Hiện tại chưa cần chích thuốc ngừa Covid-19 tăng cường. (www.pixabay.com)



Trước đợt gia tăng của biến thể mới delta với sự lây lan nhanh hơn và bệnh tình nặng hơn, nhiều người lo lắng và tự hỏi không biết họ có cần chích ngừa Covid-19 tăng cường hay không để không bị lây nhiễm. Giáo Sư Y Khoa tại Đại Học Virginia William Petri đã có bài giải thích về vấn đề này được đăng hôm 8 tháng 7 năm 2021 trên trang mạng www.theconversation.com. Việt báo xin đăng bản dịch Việt của Thụy Âm để cống hiến cho độc giả.



*******



Sự phổ biến ngày càng tăng của các biến thể vi khuẩn corona mới đang nêu ra những câu hỏi về cách làm sao bảo vệ tốt những người đã chích ngừa Covid-19 để chống lại các hình thức cải tiến của vi khuẩn SARS-CoV-2. Ở đây, chuyên gia về vi trùng học và bệnh truyền nhiễm William Petri của Đại Học Virginia trả lời một số câu hỏi thông thường về việc chích thuốc ngừa Covid-19 tăng cường.

1- Thuốc tăng cường là gì?

Thuốc tăng cường là một liều bổ sung của thuốc chích ngừa để duy trì khả năng bảo vệ chống lại bệnh tật do thuốc chích ngừa tạo ra. Chúng thường được sử dụng để tăng cường nhiều thuốc chích ngừa bởi vì sự miễn dịch có thể bị hao mòn theo thời gian. Thí dụ, thuốc chích ngừa cúm cần tăng cường mỗi năm, và thuốc chích ngừa bệnh bạch hầu và phong đòn gánh mỗi 10 năm.


Thuốc tăng cường thường giống với thuốc chích ngừa gốc. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, thuốc tăng cường được điều chỉnh để nâng cao khả năng bảo vệ chống lại các biến thể vi khuẩn mới. Thuốc chích ngừa cúm theo mùa, đáng chú ý nhất, đòi hỏi thuốc tăng cường hàng năm bởi vì vi khuẩn cúm thay đổi rất nhanh chóng.

2- Tôi có cần chích thuốc Covid-19 tăng cường không?

Chưa. Tính tới đầu tháng 7 năm 2021, không có viên chức thẩm quyền nào của chính phủ Hoa Kỳ khuyến nghị chích thuốc tăng cường. Điều này gồm Cơ Quan CDC, Cơ Quan FDA và Ủy Ban Cố Vấn Về Sự Thực Hành Miễn Dịch cho CDC.

3- Tại sao chưa có đề nghị chích thuốc tăng cường?



Trong khi biến thể Delta tiếp tục lây lan khắp nước Mỹ, một số người lo lắng việc thuốc chích ngừa tăng cường Covid-19 có thể cuối cùng được cần đế để chống lại các biến thể tương lai của vi khuẩn. (nguồn: https://wxow.com)


Trong khi miễn dịch được tạo ra do thuốc chích ngừa có thể không tồn tại vĩnh viễn, vẫn chưa rõ khi nào thuốc tăng cường sẽ được cần tới.


Đáng khích lệ, tất cả thuốc chích ngừa Covid-19 đã được trao thẩm quyền sử dụng gần đây đều tạo ra trí nhớ miễn dịch mạnh chống lại vi khuẩn corona. Thuốc chích ngừa dạy cho trí nhớ tế bào B của hệ thống miễn dịch của bạn để tạo ra các kháng thể khi bạn bị truyền nhiễm vi khuẩn. Các nhà nghiên cứu đã khám phá ra những mức độ cao của trí nhớ tế bào B trong các hạch bạch huyết của người đã chích ngừa thuốc của hãng Pfizer trong vòng ít nhất 12 tuần lễ sau khi họ được chích ngừa.


Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng các thuốc chích ngừa Covid-19 được trao thẩm quyền sử dụng đang tiếp tục cung cấp sự bảo vệ ngay cả chống lại các biến thể đang trỗi dậy của vi khuẩn corona. Một trong những người tham gia cuộc nghiên cứu, thuốc chích ngừa Johnson & Johnson có hiệu quả 73% và 82% trong vòng 14 ngày và 28 ngày sau khi chích, ngăn ngừa bệnh nặng từ biến thể beta. Và nghiên cứu sơ bộ mà chưa được đồng nghiệp xem xét cho thấy thuốc chích ngừa Pfizer có hiệu quả 88% chống lại biến thể delta.


Nguồn khác của các phản ứng kháng thể lâu dài chống lại vi khuẩn corona là các tế bào được gọi là nguyên bào ở trong tủy xương. Những tế bào này tiếp tục sản sinh các kháng thể và không đòi hỏi việc tăng cường để duy trì hoạt động của chúng. May mắn, nguyên bào đã được khám phá trong tủy xương của người đã chích ngừa Covid-19 lên tới 11 tháng, cho thấy một số cấp độ của trí nhớ miễn dịch tồn tại lâu dài.

4- Cách nào tôi biết là tôi cần chích thuốc tăng cường?

Bạn có thể cần chờ một đợt bùng phát trong những người đã được chích ngừa. Các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm ra cách tốt nhất để đo lường sức mạnh của khả năng miễn dịch do thuốc chích ngừa tạo ra của một người. Các thuốc chích ngừa của Covid-19 đã rất hiệu quả mà không có nhiều thất bại để thử nghiệm.



Các chữ số trong hình cho thấy các vị trí đột biến chính của biến thể delta của vi khuẩn corona, là phiên bản lay lan nhiều nhất. Ở đây, các protein gai (màu đỏ) của vi khuẩn gắn vào thụ thể trên tế bào con người (màu xanh). (Photo Juan Gaertner/Science Source – nguồn: https://www.npr.org)



Ứng viên tốt nhất để đo lường là một số kháng thể nhất định mà thuốc chích ngừa tạo ra cho hệ thống miễn dịch. Chúng nhận ra protein gai mà cho phép vi khuẩn corona vào và lây nhiễm các tế bào. Chứng cứ hậu thuẫn sự quan trọng của các kháng thể chống đột biến gồm một nghiên cứu cho thấy rằng các thuốc chích ngừa mRNA hiệu quả hơn như Pfizer và Moderna tạo ra các mức độ kháng thể cao trong máu hơn các thuốc chích ngừa như Johnson & Johnson và AstraZeneca. Trong một nghiên cứu sơ bộ mà chưa được đồng nghiệp xem xét, các mức độ kháng thể chống đột biến thì thấp hơn trong những người đã bị dính Covid-19 sau khi họ được chích ngừa với thuốc chích ngừa Oxford–AstraZeneca.


Các nhân viên y tế rất thích có thể giúp các bệnh nhân thử máu mà sẽ nói với họ được bảo vệ tốt như thế nào hay không chống lại Covid-19. Đó có thể là một chỉ dấu rõ ràng thuốc tăng cường có cần hay không.


Nhưng cho đến khi các nhà nghiên cứu biết chắc làm sao để đo lường khả năng miễn dịch do thuốc chích ngừa tạo ra, chỉ dấu kế tiếp là thuốc tăng cường có thể được cần là các bệnh nhiễm trùng đột phá trong những người cao niên đã được chích thuốc ngừa. Những người trên 80 tuổi tạo ra các mức kháng thể thấp hơn sau khi chích ngừa, vì thế khả năng miễn dịch của họ có thể suy giảm sớm hơn so với dân số chung. Người cao niên cũng nhạy cảm nhiều nhất đối với các biến thể vi khuẩn mới mà không có khả năng bảo vệ mà các thuốc chích ngừa hiện nay cung cấp.

5- Tôi bị suy giảm miễn dịch vậy tôi có nên lo lắng không?

Thuốc tăng cường có thể là cần đối với những người suy giảm miễn dịch. Trong một nghiên cứu, 39 trong số 40 bệnh nhân thay thận và 1/3 bệnh nhân lọc máu không tạo ra được kháng thể sau khi chích ngừa. Một nghiên cứu khác xác nhận 20 bệnh nhân bị bệnh thấp khớp hay đau cơ xương sử dụng thuốc áp chế hệ thống miễn dịch là những người cũng không có kháng thể được phát hiện. Cả hai nghiên cứu này được thực hiện sau khi các bệnh nhân đã chích ngừa đầy đủ.


Thuốc tăng cường đã được cho thấy giúp ích trong những trường hợp này. Trong một nghiên cứu, 1/3 bệnh nhân thay bộ phận nội tạng là những người đã có phản ứng dưới mức tối ưu đối với 2 liều thuốc chích ngừa của Pfizer hay Moderna là có thể phát triển sự phản ứng kháng thể với liều thứ ba.


Những người bị suy giảm miễn dịch có thể tự hỏi thuốc chích ngừa mà họ đã nhận được có tạo ra miễn dịch thành công trong cơ thể của họ hay không. Một nghiên cứu sơ bộ mà chưa được đồng nghiệp duyệt xét cho thấy rằng một thử nghiệm đặc biệt nhắm mục tiêu các kháng thể chống bột biến mà các thuốc chích ngừa kích hoạt có thể là hữu ích trong quyết định thuốc chích ngừa có hiệu quả không. Nhưng cho đến nay, FDA không khuyến nghị các thử nghiệm kháng thể để đánh giá khả năng miễn dịch.

6- Liều chích tăng cường có cần giống các liều chích trước của tôi không?

Không. Nghiên cứu gần đây đã cho thấy các thuốc chích ngừa mRNA, như Pfizer và Moderna, có thể được trộn với các thuốc chích ngừa vi khuẩn như AstraZeneca với các kết quả tương tự.