Từ nghìn xưa cho đến nay – trên quê hương chúng ta – hình ảnh người mẹ là hình bóng thiêng liêng, cao quý nhất… không hết lời ngưỡng mộ trong dòng văn học nghệ thuật. Mẹ từ khi “mang nặng đẻ đau”, cưu mang, nuôi nấng, dạy dỗ khi con chào đời cho đến khi trưởng thành, xa cách và khi về già. Nói đến mẹ là nói đến trái tim nhân bản, hy sinh và thương yêu vô bờ bến cả cuộc đời cho con đến khi nhắm mắt.



Âm nhạc dễ đi vào lòng người, với hình bóng mẹ, qua lời ca và dòng nhạc, mỗi khi nghe, thấm vào tận đáy lòng. Trước năm 1975, có nhiều ca khúc viết về mẹ. Ở đây, tôi chỉ đề cập đến những ca khúc tiêu biểu, quen thuộc đã đi vào lòng người từ ngày sống trên quê hương và hơn bốn thập niên qua ở hải ngoại.



Trước năm 1975, ở miền Nam VN không có Ngày Hiền Mẫu, Ngày Của Mẹ… để nhắc đến, để vinh danh, để nhớ vì với người con, hình bóng đó gắn liền với ngày tháng cuộc đời.



Nhân ngày Mother’s Day ở Mỹ. Gởi đến mọi người những ca khúc tiêu biểu. Và, thân tặng với những ai không còn mẹ - VTrD


Lá Thư Gửi Mẹ

Thơ: Thái Thủy - Nhạc: Nguyễn Hiền


Mẹ ơi thôi đừng khóc nữa

Cho lòng già nặng sầu thương.

Con đi say tình viễn xứ

Đâu có quên tình cố hương.


Thương ngóng về quê cũ

Gót thù xéo thảm thê

Bầy trai thầm rơi lệ

Súng gươm hẹn mai về.

Con về tầm đẹp lứa

Mẹ cười vun khóm dâu

Mái tranh chiều vươn khói

Vườn thơm ngát hương cau.


Nương chè vươn xanh lá

Ruộng thơm lúa lên mầu

Rộn ràng muôn tiếng hát

Đời hết nghĩa thương đau.

Mẹ ơi thôi đừng khóc nữa

Cho lòng già nặng sầu thương

Con đi say tình viễn xứ

Đâu có quên tình cố hương.


*


Lòng Mẹ của Y Vân


Lòng Mẹ bao la như biển Thái Ɓình rạt rào,

Tình Mẹ tha thiết như giòng suối hiền ngọt ngào,

Lời Mẹ êm ái như đồng lúa chiều rì rào.

Tiếng ru bên thềm trăng tà soi bóng Mẹ уêu.

Lòng Mẹ thương con như vầng trăng tròn mùa thu.

Tình Mẹ уêu mến như làn gió đùa mặt hồ.

Lời ru man mác êm như sáo diều dật dờ.

Ɲắng mưa sớm chiều vui cùng tiếng hát trẻ thơ.


Thương con thao thức bao đêm trường,

Ϲon đà уên giấc Mẹ hiền vui sướng biết bao.

Thương con khuуa sớm bao tháng ngàу.

Lặn lội gieo neo nuôi con tới ngàу lớn khôn.

Ɗù cho mưa gió không quản thân gầу Mẹ hiền.

Một sương hai nắng cho bạc mái đầu buồn phiền.

Ɲgàу đêm sớm tối vui cùng con nhỏ một niềm.

Tiếng ru êm đềm mẹ hiền năm tháng triền miên.


Lòng Mẹ chan chứa trên bao xóm làng gần xa.

Tình Mẹ dâng tới trăng ngàn đứng lặng để nghe,

Lời ru xao xuуến núi đồi suối rừng rặng tre.

Ѕóng ven Thái Ɓình im lìm khi tiếng Mẹ ru.

Một lòng nuôi nấng vỗ về những ngàу còn thơ.

Một tình thương mến êm như tiếng đàn lời ca.

Mẹ hiền sớm tối khuуên nhủ bao lời mặn mà.

Khắc ghi bên lòng con trẻ muôn bước đường xa.


Thương con Mẹ hát câu êm đềm,

Ru lòng thơ ấu quản gì khi thức trắng đêm.

Ɓao năm nước mắt như suối nguồn.

Ϲhảу vào tim con mái tóc trót đành đẫm sương.

Ɗù ai xa vắng trên đường sớm chiều về đâu.


Ɗù khi mưa gió tháng ngàу trong đời bể dâu.

Ɗù cho phai nắng nhưng lòng thương chẳng lạt mầu.

Vẫn mong quaу về vui vầу dưới bóng mẹ уêu.


*


Mẹ Tôi của Nhị Hà

Ca khúc nầy Nhị Hà sáng tác đầu tiên lúc còn trẻ


Mẹ tôi tóc xanh nhuộm bạc tháng ngày

Mẹ tôi đau buồn nặng trĩu đôi vai

Bao năm nuôi đàn trẻ thơ nhỏ dại

Cầu mong con mình có một ngày mai


Mẹ tôi nắng mưa chẳng ngại nhọc nhằn

Mẹ tôi mỉm cười nhìn bóng con ngoan

Không than không phiền dù lâm hoạn nạn

Lòng tin con mình xứng thành người dân


Chiều chiều, bên liếp lều tranh

Mẹ tôi đứng đợi đàn con

Trước gió tóc trắng loa xòa

Đôi mắt dịu hiền như bể tình thương


Lòng người mong ước ngày sau

Đàn con xứng thành người dân

Nhưng nay con đã nên người

Thì nay còn đâu bà mẹ hiền xưa


Chiều nay đốt hương tưởng niệm trước mồ

Nhìn khói đau lòng tưởng nhớ năm xưa

Công ơn sinh thành ngày nao đền trả

Mẹ ơi con nguyền nhớ lời mẹ khuyên


*


Bà Mẹ Quê của Phạm Duy

Ngoài ca khúc Bà Mẹ Quê, Phạm Duy còn có hai ca khúc Mẹ Việt Nam và Người Mẹ Gio Linh.


Vườn rau, vườn rau xanh ngắt một mầu

Có đàn, có đàn gà con nương náu

Mẹ quê, mẹ quê vất vất vả trăm chiều

Nuôi đàn, nuôi một đàn con chắt chiu.


Bà bà mẹ quê!

Gà gáy trên đầu ngọn tre

Bà bà mẹ quê!

Chợ sớm đi chưa thấy về

Chờ nụ cười son, và đồng quà ngon.


Trời mưa, trời mưa ướt áo mẹ già

Mưa nhiều, mưa nhiều càng tươi bông lúa

Trời soi, trời soi bốc khói sân nhà

Nắng nhiều thì phơi lúa ra


Bà bà mẹ quê! Đêm sớm không nề hà chi

Bà bà mẹ quê! Ngày tháng không ao ước gì

Nhỏ giọt mồ hôi, vì đời trẻ vui.


Miệng khô, miệng khô nhớ bát nước đầy

Nhớ bà, nhớ bà mẹ quê xưa ấy

Mùa đông, mùa đông manh chiếu thân gầy

Cháu bà, cháu bà ngủ thiu giấc say.


Bà bà mẹ quê!

Chân bước ra đời rồi xa

Bà bà mẹ quê!

Từ lúc quê hương xoá nhoà

Nhìn về miền quê, mà giọt lệ xa.


*


Lời Ru Của Mẹ của Trầm Tử Thiêng & Tấn An



Con ơi à ơi...

Đây là giấc ngủ ban đầu

Mẹ ru con

Bên ngoài gió thổi Nam non

Hai mươi tuổi đời

Mẹ sinh con... yêu dấu à... ơi

Giấc mộng tuyệt vời

Giấc mộng... là mộng hai mươi


Bao nhiêu hưng vong

Đón đợi thu vào tầm tay

Rồi con lớn khôn... hai mươi tuổi đời

Như mẹ ngày nay

Con vui lên đường à à... ơi

Con say tiếng gọi dị thường

Như say giấc ngủ đêm này

À à ơi... giấc ngủ trên tay


Con ơi à ơi...

Đây là giấc ngủ ban đầu

Mẹ xa cha

Bên ngoài gió nổi thương ca

Đêm soi trăng vàng

Mẹ ru con... ngân tiếng tình tang

Gói mộng trong đời

Giấc mộng... ngày còn hai mươi


Hai mươi năm sau

Đón đợi thu vào tầm tay

Rồi con lớn khôn... hai mươi tuổi đời

Như mẹ ngày nay

Con vui lên đường à à... ơi

Con say tiếng gọi dị thường

Len trong giấc ngủ đêm trường

À à ơi... tiếng gọi quê hương


Con ơi à ơi...

Me nhìn thân thể ngọc ngà

Mẹ trông con

Trong niềm hy vọng bao la

Mây đen giăng trời à... à... ơi

Đã ngóng chờ con

Mong vào giấc ngủ

Giấc ngủ... lộng ngàn kiêu sa.


*


Mẹ Việt Nam Ơi Chúng Con Vẫn Còn Đây

Thơ: Hoàng Phong Lich – Nhạc: Nguyễn Ánh 9

Ca khúc nầy phổ biến vào tháng 1 năm 1975. Sau năm 1975, Việt Dzũng và Nguyệt Ánh đã đi khắp nơi trình bày ca khúc nầy nên rất quen thuộc.


Mẹ Việt Nam ơi! Chúng con vẫn còn đây!

Mẹ Việt Nam ơi! Chúng con vẫn còn đây!

Những đứa con bầu nhiệt huyết dâng đầy

Mang giòng họ của Lê Lý Nguyễn Trần.

Mẹ mặc cho con vải khô áo màu lam

Mẹ dưỡng nuôi con giòng sữa Bắc Trung Nam

Con của Mẹ đều một giống da vàng

Quyết một lòng đập tan lũ hung tàn


Trên đầu voi rạng ngời vung ánh thép

Gái Triệu Trưng bồ liễu đuổi xâm lăng

Hé môi cười nghe tiếng sóng Bạch Đằng

Gươm Hưng Đạo như rồng thiêng vùng vẫy

Vượt Trường Sơn, Nguyễn Huệ Bắc Bình Vương

Quyết một lòng đi giữ vững quê hương

Và còn nữa, con của Mẹ toàn danh tướng

Lòng Mẹ vui hãnh diện với đàn con.


Nhưng Mẹ ơi, giờ đây sao Mẹ khóc?

Hai vai gầy run rẩy nát tâm can

Lòng Mẹ đau thương xót cảnh lầm than

Áo nâu nghèo Mẹ rách để phơi thân.

Một đàn con vội quên ơn Mẹ nuôi dưỡng

Súng đạn cày tan nát luống quê hương

Lệ hồng sa Bến Hải nước tràn dâng

Xót xa nhiều phương Bắc giết phương Nam.


Nhưng Mẹ yêu, Mẹ đừng than khóc nữa!

Vì chúng con tuổi trẻ vẫn còn đây

Chúng con nguyện cùng chung sức đắp xây

Quê hương mình trong tự do ấm no

Xin Mẹ yêu, Mẹ đừng than khóc nữa!

Vì chúng con tuổi trẻ vẫn còn đây

Chúng con nguyện cùng ra sức đắp xây

Chúng con nguyện đi dựng lại quê hương.


Mẹ Việt Nam ơi! Chúng con vẫn còn đây!

Mẹ Việt Nam ơi! Chúng con vẫn còn đây!

Không phản bội giòng sữa thơm nuôi đưỡng

Chúng con nguyện đi dựng lại quê hương.

Mẹ Việt Nam ơi… Mẹ Việt Nam ơi… Mẹ Việt Nam ơi…!


Little Saigon, Mother’s Day 2021

Vương Trùng Dương