Giấc ngủ rất quan trọng đối với vấn đề dưỡng sinh, giúp cho cơ thể thay thế số lượng lớn tế bào bị hư hại, chết bằng các tế bào mới khỏe mạnh, cho nên nếu bị mất ngủ, sẽ kiềm chế quá trình tốt đẹp đó. Nếu ban ngày có một triệu tế bào chết đi mà đến đêm chỉ nửa triệu tế bào được bổ sung thì dĩ nhiên sức sống cơ thể bị hao hụt, cứ vậy mà sức khỏe con người sẽ suy thoái nhanh hơn theo thời gian.

(Ảnh: shutterstock)

Thời Chiến Quốc, danh y Văn Quyền nói với Tề Uy Vương: "Đạo dưỡng sinh lấy giấc ngủ làm đầu, con người cũng như động vật nói chung cần bảo đảm giấc ngủ mới phát triển được, vì vậy giấc ngủ là liều thuốc bổ hàng đầu cho sức khỏe".

Giấc ngủ và bệnh tật

Thực tế cho thấy, 23:00 giờ là thời điểm bắt đầu một ngày mới chứ không phải lúc 0:00 giờ. Thời gian kích thích hoạt động của lá gan và túi mật có liên quan với nhau chặt chẽ, lúc 23:00 giờ là kinh túi mật được khơi thông, nếu không đi ngủ sẽ làm hư tổn khí mật. Khi chức năng của túi mật bị suy yếu thì tạng phủ toàn thân cụng bị suy yếu theo, làm cho cơ thể mất đi khả năng trao đổi chất và miễn dịch, và hoạt động cơ thể không thể sung mãn được. Khí ở túi mật chũng hỗ trợ cho hệ thần kinh trung ương nên nếu bị tổn hại sẽ dễ gặp vấn đề về tinh thần như trầm cảm, dễ bị kích động, âu lo…

Giờ Sửu (1:00 – 3:00) kinh của gan làm việc mạnh nhất, nếu vào giờ này không đi ngủ khiến cho chức năng của lá gan không đào thải được các chất độc và ảnh hưởng đến việc tạo ra máu mới, nếu máu xấu sẽ làm sắc mặt bị xanh xao, lâu ngày dễ mắc các chứng bệnh về gan.

Gan thúc đẩy sự chuyển hóa, quá giờ Tý (từ 23:00 giờ đến 1:00 giờ sáng) nếu không ngủ sẽ gây bất lợi cho hoạt động chuyển hóa, khiến cho gan khí bị ngưng trệ nên dễ nóng giận, nhức đầu, chóng mặt, đau mắt, ù tai, tức ngực, táo bón; cũng có thể khiến cho gan khí không đủ làm cơ thể mệt mỏi, đau thắt lưng và đầu gối, chóng mặt, mất ngủ, hồi hộp lo lắng, thất thần, trường hợp nặng có thể bị ngất xỉu.

Gan cũng liên thông đến mắt, mất ngủ làm gan yếu sẽ kéo theo thị lực suy giảm, dễ bị hoa mắt, quáng gà, thậm chí có thể gây tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể, xơ cứng động mạch, và bệnh võng mạc.

Gan cũng liên quan gân cốt, nếu bị mất ngủ qua giờ Tý sẽ khiến máu gan không đủ gây đau cơ, tê bì, khó gập duỗi, dễ co giật, có thể gây nấm móng, thiếu canxi, mềm xương bánh chè, động kinh, loãng xương.

Gan cũng có liên quan tim, nếu bị mất ngủ qua giờ Tý có thể khiến cho lượng máu trong gan không đủ, trong khi gan có chức năng dự trữ và điều hòa máu hỗ trợ cho tim trong hoạt động tuần hoàn máu của cả cơ thể, nếu lượng máu cung cấp cho tim không đủ thì cơ thể dễ cảm giác hồi hộp, nặng có thể gây bệnh tim mạch như mạch máu não, tăng huyết áp…

Phương pháp ngủ

Tùy mỗi người mà có thể áp dụng cách khác nhau, dưới đây xin giới thiệu 3 cách:

- Trước khi ngủ ngồi xếp bằng khoanh chân tự nhiên, đặt hai tay lên hai đùi, hít thở tự nhiên, cảm nhận các lỗ chân lông trên toàn cơ thể điều tiết theo nhịp thở, đến khi thật buồn ngủ thì nằm xuống ngủ ngay. (kiểu ngồi thiền)
- Nằm ngửa, hít thở tự nhiên, cảm giác hơi thở như làn gió xuân, trước tiên là thổi vào ngón chân cái, sau đó đến các ngón chân khác, sau đó là bàn chân, bắp chân, đùi. Nếu còn tỉnh táo thì liên tưởng lại từ đầu như vậy.
- Có thể thường nằm nghiêng về bên phải với lòng bàn tay phải đỡ bên tai phải. Lòng bàn tay là lửa còn tai là nước, hai thứ thành nước và lửa gặp nhau, trong cơ thể người tạo giao nhau giữa tim và thận. Theo thời gian mang hiệu quả dưỡng tim và bổ thận, giúp cho dễ ngủ.

Y học hiện đại chứng minh người ngủ sớm và dậy sớm sẽ ít bị căng thẳng về tinh thần và ít mắc các bệnh về tâm thần hơn. Không nên ra ngoài tập thể dục vào buổi sáng quá sớm, vì trước khi mặt trời ló dạng thì bầu không khí có nhiều độc hại từ lòng đất tỏa lên (đặc biệt là ở các thành phố), rất hại cho cơ thể người.