Tweet
Trong chúng ta, vẩn còn nhiều người thường lầm lẫn vấn đề phòng bệnh với chữa bệnh! Phòng bệnh là các phương pháp được áp dụng cho những người khỏe mạnh hoặc có yếu tố nguy cơ của một bệnh nào đó. Còn chữa bệnh là những phương pháp được áp dụng để chữa khỏi các căn bệnh đã thể hiện ra! Ví dụ, người ta phòng ngừa loãng xương bằng cách uống sữa từ khi còn trẻ! Chứ không phải đợi đến lúc bị loãng xương rồi mới đi tìm sữa để uống!
(Minh họa)
Ði bộ được xem là một phương pháp phòng bệnh hơn là chữa bệnh vì tiện lợi và bất cứ ai cũng có thể luyện tập được! Không cần trang bị dung cụ gì ngoài một đôi giày đúng tiêu chuẩn! Không cần một thể lực cường tráng cũng như năng khiếu nào cả. Vì thế, đi bộ được những người cao tuổi rất ưa chuộng!
NGƯỜI CAO TUỔI CÓ NÊN TẬP ÐI BỘ?
Giống như mọi môn thể thao khác, đi bộ giúp tăng cường sức khỏe cho cơ thể. Nó thích hợp cho những bệnh nhân tim mạch vì không cần tốn nhiều sức lực, động tác lại đơn giản, có thể tự điều chỉnh cường độ và thời gian luyện tập. Tuy nhiên, không phải ai tập đi bộ cũng cho ra kết quả tốt! Có nhiều người càng đi lại càng bị đau nhiều hơn, đặc biệt là ở những bệnh nhân vốn bị đau khớp!
Với những khớp gối bình thường, khi duỗi đầu gối ra, lực ép lên khớp chè đùi gần bằng 0. Khi đi bộ, lực ép này bằng 1/2 trọng lượng cơ thể, tức vào khoảng 25-40kg! Người càng béo phì thì trọng tải này càng lớn và lực càng tăng khi thời gian đi bộ càng kéo dài ra. Ðiều này giải thích nguyên nhân vì sao có một số người cảm thấy bị đau ở đầu gối sau khi tập đi bộ. Cơn đau này chẳng những không giảm đi mà ngày một tăng dần, tỷ lệ thuận với thời gian đi bộ, trọng lượng cơ thể và mặt dốc, độ gập ghềnh của đường tập.
Trên thực tế, có nhiều bệnh nhân bị đau khớp dù thấy đau cũng cố gắng tiếp tục tập đi bộ (theo lời khuyên của bác sĩ, bạn bè)! Vì vậy, có thể dẫn đến hậu quả là khớp ngày càng bị tổn thương nhiều hơn, mà sự đau nhức chính là dấu hiệu báo động của cơ thể, khi đó cần phải giúp bộ phận cơ thể bị bệnh này được nghỉ ngơi, may ra mới hồi phục được trở lại. Khớp xương cũng vậy, khi đau nhức là do bị viêm khớp, nghỉ ngơi lúc này rất cần thiết và cũng là phương pháp giúp cho giảm đau! Nếu cứ đi bộ trong khi bị viêm khớp gối, chắc chắn bệnh nhân sẽ bị đau nhiều hơn và khó hồi phục được!
Ða số những người cao tuổi, ai cũng bị chứng thoái hóa khớp gối (osteoarthritis).Thực chất của bệnh này là tình trạng lão hóa của khớp gối qua nhiều năm. Các lớp sụn khớp bị hư hỏng, trục xương cong vào trong! Càng đi nhiều sẽ càng làm cho khớp bị hư thêm.(nhưng sẽ không có một ai, kể cả bác sĩ chỉ dẩn về điều này!)
Lý do là khi đi đứng, sẽ tạo một sức đè ép lên các mặt sụn khớp đã bị thoái hóa. Lớp sụn đó có tác dụng hấp thụ lực đè ép xuống. Nay tác động này bị giảm đi hoặc không còn nên sẽ tạo những sự chấn động trên hai đầu xương, gây ra hiện tượng bị viêm khớp! Từ đó, dẫn đến cơn đau khớp khi bệnh nhân đứng hay đi. Vì thế, với những bệnh nhân này, người ta khuyến cáo phải hạn chế đi lại! Khi đi bộ, cần phải có nạng hay gậy nâng đỡ để giúp làm giảm sức nặng đang đè lên bề mặt khớp xương đã hư mòn!!!
Với những lý do trên, các chuyên gia về xương khớp đã đánh giá rằng, việc đi bộ không phải là môn thể thao hoàn toàn tốt đối với người cao tuổi, nhất là những ai có thể tạng béo phì và sẽ không giúp gì nhiều cho việc giảm cân.
TẬP LUYỆN MÔN GÌ MỚI THÍCH HỢP CHO NGƯỜI CAO TUỔI?
Những người cao tuổi nếu không có triệu chứng bị đau ở đầu gối, vẫn có thể tập đi bộ! Nhưng cần lưu ý đến cường độ và thời gian tập luyện sao cho phù hợp với cơ thể! Khi có triệu chứng đau nhức, cần giảm bớt mức độ tập luyện hay nghỉ ngơi một thời gian rồi mới nên tập đi lại!!! Có nhiều người tập đi bộ từ thời còn trẻ, thì không có vấn đề gì! Nhưng một ngày nào đó, khi tuổi đã cao bỗng thấy có vấn đề khác lạ ở đầu gối! Ðó là vì họ không biết giảm bớt sự vận động cho phù hợp với tuổi tác. Chỉ cần đi ít lại, chậm hơn một chút sẽ giúp cơ thể dễ chịu ngay!
Người cao tuổi rất cần có sự vận động, nhưng phải phù hợp với thể trạng. Nguyên tắc vận động ở người cao tuổi là nhẹ nhàng, chậm và liên tục.
Tại sao phải như vậy? Vì cơ thể người cao tuổi như một cái máy cũ kỹ, quá trình lão hóa khiến cho các hệ thống cơ bắp, dây chằng không còn tính đàn hồi tốt nữa! Những cử động vừa nhanh, vừa mạnh có thể làm tổn thương các cơ bắp và dây chằng vốn dĩ đã chai cứng, và tính giãn nở đã bị yếu nhiều. Sự cử động chậm và nhẹ sẽ giúp co giãn từ từ các dây chằng và cơ bắp. Nếu luyện tập liên tục và đều đặn, nó sẽ giúp cải thiện rất nhiều sự dẻo dai của các khớp xương.
Với người cao tuổi, đi xe đạp tốt hơn đi bộ. Tốt nhất là tập võ dưỡng sinh. Ðặc điểm của các động tác trong bài quyền được thực hiện thật chậm rãi, phong thái nhẹ nhàng, đặt ý nghĩ và hơi thở đi theo động tác của tay chân. Nguyên lý này hoàn toàn phù hợp với thể chất của người cao tuổi!
Thực tế cho thấy rằng nhiều người theo tập môn quyền dưởng sinh đã cảm thấy cơ thể ngày càng khỏe hơn, ít bệnh tật đau ốm vặt! Tuy nhiên, cần lưu ý về môn võ dưỡng sinh hiện nay đã bị người ta cải biến rất nhiều! Mỗi người laị "thêm thắt" một chút, khiến cho nó không còn giữ được cái thần khí nguyên thủy của người xưa!
Ví dụ người ta cho các cụ ông, cụ bà tập những bài tập khởi động của các môn thể dục thể thao phương Tây như xoay gối, cúi gập người, bẻ lưng, thậm chí chạy nhảy tại chỗ (như Zumba, chẳng hạn)! Những động tác này rất có hại cho các khớp, đặc biệt là cột sống thắt lưng và khớp gối! Chúng chỉ thích hợp cho thanh niên luyện tập các môn thể thao mạnh mẽ, chứ không phù hợp với cơ thể người cao tuổi.
BỆNH NHÂN TIM MẠCH CÓ NÊN TẬP ÐI BỘ?
- Với những bệnh nhân trẻ tuổi, hệ thống khớp xương gân cơ còn tốt, thì đi bộ là môn vận động hàng đầu được chọn lựa để luyện tập, có thể giúp nâng cao sức chịu đựng và sức làm việc của tim. Tuy nhiên, sự vận động quá mức cũng sẽ làm xấu thêm tình trạng suy tim và bệnh thiếu máu cơ tim. Ðã có những bệnh nhân tử vong trong khi đi bộ do đã cố gắng tập quá sức! Thời gian đi bộ và quãng đường đi cần nên được theo dõi và giám sát bởi bác sĩ.
- Với người cao tuổi bị bệnh tim mạch thì sao? Sở dĩ bác sĩ khuyên những bệnh nhân tim mạch nên đi bộ vì đây là một môn vận động nhẹ nhàng, không tốn nhiều sức! Ai tập cũng được vì nó đơn giản, không cần sân tập và trang thiết bị kèm theo.
Nhưng một khi đã có vấn đề về xương khớp, tại sao bạn không chọn lựa những môn khác tốt hơn như tập võ dưỡng sinh, thể dục tay không, đạp xe đạp, bơi lội?
- Khi tập đi bộ, cần cân nhắc cường độ theo tuổi tác.
- Thời gian tập và quãng đường đi cần phải giảm dần theo thời gian (là điều căn bản khác với khi còn trẻ).
- Ði tập vào buổi sáng cần giữ ấm và mang giày thích hợp với bàn chân. Khi có triệu chứng đau gối hay đau lưng thì lập tức phải nghỉ ngơi hoặc giảm ngay thời gian đi!