NHẠC SĨ MAI CHÂU VÀ HOÀN CẢNH SÁNG TÁC CA KHÚC MỘT NGƯỜI ĐI









Một người nhạc sĩ quen thuộc với nhiều nhạc phẩm viết về thời chiến trước năm 1975 là nhạc sĩ Mai Châu. Ông định cư tại miền Nam California từ năm 1990 cùng với gia đình. Mai Châu sống một cuộc đời lặng lẽ, khiêm nhường bên cạnh người bạn đời nổi tiếng là nữ ca sĩ Hoàng Oanh.

Nhạc sĩ Mai Châu rất hiếm khi xuất hiện trước công chúng hay trên báo chí. Nhiều thập niên qua, chúng ta chỉ biết đến ông qua các tác phẩm âm nhạc. Chỉ một hai lần hiếm hoi, Mai Châu hiện diện trước khán giả hay trên màn ảnh nhỏ (trong các chương trình của Thúy Nga và Đài Vietface TV).

Nhạc sĩ Mai Châu tên thật là Mã Gia Minh. Ông sinh ngày 17 tháng 7 năm 1945, quê quán tại Bạc Liêu.


Mai Châu học nhạc với nhạc sĩ Hoàng Lang, và viết nhạc với hai bút hiệu: Mai Châu (cho nhạc lính) và Chiêu Anh (ký tên trong một số bản nhạc tình).






Những tác phẩm nổi tiếng của Mai Châu có thể kể đến như :


– Một Người Đi

– Tiếng Hát Chinh Nhân

– Phiên Gác Đầu Tiên

– Còn Đêm Nay Nữa

– Công Chúa Ngày Xưa

– Cánh Nhạn Đầu Xuân

– Ve Gọi Tiếng Hè

– Một Ngày Tôi Đi Qua

– Tiễn Em Qua Cầu…

“Tôi đứng trông theo đoàn tàu đi xa xa thành phố

Tôi thấy dáng anh buồn, đôi mắt nhớ xa xăm

Vì ngàn yêu thương, anh xếp bút mực xanh

Băng mình vào sương gió

Sống trọn kiếp trai hùng…”

(Một Người Đi – Mai Châu)







Nhạc của Mai Châu là những nỗi buồn tiễn đưa và xa cách, là nỗi nhớ của một người em gái hậu phương “bé nhỏ hứa thương anh trọn đời” nói với một người trai thời loạn phải “xếp bút nghiên” để theo việc đao binh.

Lời ca của Mai Châu là những ý tình xa vắng của tuổi học trò, của những người trẻ tuổi vừa mới lớn lên “đã chót buồn trong mắt”, có bao nhiêu nụ cười cũng không đủ xóa ưu tư (như ý thơ Nguyên Sa).

Và hầu hết các tác phẩm này đều được gửi đến lần đầu bằng một giọng ca duy nhất là Hoàng Oanh, một trong những tiếng hát học trò lừng danh nhất của miền Nam.

Thế nên khi nghe những ca khúc ấy qua tiếng hát Oanh Vàng, chúng ta thấy những nỗi buồn thế kỷ cũng trở thành kỷ niệm đáng yêu, những nỗi sầu thế hệ cũng trở nên đáng mến, chân thành.

Có một sự tương kính, yêu thương và tôn trọng lẫn nhau giữa người hát và người tác giả, giữa người nghệ sĩ và khán – thính giả, trong một dòng nhạc mà chúng ta nên gọi chung là “Mai Châu – Hoàng Oanh”.






Sau năm 1975, nhạc sĩ Mai Châu vẫn tiếp tục sáng tác nhưng ông không cố tình lăng xê những ca khúc của mình, dù rằng Mai Châu có một trung tâm băng nhạc, ông sống ngay tại Cali – là thủ đô tỵ nạn và cũng là thủ phủ của ngành âm nhạc Hải Ngoại, và chưa kể là bên cạnh Mai Châu còn có một giọng hát hàng đầu của dòng nhạc quê hương.

Thế nhưng cho đến ngày nay, chúng ta vẫn chưa thấy ông xuất bản một tuyển tập nhạc hay một CD nào riêng về dòng nhạc Mai Châu, chưa tổ chức một đêm nhạc nào để kỷ niệm chặng đường dài sáng tác đã lâu. Mặc dù, hầu hết các sáng tác của ông – khi được phổ biến – đều được thính giả đón nhận nồng nhiệt và được nhắc nhở mãi cho đến sau này, dù trong đó có rất ít bài được thâu âm lại. Gần 50 năm sau, người ta vẫn nhớ đến, vẫn yêu mến các nhạc phẩm của Mai Châu như :

- Mưa Cao Nguyên

- Một Ngày Tôi Đi Qua

- Tiễn Em Qua Cầu và đặc biệt là ca khúc Một Người Đi, một bản nhạc đã rót mưa Saigon vào lòng biết bao thế hệ người Việt.






Ca khúc Một Người Đi được nhạc sĩ Mai Châu phổ lại từ bài thơ cùng tên của chính ông sáng tác năm 1967, khi ông đang học năm thứ 3 trường Dược.

Bài thơ, bài hát này được dành tặng cho người bạn từ thuở nhỏ của ông là chuẩn úy biệt động quân Nguyễn Ngọc Lân, người đã hy sinh ở chiến trận Bình Long.

Khác với hình dung của nhiều người khi nghe bài hát, có thể sẽ nghĩ rằng buổi chia tay trong bài hát là người con gái đưa tiễn người chinh nhân:

Tôi tiễn anh lên đường, trời hôm nay mưa nhiều lắm

Mưa thấm ướt vai gầy, mưa giá buốt con tim

Mình cầm tay nhau chưa nói hết một câu

Thôi đừng buồn anh nhé, tiếng còi đang ngân dài

Thực ra ở trong bài thơ gốc thì người đưa tiễn trong bài chính là nhạc sĩ Mai Châu, đưa tiễn bạn của mình lên đường ra đơn vị.

Chinh nhân ơi xin anh chớ buồn

Chinh nhân ơi xin anh chớ buồn

Người yêu anh còn đó,

người yêu anh bé nhỏ

hứa thương anh trọn đời

Câu hát:

“ Người yêu anh con đó, người yêu anh bé nhỏ hứa thương anh trọn đời” là lời nhắn gửi của người bạn gửi đến người chinh nhân để anh yên tâm lên đường ra trận.

Trong nguyên tác bài thơ, đoạn chia tay giữa 2 người được viết như sau :

Trời mưa lạnh, cơn mưa rào của cảnh biệt ly

Mắt Anh thật buồn sâu thăm thẳm

“Mầy đừng buồn, nhớ viết thơ thăm Vân”

Người yêu Anh đó, người yêu Anh bé nhỏ

Hứa thương Anh trọn đời…

“Vân” chính là tên của “người yêu anh bé nhỏ” của Nguyễn Ngọc Lân.





Nhạc sĩ Mai Châu quen biết nữ danh ca Hoàng Oanh năm 1963, khi ông 18 tuổi và Hoàng Oanh là cô nữ sinh Gia Long 17 tuổi. Sau 9 năm quen nhau, họ mới chính thức nên duyên vợ chồng năm 1972 khi nhạc sĩ Mai Châu tốt nghiệp trường Dược Khoa.

Ngày 28/4/1975, gia đình Hoàng Oanh, Mai Châu rời Việt Nam và định cư tại Hoa Kỳ, ban đầu họ ở gần New York, tiểu bang New Jersey, nhưng sau đó chuyển về sinh sống tại tiểu bang California.






Sưu tầm