lima 85 này 135 dặm về phía Đông Bắc, vì vậy căn cứ bí mật có thể định hướng tọa độ rất chính xác cho máy bay Mỹ oanh tạc thủ đô Hà Nội, từ loại F-105 đến hàng chục máy bay ném bom B-52 khổng lồ, điều này đã khiến cho căn cứ trở thành một nơi có quân số rất quan trọng. Chỉ trong vòng sáu tháng, căn cứ Lima 85 đã chỉ đạo từ 25 đến 55 phần trăm các cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu ở Bắc Việt Nam và Lào.
Hoàng tử Lào Souvanna từ chối tiếp nhận nhân viên quân sự Hoa Kỳ tại Lào, cho nên những người được gửi đến tới Lima 85 đã phải ký giấy tạm thời giải ngũ trước khi được trực thăng vận đên nơi này, để tránh những rắc rối có thể xảy ra về sau. Thay vào đó, vấn đề an ninh của căn cứ được cho là sẽ được giao phó bởi một tiểu đoàn của quân Hmong do các nhân viên CIA cố vấn và các nhân viên cảnh sát tuần tra biên giới Thái Lan được bố trí ở chung quanh chân núi này.
Thống kê các cuộc hành quân từ căn cứ Lima 85
Tuy nhiên, căn cứ Lima 85 có thể đã được dấu kín để cho người dân Mỹ không biết đến, nhưng sự hiện diện và mục đích của nó không phải là chuyện bí mật đối với bọn Pathet Lào và bộ đội Bắc Việt. Các trinh sát đã thăm dò hệ thống phòng thủ của căn cứ vào tháng 12 năm 1967 và vào ngày 12 tháng 1 năm 1968, một chuyến bay của CS Bắc Việt gồm bốn chiếc vận tải cơ hai tầng cánh An-2 đã tấn công Lima 85 bằng hỏa tiển 57 ly dưới cánh và đạn súng cối 120 ly rơi ra từ cửa hông, đã giết chết bốn người Hmong. Một máy bay trực thăng UH-1 của Air America đã phải cất cánh để đánh chặn các máy bay vận tải chậm của CS và đã bắn hạ một trong các máy bay vận tải bằng cách sử dụng AK-47 bắn ra ở bên hông trực thăng, một trong số rất ít vụ tiêu diệt máy bay của CS được ghi nhận. Một chiếc An-2 khác bị rơi do hỏa lực mặt đất hoặc do cách tránh né đạn không thành công.
Bức ảnh họa lại trận đánh khi trực thăng Mỹ bắn vào máy bay AN-2 của Bắc việt.
Căn cứ sau đó bị trúng đạn súng cối vào ngày 30 tháng 1, và vào ngày 18 tháng 2, lực lượng người Mường, Hmong đã phục kích và giết chết một nhóm bô đội tiền sát pháo binh của Bắc Việt gần ngọn núi và tiến hành kế hoạch phối hợp bắn phá. Các vị chỉ huy quân đội Mỹ biết rằng căn cứ bị cô lập đang bị bao vây bởi lực lượng CS mạnh hơn và có nhiều khả năng sẽ bị tấn công, nhưng vì sự hỗ trợ của hệ thống TACAN của căn cứ này được xem là có giá trị cao đến mức ông đại sứ Mỹ William Sullivan chống lại việc cho di tản khỏi căn cứ. Không thể phát huy hệ thống phòng thủ quan trọng, thay vào đó, các kỹ thuật viên của căn cứ bắt đầu thực hiện hàng trăm cuộc pháo kích nhắm vào các lực lượng Cộng sản gần đó để bảo vệ an toàn cho vị trí của họ.
Các nhóm đặc công của Bắc Việt Nam từ tiểu đoàn 41 đã tìm cách leo qua các vách đá ở phía Bắc của Phou Pha Thi mà không bị phát hiện vào ngày 22 tháng 1 và thiết lập lại các tuyến đường xâm nhập khả thi nhất. Sau đó bọn chúng phối hợp với bon Pathet Lào mở cuộc tấn công để chiếm đóng căn cứ này.
Nhân viên căn cứ báo cáo về trận pháo kích, nhưng ông Đại sứ Sullivan quyết định không ra lệnh di tản trừ khi cuộc tấn công của địch tỏ ra áp đảo. Đến 8 giờ sáng hôm sau, ông ta mới điều động các trực thăng và Không quân yểm trợ để giúp cho các nhân viên di tản bằng đường hàng không.
Các nhân viên Hoa Kỳ sống sót đã chạy trốn đến một mỏm đá ở một bên vách đá, nơi họ bị mắc kẹt khi lựu đạn và hỏa lực vũ khí nhỏ đang trút xuống họ. Bắn trả bằng súng trường, họ cố gắng thực hiện một cuộc chống trả quân địch gần như ở trên vị trí của họ.
Khu trục cơ Skyraiders
Cuối cùng vào lúc bình minh, các máy bay trực thăng của Air America được bảo vệ từ các khu trục cơ cường kích A-1 Skyraider đã sà xuống núi. Đám lính Hmong, dẫn đầu bởi hai nhân viên đặc vụ CIA và được hỗ trợ bởi khu trục cơ Skyraiders, đã tham gia vào một cuộc đọ súng ác liệt khi họ cố gắng đánh bật bộ đội Bắc Việt ra khỏi địa điểm TACAN. Sau cuộc hỗn chiến này, có 5 kỹ thuật viên Không quân sống sót và 2 điệp viên của CIA.
Ông Richard Etchberger, một trong những phi công bị mắc kẹt trên vách đá, đã từ chối lên trực thăng cấp cứu cho đến khi ông ta đưa xong ba đồng đội bị thương của mình lên dây đai cấp cứu của trực thăng. Khi ông ta được đưa đi, do bị trọng thươngnặng nên đã thiệt mạng sau đó. Bọn CS Bắc Việt vẫn còn giữ quyền kiểm soát núi Phou Pha Thai và sau đó đẩy lùi được một cuộc tấn công của người Hmong để tái chiếm lại nó.
Hoa Thịnh Đốn và Hà Nội đều giữ bí mật về cuộc chiến của họ ở Lào. CS Bắc Việt cần duy trì và bảo đảm thông suốt tuyến đường mòn Hồ Chí Minh đi ngang qua Lào, trong khi quân đội Hoa Kỳ buộc phải tìm mọi ngăn chặn họ ở đó. Việc cả hai bên đều vi phạm một hiệp ước mà họ đã từng ký kết chỉ là một điều gì đó cần phải che giấu trước công chúng.
Ông Etchberger được đề cử Huân chương Danh dự sau khi qua đời, nhưng yêu cầu này đã bị Không Lực Hoa Kỳ từ chối do nhu cầu cần duy trì sự bí mật cuộc chiến trên không của Hoa Kỳ ở Lào. Cuộc chiến sẽ thực sự đã leo thang dưới thời chính phủ Tổng thống Nixon và được tiết lộ qua việc phát hành Hồ sơ Ngũ Giác Đài sau 30 năm. Hoa Kỳ đã cho thả hàng tấn bom cho mỗi người dân sống ở Lào nhằm trì hoãn nhưng không ngăn chặn được chiến thắng cuối cùng của Bắc Việt vào ngày 30/4/1975.
Thượng sĩ Etchberger từ chối di tản trước thuộc cấp của ông và đã tử thương do vết đạn bắn, nhận được huy chương Danh Dự trễ sau cả 33 năm.
Mãi 30 năm sau, Hoa Kỳ mới chính thức thừa nhận trận chiến tại căn cứ bí mật này. Ông Etchberger cuối cùng đã được trao Huân chương Danh dự trong một buổi lễ vào ngày 1 tháng 9 năm 2010. Trước đó vào những năm 2000, các cựu chiến binh Việt Nam trong trận chiến đã giúp các quân nhân Hoa Kỳ xác định vị trí hài cốt của các người Mỹ đã bị ném xuống vách đá, và sau đó là xác của Thiếu tá Barton nữa.
ST
Attached Files
Comment