Tweet
Để ca tụng đàn ông đến tận mây xanh, trong thơ văn có câu: "Càng già, càng dẻo, càng dai; càng gẫy chân trõng, càng sai chân giường". Nhưng để mô tả nữ giới, tuy thi ca cũng để lại rất nhiều bài hay "hết ý", nhưng khách quan mà nhận xét, người ta chưa từng thấy có câu nào chỉ duy nhất mang ý nghĩa liên kết keo sơn giữa nhan sắc với trí thông minh. Mãi nay mới có tin nóng hổi, theo đó một cuộc nghiên cứu vừa đem lại những kết quả khả dĩ gây đảo điên dư luận thế giới chẳng khác gì một thiên tai động đất.
(Minh họa)
Tin này mang tựa đề "Càng đẹp càng… thông minh" vừa được đăng tải trên tạp chí Plos One. Chủ từ của câu trên ẩn nhưng cho dù "dốt đặc cán mai" cở nào, người ta vẫn thừa hiểu "đẹp" ở đây muốn ám chỉ ai, nhằm giới tính nào rồi. Xin các bà, các cô miễn tranh cãi, giành phần về phía mình dù phe mày râu vẫn không thiếu người được "đánh giá" là "đẹp". Cũng như danh hiệu "phái mạnh" mặc nhiên là của đàn ông, tuy xét về nhiều phương diện, kể cả về lý lẽ, vô số bà vẫn được xếp hạng là "khỏe như voi".
Trông ảnh mà bắt… mức độ trí tuệ
Cuộc nghiên cứu này chỉ nghe qua, cũng đã thấy… ngộ lắm. Số là các chuyên gia đã "bốc thăm đại" 40 đàn ông và 40 đàn bà. Nói "bốc đại" ở đây có nghĩa là các nhà nghiên cứu hoàn toàn không dựa vào tiêu chuẩn nào cả để "thu gom" lại cả thảy 80 người này, giống như chơi trò "bịt mắt bắt dê" vậy.
Tiếp đến mới thử nghiệm mức độ trí thông minh của họ bằng cách chụp hình từng ông, từng bà một nhưng yêu cầu họ duy trì một bộ mặt "trung lập" nhất, tức là không được làm bộ làm tịch gì hết, miễn cả chuyện mỉm cười theo thói quen mỗi lần được chụp ảnh. Riêng các bà được nhắc nhở kỹ rằng không được làm ra vẻ hiền thục, duyên dáng theo… bản tính và dĩ nhiên tuyệt đối không có trang điểm, không đeo nữ trang, kể cả mang kính. Đã nói rồi, mặt mũi cha mẹ sinh ra sao, cứ để y chang như vậy.
(Minh họa)
Các nhà nghiên cứu sau đó "trình diện" các ảnh đã chụp kể trên cho 160 người vốn cũng là "vô danh tiểu tốt" để chiêm ngưỡng. Phân nửa trong số gọi là "quan sát viên" này sẽ "cứu xét" chân dung để đánh giá người trong ảnh xem ra họ thông minh đến mức nào. Trong khi phân nửa khác thì sẽ "chấm điểm" người trong ảnh đẹp và hấp dẫn đến cỡ nào.
Nói tóm lại, một bên làm "giám khảo" để nhận định về phương diện tinh thần, tức là phần trí tuệ; một bên xem xét về mặt thực tế, tức là diện mạo. Kết quả, các nhà khảo cứu đã tiếp nhận được một sự liên hệ minh bạch giữa mức độ thu hút (hay vẻ đẹp, sự bảnh bao) nơi một người và cấp độ thông minh của đương sự. Nói cách khác, một người càng đẹp thì càng thông minh.
Sự kiện này giống như một kinh nghiệm quý báu về thuật tướng số mà cổ nhân Việt Nam đã lưu lại: "Trông mặt mà bắt hình dong", "Con lợn có béo cỗ lòng mới ngon". Theo đó, con lợn càng béo, cỗ lòng càng ngon; con người cũng thế, bộ mặt càng đẹp, trí tuệ càng thông minh.
1/ Phái nữ: Dáng vẻ bên ngoài là quan trọng nhất!
(Minh họa)
Tuy vậy các nhà nghiên cứu vẫn không dám "tự tin" để đi đến kết luận cuối cùng, chắc họ sợ xảy ra các cuộc biểu tình chống đối, các vụ xuống đường tẩy chay chăng? Lý do cũng dễ hiểu.
Trên đời này từ cổ chí kim, nhân số người đẹp thường thường ở cấp "hạ tầng cơ sở", nghĩa là tương đối ít; trong khi số lượng người từ "thường thường bậc trung" xuống đến cấp "Trời bắt xấu" bao giờ cũng chiếm bậc thang "thượng tầng kiến trúc", tức là ở số đông. Tóm lại, có tỷ lệ ngược giữa số mỹ nhân và số người có nhan sắc "khiêm nhường".
Thế nhưng, xét về trí thông minh, chưa chắc "miêu nào thắng miêu nào", lắm lúc cũng có tỷ lệ ngược như vừa nói. Có lẽ vì thế mà các khảo cứu gia đã mau chóng đưa ra quan điểm là đánh giá nữ giới về trí thông minh của họ từ "ngoại thất", tức từ mức độ nhan sắc, quả tình là một thực tế, một thói quen vốn không phổ biến: "Tác dụng huy hoàng của nhan sắc có thể theo một chiều hướng nào đó ngăn cản người ta đánh giá chính xác trí thông minh của phụ nữ".
Vốn là giới chuyên tuân thủ "nói có sách mách có chứng", các nhà nghiên cứu này còn "trình làng" một nguyên lý vốn xứng đáng hơn nữa để suy gẫm: Khi so sánh điểm số về nhan sắc của những người được nghiên cứu với các kết quả thử nghiệm IQ của chính họ thì các khảo cứu gia thấy chẳng có sự liên hệ hỗ tương nào cả.
Thử hỏi trong thực tế có được mấy trường hợp "sắc đành đòi một, tài đành họa hai" như nhân vật Thúy Kiều? Hay "Phong tư tài mạo tuyệt vời, vào trong phong nhã, ra ngoài hào hoa" như Kim Trọng? Sự thật phũ phàng này hẳn đã gây ra "buồn 5 phút" cho những người vốn khiến cho "chim sa cá lặn" hay các kẻ vốn tối ngày "mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao".
Tuy vậy, các khảo cứu gia vẫn có thể nói đi rồi lại tái phát ngôn về cùng một "trục trặc". Theo đó, ngược lại với những kết quả nghiên cứu trên đây, việc đánh giá về trí thông minh của một người xem ra vẫn có thể dựa trên những những "bản chụp" nhan sắc bằng "máy stereo" (stereotype). Để thực hiện thêm nữa lối thử nghiệm vừa kể, các nhà khảo cứu đã cấu tạo "máy stereo chụp trí thông minh" (từ chuyên môn gọi là "intelligence-stereotype") cho cả nam và nữ giới bằng cách sử dụng các bức chân dung mà những người trong nhóm "quan sát viên" đã xếp hạng theo mức độ thông minh mà chính họ đã đánh giá.
2/ Khuôn mặt dài và hẹp đáng giá ngàn vàng?
Thế nhưng, cuộc nghiên cứu đến nay vẫn "trần ai khoai củ", tiếp tục gây ra các cuộc "cãi nhau như mổ bò":
(Minh họa)
- Theo một số nhà nghiên cứu, "Các dữ kiện mà chúng tôi đã thu thập được cho thấy một sự biểu tượng về trí óc, cả đàn ông lẫn đàn bà, thì một diện mạo thông minh sẽ nhìn ra sao? Câu trả lời là đối với cả hai giới, hình chụp stereo cho thấy một trí thông minh thượng hạng gồm có các đặc điểm sau đây:
- Thế nhưng sau cùng, các ông, các bà chuyên gia này cũng đã nhất trí được với nhau rằng, dù thế nào, cả nam lẫn nữ mà có được diện mạo đặc biệt thì quả đó là dấu hiệu thông minh cao độ: "Các diện mạo được công nhận thông minh cao độ hay thông minh 'khiêm tốn' có lẽ tiêu biểu không gì khác ngoài một hình chụp nhan sắc bằng máy 'stereo', bởi vì nó biểu lộ về những nét thuộc hình thái học (morphologic) vốn không tương đồng với trí thông minh thật sự của những người được nghiên cứu".
3/ Những người đẹp dễ… là người giàu có!
Vẫn theo tạp chí chuyên khoa Plos One, kể cũng rất "đáng đồng tiền bát gạo" khi người ta quan tâm đến một nhận định quá ư thực tế đến độ "lạnh lùng như sương gió" của vị giáo sư về Kinh tế học Daniel Hamermesh tại Đại học Austin ở Texas, Hoa Kỳ: "Nhan sắc giúp bạn kiếm được nhiều tiền, vớ được một người phối ngẫu (xem ra cũng 'siêu' về diện mạo) có lợi tức cao chọc trời". Nhà giáo này còn viết trên nhật báo The New York Times: "Xét cho kỹ thì sự khác biệt trong lợi tức thực thụ giữa những ánh hào quang của nhan sắc (với một diện mạo… tối om) cũng khoảng 230,000 Mỹ kim".
4/ Một chút kinh nghiệm của cổ nhân Việt Nam
Trước khi chấm dứt câu chuyện tán gẫu tuần này, mạn phép mở thêm một dấu ngoặc ở đây để thử so sánh kinh nghiệm "trông mặt mà bắt hình dong" của cổ nhân Việt mình với cuộc nghiên cứu của các chuyên gia hiện đại về mối liên hệ giữa nhan sắc và trí thông minh.
Vâng, thuở còn mặc quần có "cửa sổ" ở đằng trước và cả phía sau, tôi vẫn nghe các cụ khen thằng bé này "mặt sáng", chê đứa nhỏ kia "mặt tối" nhằm ám chỉ thằng thông minh và đứa ngu dốt.
Lớn lên, tôi lại nghe ông bà nội ngoại hết dùng ca dao, tục ngữ lại các từ bóng bẩy để "coi bói" cho thiên hạ, nào "thông minh hiện ra nét mặt; què quặt hiện ra tay chân", nào "mặt chữ điền, ngàn rưởi cũng mua"; trong khi đó những "người phinh phính mặt mo, chân đi chữ bát, có cho chẳng thèm" hoặc "những người mặt nạc dạn dày, mo nang trôi sấp biết ngày nào khôn"… Và nào những câu ví von, như "mặt búng ra sữa", "mặt bủng da chì", như "mặt dạn mày dày", "mặt đỏ như gấc", như "mặt hoa da phấn", "mặt nặng như chì", "mặt sắt đen sì", "mặt sứa gan lim" và như "mặt tam mặt tứ", "mặt xanh nanh vàng", v…v…
Mà thôi, chẳng cần xét đúng hay sai, hay hoặc dở nữa, theo thiển ý, cứ "vô tư" mà sử dụng mớ kinh nghiệm về tướng số của cổ nhân Việt Nam cộng với phương pháp hiện đại của các nhà nghiên cứu Tây Phương… vào việc bốc phét, tức thuật coi bói, bảo đảm "nói Thánh, nói Tướng" cũng có vô số người sẽ nghe theo, thì mặc sức hốt bạc cắc, trở thành triệu phú lúc nào không hay!
(Minh họa)
Tin này mang tựa đề "Càng đẹp càng… thông minh" vừa được đăng tải trên tạp chí Plos One. Chủ từ của câu trên ẩn nhưng cho dù "dốt đặc cán mai" cở nào, người ta vẫn thừa hiểu "đẹp" ở đây muốn ám chỉ ai, nhằm giới tính nào rồi. Xin các bà, các cô miễn tranh cãi, giành phần về phía mình dù phe mày râu vẫn không thiếu người được "đánh giá" là "đẹp". Cũng như danh hiệu "phái mạnh" mặc nhiên là của đàn ông, tuy xét về nhiều phương diện, kể cả về lý lẽ, vô số bà vẫn được xếp hạng là "khỏe như voi".
Trông ảnh mà bắt… mức độ trí tuệ
Cuộc nghiên cứu này chỉ nghe qua, cũng đã thấy… ngộ lắm. Số là các chuyên gia đã "bốc thăm đại" 40 đàn ông và 40 đàn bà. Nói "bốc đại" ở đây có nghĩa là các nhà nghiên cứu hoàn toàn không dựa vào tiêu chuẩn nào cả để "thu gom" lại cả thảy 80 người này, giống như chơi trò "bịt mắt bắt dê" vậy.
Tiếp đến mới thử nghiệm mức độ trí thông minh của họ bằng cách chụp hình từng ông, từng bà một nhưng yêu cầu họ duy trì một bộ mặt "trung lập" nhất, tức là không được làm bộ làm tịch gì hết, miễn cả chuyện mỉm cười theo thói quen mỗi lần được chụp ảnh. Riêng các bà được nhắc nhở kỹ rằng không được làm ra vẻ hiền thục, duyên dáng theo… bản tính và dĩ nhiên tuyệt đối không có trang điểm, không đeo nữ trang, kể cả mang kính. Đã nói rồi, mặt mũi cha mẹ sinh ra sao, cứ để y chang như vậy.
(Minh họa)
Các nhà nghiên cứu sau đó "trình diện" các ảnh đã chụp kể trên cho 160 người vốn cũng là "vô danh tiểu tốt" để chiêm ngưỡng. Phân nửa trong số gọi là "quan sát viên" này sẽ "cứu xét" chân dung để đánh giá người trong ảnh xem ra họ thông minh đến mức nào. Trong khi phân nửa khác thì sẽ "chấm điểm" người trong ảnh đẹp và hấp dẫn đến cỡ nào.
Nói tóm lại, một bên làm "giám khảo" để nhận định về phương diện tinh thần, tức là phần trí tuệ; một bên xem xét về mặt thực tế, tức là diện mạo. Kết quả, các nhà khảo cứu đã tiếp nhận được một sự liên hệ minh bạch giữa mức độ thu hút (hay vẻ đẹp, sự bảnh bao) nơi một người và cấp độ thông minh của đương sự. Nói cách khác, một người càng đẹp thì càng thông minh.
Sự kiện này giống như một kinh nghiệm quý báu về thuật tướng số mà cổ nhân Việt Nam đã lưu lại: "Trông mặt mà bắt hình dong", "Con lợn có béo cỗ lòng mới ngon". Theo đó, con lợn càng béo, cỗ lòng càng ngon; con người cũng thế, bộ mặt càng đẹp, trí tuệ càng thông minh.
1/ Phái nữ: Dáng vẻ bên ngoài là quan trọng nhất!
(Minh họa)
Tuy vậy các nhà nghiên cứu vẫn không dám "tự tin" để đi đến kết luận cuối cùng, chắc họ sợ xảy ra các cuộc biểu tình chống đối, các vụ xuống đường tẩy chay chăng? Lý do cũng dễ hiểu.
Trên đời này từ cổ chí kim, nhân số người đẹp thường thường ở cấp "hạ tầng cơ sở", nghĩa là tương đối ít; trong khi số lượng người từ "thường thường bậc trung" xuống đến cấp "Trời bắt xấu" bao giờ cũng chiếm bậc thang "thượng tầng kiến trúc", tức là ở số đông. Tóm lại, có tỷ lệ ngược giữa số mỹ nhân và số người có nhan sắc "khiêm nhường".
Thế nhưng, xét về trí thông minh, chưa chắc "miêu nào thắng miêu nào", lắm lúc cũng có tỷ lệ ngược như vừa nói. Có lẽ vì thế mà các khảo cứu gia đã mau chóng đưa ra quan điểm là đánh giá nữ giới về trí thông minh của họ từ "ngoại thất", tức từ mức độ nhan sắc, quả tình là một thực tế, một thói quen vốn không phổ biến: "Tác dụng huy hoàng của nhan sắc có thể theo một chiều hướng nào đó ngăn cản người ta đánh giá chính xác trí thông minh của phụ nữ".
Vốn là giới chuyên tuân thủ "nói có sách mách có chứng", các nhà nghiên cứu này còn "trình làng" một nguyên lý vốn xứng đáng hơn nữa để suy gẫm: Khi so sánh điểm số về nhan sắc của những người được nghiên cứu với các kết quả thử nghiệm IQ của chính họ thì các khảo cứu gia thấy chẳng có sự liên hệ hỗ tương nào cả.
Thử hỏi trong thực tế có được mấy trường hợp "sắc đành đòi một, tài đành họa hai" như nhân vật Thúy Kiều? Hay "Phong tư tài mạo tuyệt vời, vào trong phong nhã, ra ngoài hào hoa" như Kim Trọng? Sự thật phũ phàng này hẳn đã gây ra "buồn 5 phút" cho những người vốn khiến cho "chim sa cá lặn" hay các kẻ vốn tối ngày "mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao".
Tuy vậy, các khảo cứu gia vẫn có thể nói đi rồi lại tái phát ngôn về cùng một "trục trặc". Theo đó, ngược lại với những kết quả nghiên cứu trên đây, việc đánh giá về trí thông minh của một người xem ra vẫn có thể dựa trên những những "bản chụp" nhan sắc bằng "máy stereo" (stereotype). Để thực hiện thêm nữa lối thử nghiệm vừa kể, các nhà khảo cứu đã cấu tạo "máy stereo chụp trí thông minh" (từ chuyên môn gọi là "intelligence-stereotype") cho cả nam và nữ giới bằng cách sử dụng các bức chân dung mà những người trong nhóm "quan sát viên" đã xếp hạng theo mức độ thông minh mà chính họ đã đánh giá.
2/ Khuôn mặt dài và hẹp đáng giá ngàn vàng?
Thế nhưng, cuộc nghiên cứu đến nay vẫn "trần ai khoai củ", tiếp tục gây ra các cuộc "cãi nhau như mổ bò":
(Minh họa)
- Theo một số nhà nghiên cứu, "Các dữ kiện mà chúng tôi đã thu thập được cho thấy một sự biểu tượng về trí óc, cả đàn ông lẫn đàn bà, thì một diện mạo thông minh sẽ nhìn ra sao? Câu trả lời là đối với cả hai giới, hình chụp stereo cho thấy một trí thông minh thượng hạng gồm có các đặc điểm sau đây:
- Khuôn mặt dài cộng với một cái cầm hẹp và một cái mũi to, dài.
- Ngược lại, một khuôn mặt thuẫn (hẹp phía dưới, rộng phía trên như cái khiên của 'người mọi' Phi Châu) với cái cằm bạnh và cái mũi nhỏ thì đó là những dấu hiệu của một trí thông minh thấp".
- Thế nhưng sau cùng, các ông, các bà chuyên gia này cũng đã nhất trí được với nhau rằng, dù thế nào, cả nam lẫn nữ mà có được diện mạo đặc biệt thì quả đó là dấu hiệu thông minh cao độ: "Các diện mạo được công nhận thông minh cao độ hay thông minh 'khiêm tốn' có lẽ tiêu biểu không gì khác ngoài một hình chụp nhan sắc bằng máy 'stereo', bởi vì nó biểu lộ về những nét thuộc hình thái học (morphologic) vốn không tương đồng với trí thông minh thật sự của những người được nghiên cứu".
3/ Những người đẹp dễ… là người giàu có!
Vẫn theo tạp chí chuyên khoa Plos One, kể cũng rất "đáng đồng tiền bát gạo" khi người ta quan tâm đến một nhận định quá ư thực tế đến độ "lạnh lùng như sương gió" của vị giáo sư về Kinh tế học Daniel Hamermesh tại Đại học Austin ở Texas, Hoa Kỳ: "Nhan sắc giúp bạn kiếm được nhiều tiền, vớ được một người phối ngẫu (xem ra cũng 'siêu' về diện mạo) có lợi tức cao chọc trời". Nhà giáo này còn viết trên nhật báo The New York Times: "Xét cho kỹ thì sự khác biệt trong lợi tức thực thụ giữa những ánh hào quang của nhan sắc (với một diện mạo… tối om) cũng khoảng 230,000 Mỹ kim".
4/ Một chút kinh nghiệm của cổ nhân Việt Nam
Trước khi chấm dứt câu chuyện tán gẫu tuần này, mạn phép mở thêm một dấu ngoặc ở đây để thử so sánh kinh nghiệm "trông mặt mà bắt hình dong" của cổ nhân Việt mình với cuộc nghiên cứu của các chuyên gia hiện đại về mối liên hệ giữa nhan sắc và trí thông minh.
Vâng, thuở còn mặc quần có "cửa sổ" ở đằng trước và cả phía sau, tôi vẫn nghe các cụ khen thằng bé này "mặt sáng", chê đứa nhỏ kia "mặt tối" nhằm ám chỉ thằng thông minh và đứa ngu dốt.
Lớn lên, tôi lại nghe ông bà nội ngoại hết dùng ca dao, tục ngữ lại các từ bóng bẩy để "coi bói" cho thiên hạ, nào "thông minh hiện ra nét mặt; què quặt hiện ra tay chân", nào "mặt chữ điền, ngàn rưởi cũng mua"; trong khi đó những "người phinh phính mặt mo, chân đi chữ bát, có cho chẳng thèm" hoặc "những người mặt nạc dạn dày, mo nang trôi sấp biết ngày nào khôn"… Và nào những câu ví von, như "mặt búng ra sữa", "mặt bủng da chì", như "mặt dạn mày dày", "mặt đỏ như gấc", như "mặt hoa da phấn", "mặt nặng như chì", "mặt sắt đen sì", "mặt sứa gan lim" và như "mặt tam mặt tứ", "mặt xanh nanh vàng", v…v…
Mà thôi, chẳng cần xét đúng hay sai, hay hoặc dở nữa, theo thiển ý, cứ "vô tư" mà sử dụng mớ kinh nghiệm về tướng số của cổ nhân Việt Nam cộng với phương pháp hiện đại của các nhà nghiên cứu Tây Phương… vào việc bốc phét, tức thuật coi bói, bảo đảm "nói Thánh, nói Tướng" cũng có vô số người sẽ nghe theo, thì mặc sức hốt bạc cắc, trở thành triệu phú lúc nào không hay!