Tweet
Với mỗi lần bị cháy nắng trong đời, nguy cơ các vết dày sừng tiền ung thư xuất hiện trên da bạn lại càng cao.
Mấy cái áo chống nắng vẫn còn hở ở mu bàn tay, và tôi thì luôn lười bôi kem lên cổ và mặt. Đó là những gì tôi chợt nhận ra sau khi đọc một nghiên cứu mới trên tạp chí JAMA Dermatol. Sống ở một đất nước nhiệt đới như Việt Nam và đi làm bằng xe máy hằng ngày, tiếp tục thói quen bảo vệ bản thân không đầy đủ dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến cho tôi phải trả giá trong 10 năm tới.
Nghiên cứu trên tạp chí JAMA Dermatol cho thấy nếu bạn tiếp xúc đủ nhiều với ánh nắng mặt trời, da của bạn có thể phát sinh các vết dày sừng có vảy. Đó là một dạng tiền ung thư da. Những người có những vết sừng này thường là ở mu bàn tay, cổ hoặc mặt có nguy cơ mắc ung thư da cao gấp 7-8 lần trong vòng 10 năm kể từ ngày chúng xuất hiện.
Vì vậy, cẩn tắc vô áy náy và phòng bệnh hơn chữa bệnh là điều mà bạn có thể làm trong trường hợp này. Hãy luôn bảo vệ bản thân đầy đủ khi ra đường, nhất là vào mùa hè.
Những vết dày sừng cảnh báo tiền ung thư da
Nghiên cứu mới được thực hiện bởi các bác sĩ tại Trung tâm chăm sóc sức khỏe Kaiser Permanente ở California, Hoa Kỳ. Trong đó, họ đã theo dõi gần nửa triệu bệnh nhân đến khám da liễu trong vòng 10 năm. Kết quả cho thấy khoảng một nửa đã phát triển một hoặc nhiều điểm dày sừng quang hóa trên da.
Các điểm dày sừng này là một dạng tiền ung thư da, xuất hiện dưới dạng một tổn thương có vảy, sần sùi do nhiều năm tiếp xúc với ánh nắng mặt trời không được bảo vệ. Vị trí thường thấy của chúng là trên mu bàn tay, cẳng tay, da đầu, cổ, tai và mặt.
Một cuộc tiểu phẫu gạn lọc các vết dày sừng này là điều cần thiết mà các bác sĩ thường khuyến cáo bệnh nhân để ngăn ngừa chúng sẽ phát triển thành ung thư da. Nó cũng là một dấu hiệu cho thấy những ai có nguy cơ phát triển ung thư da hơn người khác khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Thống kê cho thấy người có nước da sáng, mắt xanh, có tàn nhang hoặc tóc đỏ là đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi bệnh ung thư da nhiều nhất.
Nhưng những điểm dày sừng trên da thậm chí còn là một dấu hiệu cảnh cáo rõ rệt hơn. Kết quả nghiên cứu của Kaiser Permanente cho thấy trong số những bệnh nhân dưới 50 tuổi, những người có vết dày sừng quang hóa có nguy cơ mắc ưng thư biểu mô tế bào vảy, một dạng ung thư da, cao gấp 7 lần người bình thường sau 10 năm theo dõi.
Hai nốt dày sừng quang hóa trên mặt một bệnh nhân
Nguy cơ thậm chí còn cao hơn gấp 8 lần trong nhóm những bệnh nhân trên 50 tuổi. Bệnh nhân nào càng có nhiều vết dày sừng quang hóa trên da thì chúng càng có xác suất lớn hơn sẽ chuyển thành ung thư.
Thời gian đếm ngược cũng ngắn hơn trong nhóm bệnh nhân lớn tuổi. Những vết dày sừng quang hóa trên da bệnh nhân trên 80 tuổi chỉ mất 1-2 năm để chuyển thành ung thư da. Con số là 3-4 năm ở bệnh nhân trên 70 tuổi và 7-8 năm ở những bệnh nhân trong độ tuổi 50.
Xác suất một vết dày sừng quang hóa biến thành ung thư da là 10-20%.
Sáu lần cháy nắng trong đời sẽ đặt bạn vào nguy cơ cao
Nghiên cứu cho thấy sự xuất hiện của các vết sừng quang hóa chủ yếu là do phơi nhiễm với bức xạ mặt trời, đặc biệt là tia UV. Cả bức xạ UV-A (có bước sóng 320-400 nm) và UV-B (290-320 nm) đều có thể dẫn đến sự hình thành các vết sừng theo con đường khác nhau.
Tia UV-A được cho là có thể xuyên tới các lớp sâu của da, gây ra các phản ứng ôxy hóa, làm hỏng màng tế bào, protein truyền tín hiệu. Trong khi đó, tia UV-B có thể làm hỏng DNA, dẫn đến các đột biến trong tế bào.
Một trong những đột biến gây ra dày sừng quang hóa đã được xác định là đột biến trên gene p53. Ở người bình thường, gene này có tác dụng sửa chữa DNA và ức chế sự hình thành của các khối u ung thư da.
Nhưng với những người bị dày sừng quang hóa, mất điều hòa trên gene p53 có thể gây ra sự sap chép không kiểm soát của các tế bào sừng loạn sản, cuối cùng dẫn đến các khối u tăng sinh để hình thành ra ung thư da.
Mỗi lần cháy nắng trong đời, nguy cơ có các vết sừng tiền ung thư lại càng cao.
Thông thường, dày sừng quang hóa cũng có thể xuất hiện dưới dạng lão hóa tự nhiên ở người già. Nhưng nghiên cứu trên tạp chí Da liễu Anh Quốc cho thấy những người có tiền sử tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời hay bị cháy nắng nhiều lần thời còn trẻ sẽ có nguy cơ cao hơn.
Nếu từng bị cháy nắng nhiều hơn 6 lần trong đời, nguy cơ phát triển dày sừng và ung thư da của bạn sẽ lớn hơn đáng kể.
Xây dựng thói quen bảo vệ da ngay từ khi còn trẻ
Một nghiên cứu cho thấy 80% những lần tiếp xúc với ánh sáng mặt trời của chúng ta được thực hiện khi chúng ta còn trẻ, lúc mà bạn còn chủ quan với sức khỏe và thản nhiên bơi lội mà không thoa kem chống nắng, cởi trần trên những cuộc đi bộ hoặc đạp xe đường dài, hay đơn giản chỉ là lười mặc áo dài khi ra đường vào giữa trưa.
Vì vậy, bắt đầu thay đổi các thói quen này có thể giúp bạn phòng tránh được một trong những căn bệnh ung thư phổ biến nhất trên toàn cầu. Một đồng phòng bệnh hơn 10 đồng chữa bệnh, dưới đây là một số mẹo có thể giúp bạn:
- Để tránh tiếp xúc với tia UV trong ánh nắng mặt trời, hãy lên lịch cho các hoạt động ngoài trời của bạn sớm hơn hoặc muộn hơn trong ngày. Tránh ra ngoài vào khung giờ từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
- Thường xuyên thoa kem chống nắng phổ rộng có chỉ số SPF từ 30 trở lên cho vùng da tiếp xúc quanh năm, ngay cả trong những ngày nhiều mây.
- Bôi kem chống nắng nửa giờ trước khi ra ngoài và bôi lại sau mỗi hai giờ và hoặc sau khi bơi. (Các loại kem chống nắng ngày nay không còn nhờn hoặc chảy trên da nữa, nhưng chúng sẽ mất tác dụng theo thời gian, vì vậy hãy nhớ kiểm tra hạn sử dụng trên sản phẩm của bạn).
- Ngay cả khi bạn đã trú trong bóng râm, các tia phản xạ của mặt trời vẫn có thể chiếu vào da của bạn. Vì vậy, hãy bôi kem chống nắng mọi lúc khi ở ngoài trời.
- Hãy đội mũ khi ra ngoài trời, đặc biệt là những người đàn ông hói. Nếu bạn có đủ điều kiện, hãy đầu tư vào kính râm và quần áo chất lượng cao, bao gồm cả đồ bơi, với lớp bảo vệ SPF tích hợp.
- Hãy nhớ rằng vải càng sẫm màu và càng dày càng tốt. Chỉ số FPS của một chiếc áo phông trắng trơn chỉ dừng lại ở số 4, trong khi quần jean denim màu xanh đậm có thể có chỉ số SPF lên đến 2000.
Tham khảo Nytimes, Mayoclinic
Mấy cái áo chống nắng vẫn còn hở ở mu bàn tay, và tôi thì luôn lười bôi kem lên cổ và mặt. Đó là những gì tôi chợt nhận ra sau khi đọc một nghiên cứu mới trên tạp chí JAMA Dermatol. Sống ở một đất nước nhiệt đới như Việt Nam và đi làm bằng xe máy hằng ngày, tiếp tục thói quen bảo vệ bản thân không đầy đủ dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến cho tôi phải trả giá trong 10 năm tới.
Nghiên cứu trên tạp chí JAMA Dermatol cho thấy nếu bạn tiếp xúc đủ nhiều với ánh nắng mặt trời, da của bạn có thể phát sinh các vết dày sừng có vảy. Đó là một dạng tiền ung thư da. Những người có những vết sừng này thường là ở mu bàn tay, cổ hoặc mặt có nguy cơ mắc ung thư da cao gấp 7-8 lần trong vòng 10 năm kể từ ngày chúng xuất hiện.
Vì vậy, cẩn tắc vô áy náy và phòng bệnh hơn chữa bệnh là điều mà bạn có thể làm trong trường hợp này. Hãy luôn bảo vệ bản thân đầy đủ khi ra đường, nhất là vào mùa hè.
Những vết dày sừng cảnh báo tiền ung thư da
Nghiên cứu mới được thực hiện bởi các bác sĩ tại Trung tâm chăm sóc sức khỏe Kaiser Permanente ở California, Hoa Kỳ. Trong đó, họ đã theo dõi gần nửa triệu bệnh nhân đến khám da liễu trong vòng 10 năm. Kết quả cho thấy khoảng một nửa đã phát triển một hoặc nhiều điểm dày sừng quang hóa trên da.
Các điểm dày sừng này là một dạng tiền ung thư da, xuất hiện dưới dạng một tổn thương có vảy, sần sùi do nhiều năm tiếp xúc với ánh nắng mặt trời không được bảo vệ. Vị trí thường thấy của chúng là trên mu bàn tay, cẳng tay, da đầu, cổ, tai và mặt.
Một cuộc tiểu phẫu gạn lọc các vết dày sừng này là điều cần thiết mà các bác sĩ thường khuyến cáo bệnh nhân để ngăn ngừa chúng sẽ phát triển thành ung thư da. Nó cũng là một dấu hiệu cho thấy những ai có nguy cơ phát triển ung thư da hơn người khác khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Thống kê cho thấy người có nước da sáng, mắt xanh, có tàn nhang hoặc tóc đỏ là đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi bệnh ung thư da nhiều nhất.
Nhưng những điểm dày sừng trên da thậm chí còn là một dấu hiệu cảnh cáo rõ rệt hơn. Kết quả nghiên cứu của Kaiser Permanente cho thấy trong số những bệnh nhân dưới 50 tuổi, những người có vết dày sừng quang hóa có nguy cơ mắc ưng thư biểu mô tế bào vảy, một dạng ung thư da, cao gấp 7 lần người bình thường sau 10 năm theo dõi.
Hai nốt dày sừng quang hóa trên mặt một bệnh nhân
Nguy cơ thậm chí còn cao hơn gấp 8 lần trong nhóm những bệnh nhân trên 50 tuổi. Bệnh nhân nào càng có nhiều vết dày sừng quang hóa trên da thì chúng càng có xác suất lớn hơn sẽ chuyển thành ung thư.
Thời gian đếm ngược cũng ngắn hơn trong nhóm bệnh nhân lớn tuổi. Những vết dày sừng quang hóa trên da bệnh nhân trên 80 tuổi chỉ mất 1-2 năm để chuyển thành ung thư da. Con số là 3-4 năm ở bệnh nhân trên 70 tuổi và 7-8 năm ở những bệnh nhân trong độ tuổi 50.
Xác suất một vết dày sừng quang hóa biến thành ung thư da là 10-20%.
Sáu lần cháy nắng trong đời sẽ đặt bạn vào nguy cơ cao
Nghiên cứu cho thấy sự xuất hiện của các vết sừng quang hóa chủ yếu là do phơi nhiễm với bức xạ mặt trời, đặc biệt là tia UV. Cả bức xạ UV-A (có bước sóng 320-400 nm) và UV-B (290-320 nm) đều có thể dẫn đến sự hình thành các vết sừng theo con đường khác nhau.
Tia UV-A được cho là có thể xuyên tới các lớp sâu của da, gây ra các phản ứng ôxy hóa, làm hỏng màng tế bào, protein truyền tín hiệu. Trong khi đó, tia UV-B có thể làm hỏng DNA, dẫn đến các đột biến trong tế bào.
Một trong những đột biến gây ra dày sừng quang hóa đã được xác định là đột biến trên gene p53. Ở người bình thường, gene này có tác dụng sửa chữa DNA và ức chế sự hình thành của các khối u ung thư da.
Nhưng với những người bị dày sừng quang hóa, mất điều hòa trên gene p53 có thể gây ra sự sap chép không kiểm soát của các tế bào sừng loạn sản, cuối cùng dẫn đến các khối u tăng sinh để hình thành ra ung thư da.
Mỗi lần cháy nắng trong đời, nguy cơ có các vết sừng tiền ung thư lại càng cao.
Thông thường, dày sừng quang hóa cũng có thể xuất hiện dưới dạng lão hóa tự nhiên ở người già. Nhưng nghiên cứu trên tạp chí Da liễu Anh Quốc cho thấy những người có tiền sử tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời hay bị cháy nắng nhiều lần thời còn trẻ sẽ có nguy cơ cao hơn.
Nếu từng bị cháy nắng nhiều hơn 6 lần trong đời, nguy cơ phát triển dày sừng và ung thư da của bạn sẽ lớn hơn đáng kể.
Xây dựng thói quen bảo vệ da ngay từ khi còn trẻ
Một nghiên cứu cho thấy 80% những lần tiếp xúc với ánh sáng mặt trời của chúng ta được thực hiện khi chúng ta còn trẻ, lúc mà bạn còn chủ quan với sức khỏe và thản nhiên bơi lội mà không thoa kem chống nắng, cởi trần trên những cuộc đi bộ hoặc đạp xe đường dài, hay đơn giản chỉ là lười mặc áo dài khi ra đường vào giữa trưa.
Vì vậy, bắt đầu thay đổi các thói quen này có thể giúp bạn phòng tránh được một trong những căn bệnh ung thư phổ biến nhất trên toàn cầu. Một đồng phòng bệnh hơn 10 đồng chữa bệnh, dưới đây là một số mẹo có thể giúp bạn:
- Để tránh tiếp xúc với tia UV trong ánh nắng mặt trời, hãy lên lịch cho các hoạt động ngoài trời của bạn sớm hơn hoặc muộn hơn trong ngày. Tránh ra ngoài vào khung giờ từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
- Thường xuyên thoa kem chống nắng phổ rộng có chỉ số SPF từ 30 trở lên cho vùng da tiếp xúc quanh năm, ngay cả trong những ngày nhiều mây.
- Bôi kem chống nắng nửa giờ trước khi ra ngoài và bôi lại sau mỗi hai giờ và hoặc sau khi bơi. (Các loại kem chống nắng ngày nay không còn nhờn hoặc chảy trên da nữa, nhưng chúng sẽ mất tác dụng theo thời gian, vì vậy hãy nhớ kiểm tra hạn sử dụng trên sản phẩm của bạn).
- Ngay cả khi bạn đã trú trong bóng râm, các tia phản xạ của mặt trời vẫn có thể chiếu vào da của bạn. Vì vậy, hãy bôi kem chống nắng mọi lúc khi ở ngoài trời.
- Hãy đội mũ khi ra ngoài trời, đặc biệt là những người đàn ông hói. Nếu bạn có đủ điều kiện, hãy đầu tư vào kính râm và quần áo chất lượng cao, bao gồm cả đồ bơi, với lớp bảo vệ SPF tích hợp.
- Hãy nhớ rằng vải càng sẫm màu và càng dày càng tốt. Chỉ số FPS của một chiếc áo phông trắng trơn chỉ dừng lại ở số 4, trong khi quần jean denim màu xanh đậm có thể có chỉ số SPF lên đến 2000.
Tham khảo Nytimes, Mayoclinic